Son yıllarda, Kuzey Kore hükümeti, vatandaşlarının elinde bulunan dövizleri tahsil etme çabalarını yoğunlaştırdı. Bu durum sadece Kuzey Kore’nin döviz eksikliğini yansıtmakla kalmıyor, aynı zamanda ülkenin düşük performans gösteren yerel para birimini (Kore Halkının Kazandığı veya KPW) vurguluyor ve daha geniş anlamda ülke ekonomisinin zor durumda olduğuna işaret ediyor.
Kuzey Kore, COVID-19’un ülkeye yayılmasını önlemek için Ocak 2020’de Çin-Kuzey Kore sınırının kapanmasının ardından şimdiye kadarki en kötü ekonomik krizlerinden birine girdi. 2020’nin sonunda, Kuzey Kore’nin dış ticareti (Kore arası ticaret hariç) 2019’daki ticaret seviyelerine göre yüzde 73,4 düşüşle 8,6 milyar dolara düştü. Ülkenin dış ticareti 2021’de tekrar düşerek 17,3 düşüşle 7,1 milyar dolara düştü. 2020’deki ticaret seviyelerine kıyasla yüzde. Bu rakamlar son derece düşük; gerçekten de, 1990’da bu tür verilerin toplanmaya başlamasından bu yana Kuzey Kore’nin en düşük ticaret rakamları rekorunu kırdılar.
Kuzey Kore uzun süredir döviz sıkıntısı çekiyor ve 2017’de BM Güvenlik Konseyi, Kuzey Kore’nin yabancı nakit kaynaklarının çoğunu kesen dört karar (Karar 2356, 2371, 2375 ve 2387) kabul etti. Spesifik olarak, yaptırım kararları, Çin ile Kuzey Kore arasındaki önemli bir ticaret kaynağı olan ülkeden çoğu maden ihracatını durdurdu ve Kuzey Korelilerin yurtdışında çalışmasını yasakladı. Yaptırımlar ayrıca, Kuzey Kore’ye yapılan ham petrol ithalat miktarını azaltan petrol ithalatına daha düşük bir sınır getirdi.
COVID-19 salgını, Kuzey Kore için zaten zor olan bu durumu daha da kötüleştirdi. Ülke Ocak 2020’de sınırlarını kapattığında, esasen elindeki sınırlı ticaret seçeneklerinin kapılarını kapattı. Hammadde kıtlığıyla karşı karşıya kalan Kuzey Kore fabrikaları düzgün çalışamaz hale geldi ve ülke genelindeki pazarlar önemli ölçüde durgunluk yaşadı. Doğal olarak, pandeminin neden olduğu genel ekonomik gerileme ve hükümetin buna tepkisi, ülkeyi yönetmek için gereken fonları tüketmeye devam etti.
Devletin işleyişi için gereken fonların tükenmesine yanıt olarak, Kuzey Kore hükümeti iç cephede fon toplamak için neler yapabileceğine odaklanmaya başladı. Nihayetinde devlet, vatandaşlarının elinde bulunan dövizleri elde etmek için çeşitli araçlar kullanmaya başladı.
Kuzey Kore’nin Yabancı Para Edinme Çabalarının Kısa Tarihi
Kuzey Kore makamları vatandaşlarından döviz almak için ne tür yöntemler kullanmıştır? Ayrıntılara girmeden önce, Kuzey Kore’nin geçmişte nasıl döviz elde ettiğini anlamak önemlidir. Tipik olarak, hükümetler ihracat, doğrudan yatırım, turizm ve diğer resmi yollarla döviz elde eder. Ancak Kuzey Kore, döviz elde etme çabalarında uzun süredir farklı bir yol izliyor.
Kuzey Kore hükümeti onlarca yıldır askeri silah ve teknoloji, yasadışı uyuşturucular, sahte sigaralar ve sahte para birimini gizlice ihraç ederek döviz kazandı. Yıllar boyunca, Japonya ve Çin’deki insanlar tarafından da büyük miktarda döviz getirildi.
1960’larda ve 1970’lerde, Japonya’da Kuzey Kore’ye dönmeye karar veren Koreliler Japon yenini getirdi. 1980’lerde Japonya’da Kuzey Kore yanlısı bir örgüt olan Chongryon da ülkeye hatırı sayılır miktarda para gönderdi.
1990’ların sonlarından itibaren, Çinli renminbi, Çin’e sığındıktan sonra zorla geri gönderilen insanlar, Çin’e sığındıktan sonra gönüllü olarak geri dönenler ve Çin’deki akrabalarını ziyaret eden kişiler aracılığıyla Kuzey Kore’ye girdi.
2000’li yıllarda piyasalaştırmanın yaygınlaşmasıyla birlikte, Kuzey Kore, devlet tarafından yürütülen resmi ticaret ve yatırımlardan önemli miktarda döviz girişi gördü. Tabii ki, büyük ölçüde Çin-Kuzey Kore sınır bölgesinde yürütülen kaçakçılık operasyonları yoluyla Kuzey Kore’ye büyük miktarda döviz girmiş görünüyor. Hükümet, esas olarak devlet kurumları tarafından yürütülen kaçakçılık operasyonları yoluyla dolar kazanmış görünüyor.
Uluslararası toplumun 2017’de daha fazla yaptırım uygulaması ve COVID-19 pandemisi, Kuzey Kore’nin döviz elde etmek için giderek daha fazla yasadışı yollara kaymasına neden oldu. Örneğin, bir blockchain veri platformu olan Chainalysis’in 2022 raporuna göre, Kuzey Kore 2017’den 2021’e kadar 1,5 milyar dolar değerinde dijital para birimi çaldı.
Kuzey Kore, 2017’de BM Güvenlik Konseyi kararının öngördüğü gibi yurt dışına işçi gönderme yasağını da görmezden geldi.
2021’in başlarından itibaren Kuzey Kore, yurtdışına iş için gönderilmek üzere insanları işe almaya başladı ve Daily NK’nin tabandan raporlama çabaları, Kuzey Koreli işçilerin pandeminin ortasında zaten Çin ve Rusya’ya gönderildiğini gösteriyor. Bu işçiler yurt dışına çıktıklarında evlerine dönemezler ve döviz kazandırıcı faaliyetlerde yer almak zorunda kalırlar.
Hükümetin Yabancı Parayı Nasıl Topladığı Konusunda Artan Gelişmişlik
Bu daha geleneksel döviz elde etme çabalarına ek olarak, Kuzey Kore hükümeti şimdi kendi vatandaşlarından yabancı para kazanma çabalarını hızlandırıyor.
2021’in sonlarına ait belirli bir örnekte, Kuzey Kore, Kuzey Kore’nin 9 Eylül’deki kuruluş yıldönümünü anmak için halkına yerel pazarlardaki fiyatlardan daha ucuz fiyatlarla yiyecek dağıttı. Tüketiciler, devlete ait dükkanlardan yiyecek satın almak için RMB dahil olmak üzere döviz kullanmaya teşvik edildi.
Ülkenin yetkilileri de “vergi dışı yükleri” (vergi benzeri) yerel para birimi yerine yabancı para birimi cinsinden kabul etmektedir. Kuzey Koreliler, uzun süredir hükümet tarafından yürütülen inşaat ve bakım projelerine nakit, ayni katkı ve emek sağlıyor. Son zamanlarda yetkililer, vatandaşlarını çeşitli kamu sermayesi ve kamu hizmetleri için bu tür vergi benzeri vergiler ödemeye zorladı. Kuzey Kore lideri Kim Jong Un, Ocak 2021’deki Sekizinci Parti Kongresi’nde vergi dışı yüklerin ortadan kaldırılması çağrısında bulundu; ancak, ülke içinden gelen raporlar, bu yarı vergilerin alınmaya devam ettiğini gösteriyor.
Kuzey Kore hükümetinin bu vergi benzeri vergilerin döviz cinsinden ödenmesi için baskı yapması çok önemli. Yani, Kuzey Kore hükümetinin kendi para biriminin pratikte değersiz olduğunu kabul ettiğini gösteriyor.
Aslında, Kuzey Kore’nin yerel para birimi olan KPW de, ülkenin maliyesi üzerinde merkezi hükümet kontrolünü yaygınlaştırmayı amaçlayan ülkenin 2009 para birimi reformundan bu yana değerinin çoğunu kaybetti. Yerli paranın çok fazla değer kaybetmesiyle, birçok Kuzey Koreli özel işlerde ve kaçakçılık faaliyetlerinde döviz kullanmaya yöneldi; bu, rejimin ülkede döviz kullanımını yasaklamak için periyodik girişimlerine yol açan bir gelişme. Ancak, Kuzey Kore makamları, yaygın kullanımı ve devlet kasasına koyabilmeleri nedeniyle, yıllar içinde dolar ve RMB gibi yabancı para birimlerinin dolaşımını genel olarak kabul etmiş görünmektedir.
Kuzey Kore hükümeti de Kuzey Koreliler arasında popüler olan cep telefonlarıyla ilgili hizmetlerin satışı yoluyla döviz kazanmaya çalışıyor.
Ülkenin posta ajansı Korean Post, Çin’den cep telefonlarını her biri yaklaşık 80 dolardan ithal ediyor, ardından bunları cihaz başına yaklaşık 300 dolara satıyor. Kuzey Kore’nin kümülatif olarak toplam 6 milyon bu tür cihazı ithal ettiği ve sattığı düşünüldüğünde (2011’de derlenen Daily NK verilerine dayanarak), hükümet sadece bu işten yaklaşık 1,32 milyar dolar kazanmış olabilir.
Ayrıca, Kore Posta şubeleri 25 RMB (yaklaşık 3,70 $) karşılığında bir pişirme uygulaması yüklemeyi teklif ederken, servis merkezleri aynı hizmet için 30 RMB (yaklaşık 4,45 $) ücret alıyor.
Yetkililer geçen yıldan itibaren insanların elinde ne kadar döviz bulunduğunu da araştırıyor ve bu nakitlerin bankalara yatırılmasını talep ediyor. Her bölgenin halk komitesindeki (eyalet hükümeti) mali yönetim departmanları, kendi yetki alanlarındaki insanlar tarafından tutulan döviz miktarını rapor ediyor ve insanları parayı bankalara yatırmaya ve çekmek için banka kartı kullanmaya zorluyor.
Kuzey Kore hükümeti, 2009 para birimi reformuna karşı güçlü bir direniş yaşadı ve belki de bu deneyim akılda tutularak, yetkililer şu ana kadar döviz toplamak için mevcut çabalarını nispeten yumuşak bir şekilde yürüttüler. Bununla birlikte, devletin döviz elde etme konusundaki yöntem ve politikaları, doğası gereği hem aşırı hem de zorlayıcı görünmektedir.
Azalan Döviz Rezervleriyle Karşı Karşıya Kalan Kuzey Kore, Yabancı Nakit Kazanma Çabalarını Sürdürecek
Bu yılın Mart ayından bu yana, Kuzey Kore ülke çapında ticaret şirketlerini Bakanlar Kurulu’nun doğrudan kontrolü altına almaya ve önemli devlet kurumlarıyla bağlantılarına rağmen son birkaç yıldır ithalat-ihracat faaliyetlerinde yer almayan ticaret şirketlerini dağıtmaya başladı. yıllar.
Devlet, ulusal üniter ticaret sistemini restore etme çabalarının bir parçası olarak ülkenin ticaretle ilgili ekosistemini değiştirmek için bu çabaları üstlendi. Kuzey Kore lideri Kim Jong Un, 2012’de güç kazanmasından bu yana şirketlerin ticaret yapma şekillerinde biraz özgürlüğe izin verdi; ancak hükümetinin son hamleleri, ileriye dönük olarak yalnızca devletin ticari faaliyetleri yönetme hakkına sahip olacağını gösteriyor.
Ticaret şirketlerinin çalışma biçimindeki değişiklik, ülkenin döviz eksikliğine bağlı. Kısacası, uluslararası yaptırımlar ve COVID-19’un sorun olmaya devam ettiği göz önüne alındığında, yetkililerin ülkenin sınırlı döviz arzını sıkı bir şekilde kontrol etme ihtiyacı hissettiğini ileri sürüyor. Gerçekten de, devletin sınırlı döviz arzını yalnızca kesinlikle gerekli ithalatın satın alınmasına odaklamayı planladığına dair işaretler var.
Kuzey Kore hükümetinin döviz elde etme konusundaki ısrarlı çabaları, ülkenin uluslararası yaptırımlar ve COVID-19 salgını nedeniyle karşı karşıya olduğu ekonomik krizin ciddiyetini yansıtıyor. Şu an için ülke rezervlerindeki dövizle idare edebilir; ancak rejimin mevcut ekonomik krizin devamına hazırlanma çabalarının bir parçası olarak kendi halkından ayrıntılı bir döviz sıkma sistemi oluşturduğu açık olmalıdır.