Getiimiz hafta Cumhurbakan Erdoan ABD’deyken, Meclis Bakan Kurtulmu da Rusya’dayd. Eski zamanlarda olsa neredeyse imkansz diyeceimiz atan eksenler bunlar. Ayn anda bir zamanlarn Bat Bloku patronu ile eski gnlerin Dou Bloku patronlaryla konutu Trkiye.
Etkin ve stratejik anlamda ok katmanl d politika eklinde izdikleri bir diplomatik sistem bu. Eskinin ift kutuplu ama tek ynl dnyas yok karmzda. Cumhurbakan Birlemi Milletler krssnden tm dnyay adalete davet ederken, Meclis Bakan ok kutuplu yeni dnya dzeninden ve Trkiye’nin BRICS’e girebileceinden bahsetmesi kayda deer klardand. Cumhurbakanmz ‘dnya 5’ten byktr’ szn tm dnyann hafzasna kazd. Numan beyin bir dier kayda deer vurgusu ise, srail’in Gazze’de yol at insani felaketin, tm dnyada insafi bir duru, bir ‘insanlk cephesi’ salam olduu tespitiydi.
Trkiye, insanlk hakknda, insanlk adna sz syleyebilen bir lke… Kendi eksenin kendisi tahkim eden bir Trkiye var karmzda artk…
2000’den itibaren postmodernizm dalgas hem bilimsel ve sanatsal dzeyde hem de fikri ve politik dzlemlerde gl etkileim yollar amaya balad. Kreselleme deyince ilk etapta zgrln ve snrszln jargonuyla lanse edilse de, ksa srede, zgrlkler ve barn baz toplumlar iin geerli, bazlar iinse geerli sonular dourmad tecrbe edilecekti.
Globalizm, tm dnyaya zellikle internet iletiiminin hz ve kresel imkanlaryla yepyeni sayfalar at. lkin demokratik ortak normlar erevesinde umut verici sylemlerle parlayan kresellemenin ne yazk ki insanlk adna ortaklaa paylalacak olumlu sonular gelitiremediini de tecrbe ettik. Kreselleme, vaat ettii ekliyle, tm dnyaya bar ve demokrasiyi getiremiyordu. Kan ve gzyandan baka…
Tm bunlarn sonrasnda, lkeler, bar, istikrar ve gven lsn jeo-stratejik daha gereki alanlarda aramaya baladlar. Jeo-kltrel yaknlklar, jeo-politik zorunluluklar, ekonomik ortak projeler gibi yeni iliki alaryla, kresellemenin karsnda yeni imkanlar olarak blgesellemeler yeni blgesel anlama halkalar kurulmaya balad.
Kresellemenin politik fay hatlar diyebileceimiz; Ukrayna, Grcistan, Suriye, Dou Akdeniz, Filistin hatlarnda, bar ve adaleti tesis edebilmek iin, bu blgelerde istikrarszl temin eden vekalet savalarnn durdurulmas gerekiyor her eyden nce. Bozgunculuklarna vekalet kartlm terr ebekeleri, yeni kullanl blgeler aabilmek iin nce yerli halk imha, tecrit ve srgne tabi tutarak, ‘arndrlm blgeler’ amaktadr. Libya, Somali, Irak ve Suriye rneinde olduu gibi… Bunlar iin karanlk rnekleri… Bu balamda kan tacirlerinin kurduu arndrlm blgecilii eletiren ok yazm oldu. Ama kt tip blgesellemenin olduu gibi, faydal blgesellemelerin de olabileceini gryoruz yava yava… Oyuna alnmayan ocuklarn, kendi oyunlarn kurmas gibi bir ey bu…
Dou/ Bat bloklamas, Kzl Kuak, Yeil Kuak projeleri veya ‘eytan Ekseni’ olarak kurgulanan sert ayrmalarn gezegenimize bar ve adaleti getiremeyeceini ar bedellerle renmi bulunuyoruz. Bu sert siyasi bloklamalara elik eden turbo-kapitalizm ne yazk ki adil gelir dalm, refah paylamnda eitlik, frsat eitlii gibi idealleri de imha edecek dzeydedir.
1. Dnya Sava nasl ki imparatorluklar ykp ulus devletleri kurduysa, bugnk adalet ve bar retemeyen sistem de yeni ve doal birlikleri (yeni kresel siyasi mimari) var edebilmeyi zorunlu klyor. Blgeselleme, kresellemenin ardndan gelen bir sretir ve turbo kapitalizmin kendine amay planlad serbest blge hedeflerinin tesinde, blge lkelerinin ortak gvenlik, istikrar ve refah hedeflerine hizmet eder, bu da iin beyaz rneklerinden…
Bugn iin syleyebiliriz ki: Globalizm ad altnda yaanan sert krlganlklar, bizleri daha gereki yaknlamalara zorlamaktadr. Bu balamda Trkiye’nin kurmak iin canla bala aba sarf ettii strateji, bir eksen deiimi deil, diplomatik ilikilerin oalmas ve eitlenmesidir.
Hem kresellemenin sert determinizmini hem de yoksullama, kuatlma durumlarn ama imkandr. Dnyann selametli, itidalli, usuletli, suhuletli olmasyla ilgili bir aray olduunu dnyorum yeni blgesellemelerin…