AÇin Komünist Partisi’nin 20. Kongresi başladığında, Xi Jinping rejimi, muzaffer bir şekilde geleceğe yelken açmak yerine, kendi kendine açtığı darbelerden kurtulmaya çalışan iplerin üzerinde bulur. Dünya meselelerindeki saldırgan duruşu ve iç toplumu amansız bir şekilde sıkı denetimi, en çok korktuğu şeye, sınırlama politikasına geri dönüşe yol açtı. Asya’daki ve dünyadaki ülkeler, Çin’in barışçıl bir şekilde süper güç statüsüne yükselmeyi amaçladığından ve kendilerini çeşitli ekonomik, diplomatik ve askeri önlemlerle savunduklarından artık tamamen şüphe duyuyor. Dünyaya iyi niyetli niyetleri konusunda güvence veren otuz yıllık kısıtlı bir dış politikadan sonra Çin, aşırıya kaçtı ve maliyetler hem yurtiçinde hem de uluslararası alanda artıyor.
20. Kongre yine de Xi Jinping’in güçlü adam liderliğini sağlamlaştıracak. Son on yılda, onun gücünü kontrol edebilecek Parti kurumlarının otoritesini tüketti. 2012’den beri Xi, sahil güvenlikten siber güvenliğe kadar her sektördeki kurumları konsolide ederek ve kişisel komutası altına alarak kendisini her şeyin başkanı yaptı. Asker ve polis sadece ona cevap verir. Parti rakiplerini tasfiye etti ve fermanlarına gereğinden fazla riayet ederek bağlılıklarını gösteren memurları terfi ettirdi. Güney Çin Denizi’nde büyük ve askeri olarak güçlendirilmiş yapay adalar ve Xinjiang’daki hapishane beyin yıkama kampları inşa ederek Çin’in çıkarlarına zarar verdiğini söylemek gibi birkaç yetkili ona dürüst geri bildirimde bulunmaya cesaret ediyor; ya da özel işletmeleri çökerterek, inatla sıfır-COVID modeline sarılarak ve Vladimir Putin’in Ukrayna’yı işgalini destekleyerek.
Eşi görülmemiş bir üçüncü dönemi kazanmak, Xi’yi daha da agresif davranmaya teşvik edebilir. Peki dünya bunu önlemek için ne yapmalı? Ve daha spesifik olarak, ABD nasıl tepki vermeli?
Anahtar, Xi’nin Çin’e ve kendisine yönelik emellerini, onu politikalarını değiştirmeye motive etmek için kullanmaktır.
Xi, Çin’in büyük ve yetenekli nüfusu, coğrafi ölçeği, Asya’daki merkezi konumu ve benzersiz tarihi nedeniyle Çin’e küresel bir güç olarak saygı duyulmasını istiyor. Bu nedenle Çin’in haydut bir devlet, yıldırma veya doğrudan saldırganlıktan bir etki alanı oluşturmaya çalışan uluslararası bir yağmacı olarak dışlanmasını istemiyor. Bu, Xi Jinping’in bazen flört ettiği ama henüz tam olarak benimsemediği Putin modeli.
Xi, Çin’den korkmadan diğer ülkelerin ilgisini çekmeyi tercih ediyor. Ülke, elbette devasa pazarı da dahil olmak üzere müthiş yumuşak güç varlıklarına sahip. Çin, dünyadaki 190 ülkeden 128’inin en büyük ticaret ortağıdır. Ve çoğu Güney Kore, Japonya, Endonezya ve Filipinler gibi kendi güvenliği için iyi niyetini kazanması gereken seçim demokrasileri olan yirmi Asyalı komşuyla çevrili. Çin, uluslararası kamu malları sağlarsa ve varlığı diğer ülkeler tarafından memnuniyetle karşılanırsa küresel liderliğe ulaşacaktır. Ve bunun anahtarı, bir Çinli bilim adamının dediği gibi “Çin’i yapabilen veya parçalayabilen tek ülke” olan ABD ile bir modus vivendi kurmaktır. Amerika Birleşik Devletleri ile istikrarlı bir ilişki Çin’in temel çıkarları arasında sayılmalıdır.
Çin ile ABD arasındaki düşmanlığın daha fazla tırmanmasını önlemek için Xi’nin dış dünyaya Çin’in niyetlerinin dostça kaldığına dair güvence vermenin yollarını bulması gerekiyor. Ayrıca, gençlerin yüzde 20’sinin işsiz kalması, emlak fiyatlarının düşmesi ve büyüme oranlarının düşmesi gibi politika hatalarının neden olduğu ekonomik sorunları telafi etmek için ülke içindeki popülaritesini güçlendirmesi gerekiyor.
Devamını Okuyun: Xi Jinping Rejimi Dünya İçin Ne İfade Ediyor?
Xi, Mao’dan bu yana herhangi bir Çinli liderden daha fazla kişisel güç biriktirdi, ancak kendisi politika seçimleri konusunda çelişkili kalabilir: Çinli bir akademisyen bir keresinde bana “Çin siyasetindeki en büyük çelişkiler Xi Jinping’in kendi zihnindedir” demişti. “İçeride ne yapacağını tereddüt ediyor.”
Bütün bunlar Amerikan diplomasisine bir açılım sunuyor. Her iki taraf da son yıllarda iletişim hatlarının körelmesine izin verdi. Çin, Amerikalı yetkililerin erişimini yeniden sağlamak için Beyaz Saray’daki yeni bir Başkandan yararlanmayı başaramadı. Pekin’deki Büyükelçimiz, kıdemli diplomat Nicholas Burns, Dışişleri Bakan Yardımcısı’ndan daha yüksek kimseyle görüşemiyor. Katılım kanalları olmadan, Xi Jinping rejiminin etkilenebilir olup olmadığını bilmiyoruz. Bu nedenle ABD’nin ekonomik ve dış politika farklılıklarımız üzerinde hırsla müzakereler yürüterek ve baskı uygulayarak bu öneriyi test etmesi gerekiyor. Yine de birçok Amerikalı, Çin’in dünyanın bir numaralı gücü olarak ABD’nin yerini almaya kararlı olduğu ve müzakerelerin sonuçsuz kalacağı sonucuna vardı.
Bu sonucu reddetmek için iki neden var. Birincisi, Amerikan önceliği, ABD Çin politikası için yanlış hedeftir.
Amerikalılar, Sovyetler Birliği’nin çöküşünden bu yana tek kutuplu bir dünyada bir numara olmanın ekonomik, politik ve güvenlik avantajlarından yararlandılar. Bu statüyü kaybetme olasılığına uyum sağlamakta zorlanıyorlar. Bununla birlikte, Çin’in bazı boyutlarda ABD’yi yakalamaya mecbur olduğunu kabul etmek gerçekçidir. Erkenden Çin’in düşmanımız olduğu sonucuna varmak kendi kendini yenilgiye uğratmak olur.
İkincisi, diplomasiden vazgeçmek için çok erken. Çinli liderler geçmişte politikalarını yeniden ayarladılar. Xi, hala uluslararası saygı arzusuyla motive görünüyor. Amerikalılar, ancak ciddi bir diplomatik çabaya giriştikten sonra, tek seçeneğin Çin’i aşağılamak ve yenmek olduğu sonucuna varmalıdır.
Çin’le başa çıkma deneyimim, etkili bir diplomatik stratejiyi neyin oluşturduğuna dair birkaç tavsiyede bulunmama neden oldu.
Başarılı bir diplomatik çaba, gerçekçi bir anlaşmaya varma olasılığının olduğu durumlarda öncelikli anlaşmazlıklarımızı açıkça belirlemeyi, gündemimizi Çin’e iletmeyi ve anlaşmazlıkları uygun bir düzeyde ticari bir şekilde müzakere etmeyi içermelidir. Her anlaşma, iki tarafın da işleri yeniden yoluna koyma becerisine karşılıklı güven oluşturur.
Pratik bir şekilde, Çin’i olumlu yönde dürtmek için yukarı ve aşağı kalibre edilebilen havuç ve çubukları dağıtmak isteyeceğiz. Örneğin, yaptırımlar uygulayarak başlamak yerine, Çin’e davranışlarını düzenleyerek bunlardan kaçınma şansı verin.
Çok kurumlu büyük diyaloglar, çok az başarıya ulaşan bürokratik sirklere dönüşebilse de, bazı düzenli diyaloglar – örneğin Dışişleri Bakanlığı’ndaki Asya politikasından sorumlu sekreter yardımcıları veya askeri komutanlar arasında – pratik problem çözme için bir temel oluşturan bir aşinalık oluşturabilir. Genelkurmay Başkanı General Mark Milley, Çinli mevkidaşını arayarak, Trump yönetiminin, son günlerinin kaosuna rağmen Çin’e saldırma planı olmadığına, tam da General Li Zuocheng’i Çinlilerin Çin’in savaşa girdiğini hissedecek kadar iyi tanıdığına dair güvence verdi. general “olağandışı bir şekilde sarsıldı” ve endişelerini hafifletmek için ikinci bir çağrıya ihtiyaç duydu.
Devamını Okuyun: Tayvan Neden ABD İçin Gerçekten Önemli?
Diplomatik tartışmalar, ana hedeflerine ulaşmasalar bile faydalı olabilir. Örneğin nükleer konuları ele alalım. Çin’in nükleer silahlarını modernize etme ve yeni hipersonik füzeler geliştirme yönündeki son çabaları, iki nükleer güç arasında halihazırda zayıf bir strateji istikrarını istikrarsızlaştırıyor. ABD, bu tür görüşmeleri başlatarak yanlış hesaplama tehlikelerini azaltmak için Xi’ye baskı yapmaya devam etmelidir. Müzakereler cephaneliği sınırlayacak herhangi bir anlaşmaya varmasa bile, nükleer güvenlik konusunda değiş tokuşlara yol açabilir ve Çin’deki nükleer uzmanları dikkatli olmaya teşvik edebilir.
Dünya çapında dış politika noktalarına ilişkin perspektifleri paylaşmak için, yazılı konuşma noktaları olmaksızın stratejik diyaloglar, yakınsama ve ayrışma alanlarını keşfetmek için de paha biçilmezdir; bu stratejik diyaloglar aynı zamanda Çin’in çok değer verdiği saygıyı da çağrıştırıyor.
Ne kadar sinir bozucu olursa olsun, müzakereler Xi rejimi hakkındaki varsayımlarımızı test ediyor ve genel Çin stratejimizi güncellemek için hayati bilgiler sağlıyor. Biden yönetimi, örneğin, Çin hükümetinin İran nükleer anlaşmasını eski haline getirmek istediğini çoktan öğrendi; bir enerji ithalatçısı olarak, Orta Doğu’daki istikrarsızlık, ABD’de olduğu kadar Pekin’in de çıkarınadır’. Çin ayrıca, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra küresel enerji piyasalarını istikrara kavuşturmak için daha fazla ihtiyaç duyulan kolektif bir hareket olan küresel fiyatları düşürmek için Şubat 2022’de stratejik rezervlerinden ham petrol çıkarma konusunda diğer ülkelerle anlaştı.
Diyalog ve müzakere, ister senaryoya dayalı ister serbest dolaşım, aşırı erişimin Xi’nin rejimine bağlı olup olmadığını veya üçüncü döneminde politikalarını yumuşatmaya ikna edilip edilmeyeceğini belirlemek için çok önemlidir. Müzakereler olmaksızın yalnızca askeri caydırıcılığa ve yaptırımlara güvenmek, Xi’nin tutumunu yalnızca sertleştirecektir. Pekin, Kuzey Kore’nin yeni daha agresif nükleer doktrinine ve füze denemelerine yeniden başlamasına tepkisi konusunda Washington ile koordinasyon kurmaya istekli olacak mı? Çin hükümetini, Xi’nin Başkan Obama’ya Güney Çin’deki yapay adaları militarize etmemeye veya özel firmalardan teknik ve ticari sırları çalmak için siber saldırıyı durdurmaya yönelik önceki taahhütlerini yeniden teyit etmeye ikna edebilir miyiz? Xi’nin aşırı erişimi azaltma esnekliğini ancak aşırı tepki göstermeyerek ve iletişim hatlarını açık tutarak değerlendirebiliriz.
TIME’dan Daha Fazla Okunması Gereken Hikaye