Rusya pasaportları iyi mi tabanca haline getiriyor – POLITICO

KYIV — Ukraynalı olduğunuzu ve gene de yalnızca Rus pasaportuna haiz olduğunuzu hayal edin. Ve sonrasında anavatanınızla savaşmak için bir harbe sürüklenmek.

Bu, şu anda binlerce Ukraynalının karşı karşıya olduğu bir gerçek. Bazıları bunun bir cenk suçu teşkil ettiğini söylüyor.

Rusya’nın geçtiğimiz Şubat ayında Ukrayna’yı işgal etmesinden sonrasında, Avrupa ülkeleri sığınma arayan Ukraynalıları memnuniyetle karşıladı. Sadece Rusya Eylül ayında kısmi seferberlik duyuru ettiğinde, binlerce şahıs askerden firar etti. Başlangıçta mültecileri memnuniyetle karşılayan ülkeler tereddüt etti yada sınırlarını Rus vatandaşlarına kapattı, bu da AB’de ülkelerin seferberlikten kaçan Ruslara iyi mi sığınma hakkı vermesi yada vermemesi gerektiği – ve eğer – mevzusunda bir münakaşaya yol açtı.

Sadece mecburi askerlikten kaçan sığınmacılar yalnızca Rusya’dan gelmiyor, bir çok Rus işgali altındaki bölgelerden geliyor. Rusya, işgal etmiş olduğu Ukrayna topraklarında ortalama on senedir kendi pasaportlarını çıkarırken, Ukrayna vatandaşlığı almayı yada vatandaşlığı yenilemeyi zorlaştırıyor.

İki ülke kanlı bir cenk verirken, Ukrayna vatandaşları artık Rusya, Ukrayna yada her ikisi tarafınca askere alınabileceklerini fark ediyor – sadece aslen her ikisinin de vatandaşı olduklarını kanıtlayamıyorlar.

Pasaportlaştırma olarak malum, tartışmalı bölgelerdeki vatandaşların kitlesel olarak vatandaşlığa alınması, yalnız kimin hangi orduda savaşacağı yada hangi sınırı geçeceği meselesi değildir. Ukrayna başbakan yardımcısı ve geçici olarak işgal edilen bölgelerin tekrardan entegrasyonundan görevli bakan Iryna Vereschuk, Ukrayna vatandaşlarını ister istemez ister toplu halde Rus vatandaşına dönüştürmenin bir cenk suçu bulunduğunu söylemiş oldu.

POLITICO’ya verdiği demeçte, “Cenevre sözleşmeleri, işgal altındaki topraklarda yaşayanların zorla pasaportlaştırılmasını açıkça yasaklıyor” dedi. “Harp suçu olarak kaydedilmesi gerekiyor”

Rus olmaya zorlandı

Bir otomobil satıcısı olan Ernes, Rusya’nın Eylül ayındaki kısmi seferberliğinden kaçmak için Kırım’dan Gürcistan’a gitti, karısını ve üç çocuğunu da yanına aldı (kimliklerini korumak için adları değiştirildi). Aile, Kırım Tatarı – SSCB altında Kırım’dan sürülen, sadece 1990’larda Demir Perde’nin düşmesinden sonrasında anavatanlarına dönen yerli bir azınlık. Kırım Tatarları, Rusya’nın ilhakına büyük seviyede karşı çıktılar ve ağır bir halde bastırıldılar; Rusya topraklarındaki birçok etnik azınlık benzer biçimde, kısmi seferberlik de onları orantısız bir halde hedef aldı.

Kaçma fikri olan tek şahıs Ernes değildi: Rusya’dan Gürcistan’a sınır sular altında kaldı. Ernes’in ailesi günlerce yol kenarında kamp kurdu ve sonunda 16 kilometrelik bekleyen vasıta kuyruğundan atlamak için rüşvet verdi.

Sadece nihayet Gürcü tarafına ulaştıklarında yönetimsel bir engelle karşılaştılar. Birçok Avrupa ülkesiyle beraber Gürcistan sınır servisi de Rusların girişine izin vermemeye başladı. Ernes, eşi ve büyük evlatları Ukrayna pasaportuna sahipken, en küçüğü – 3 yaşındaki Emil – yalnız Rus doğum belgesine sahipti. Sınır yetkilileri, ailenin içeri girebileceğini düşündü, sadece yalnızca en ufak çocuklarını geride bırakmaları şartıyla.

“’Onu orada bırakın’ dediler. Sanki bir bavulmuş benzer biçimde’” dedi Ernes hemen sonra kayınvalidesine.

Buraya kadar gelmek için birikimlerinin büyük bir kısmını aslına bakarsan harcayan aile, geri dönerek Kırım’a geri dönmek mecburiyetinde kaldı.

Rus yada eski Ukrayna belgelerine haiz binlerce Ukraynalı benzer durumlarla karşılaştı. Şu anda Kiev’de bulunan Kırım Tatar temsilci organı Mejlis’e nazaran, Kazakistan’a kaçan ortalama 2.500 Kırım Tatarı – Rus belgeleri olan her insanın girmesine izin verildi – oradaki Ukrayna konsolosluğuna gezi edebilmek için Ukrayna belgeleri için başvurdu.

Uzmanlar, zorla pasaportlaştırmanın, Rusya’nın “yakın çevredeki” savaşlarında tabanca haline getirilen kasıtlı bir dış siyaset uygulaması bulunduğunu söylüyor.

Silahlı çatışmaların arkasından 2002’de Gürcistan ve Moldova’da ve arkasından 2014’te Ukrayna’da başlatılan Rusya’nın pasaportlaştırma politikası, hedef ülkelerin egemenliğini baltalarken ve Rus işgali için düzmece bir gerekçe sunarken, Rusya’nın azalan nüfusunu çoğaltmak için birkaç milyon yeni yurttaş ekledi. ve meslek.

Rusya, 2014 senesinde Kırım’ı yasadışı bir halde ilhak ettikten sonrasında, yeni pasaportu reddetmek için yalnız altı hafta süre tanıyarak 2 milyondan fazla Kırımlıyı otomatikman Rus vatandaşına dönüştürdü. Şu anda Kiev’deki Kırım İnsan Hakları Grubu’nun başkanı olan insan hakları aktivisti Olha Skripnik benzer biçimde Kırım’ı çoktan terk etmiş olanlar bile, kendilerini iradeleri haricinde Rus vatandaşı buldular.

2016 senesinde Rusya, Rus pasaportu olmayanların Kırım’da çalışmak için mecburi tıbbi bakım, eğitim yada sıhhat sigortası almasını olanaksız hale getirdi. 2020’de Rusya, Rus olmayanların Kırım’ın çoğunda mülk sahibi olmasını yasakladı. Skripnik POLITICO’ya verdiği demeçte, birisi Kırım’ı Ukrayna anakarasına gitmek suretiyle terk etmeye çalıştığında, Rus sınır muhafızlarının bir Rus pasaportu talep ettiğini ve kimi zaman Ukraynalılara el koyduğunu yada bunlara zarar verdiğini söylemiş oldu.

Rusya’nın 2014’ten beri Luhansk ve Donetsk bölgelerindeki iki yarı cumhuriyeti denetim etmiş olduğu doğu Ukrayna’da, Ukraynalılara 2019’dan itibaren süratli girişli Rus pasaportları teklif edildi. Son aşama yoksul, internasyonal alanda tanınmayan cumhuriyetlerden ortalama yarım milyon Ukraynalı pasaportları aldı. komşu Rusya’da çalışmalarına ve okumalarına izin verdi.

Rusya’nın Ukrayna’yı tam kapsamlı işgaline giden yolda, Ukrayna’nın doğusunda sözde “Rus vatandaşlarına yönelik soykırım”, Kremlin tarafınca saldırganlığın bir öne sürülen sebebi olarak onlarca kere reddedildi.

Mayıs 2022’de, Kherson ve Mariupol dahil olmak suretiyle cenup Ukrayna’da yeni işgal edilen bölgelerde pasaportlaştırma başlatıldı. Alımın asgari düzeyde olduğu bildirilse de, Rusya, insani yardım bağlamak yada sıhhat yada eğitim sektörlerinde bir işi Rus pasaportuna haiz olmaya devam etmek benzer biçimde baskılar uyguladı.

2014’ten bu yana, işgal altındaki bölgelerdeki Ukrayna vatandaşları, hükümetin kontrolündeki bölgelere gezi etmeleri halinde Ukrayna belgelerini yenileyebiliyor yada başvuruda bulunabiliyor. Sadece bu, pahalı, öngörülemeyen yolculuklar ve uzun bekleme süreleri gerektirir – mesela, Kırım’dan alınan bir Rus doğum belgesine dayalı olarak verilen Ukrayna doğum belgelerinin bir mahkeme tarafınca onaylanması gerekir.

Bu, sekiz yıl sonrasında işgal altındaki topraklardaki binlerce Ukraynalının ya Ukrayna belgelerinin geçerliliğini yitirdiği ya da asla olmadığı anlamına gelir.

İşgal altındaki bölgelerden kaçış

Kısmi seferberliğin duyurulmasından kısa bir süre sonrasında Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy, Ukraynalıları Rus askere alınmasından kaçınmak için işgal altındaki toprakları terk etmeye çağırdı. Sadece bu Ukraynalılar hemen sonra asla kimsenin topraklarında sıkışıp kaldılar – Rusya’dan çıkmalarına izin verildi sadece bir sonraki ülkeye girmediler – yada yeni Ukrayna belgeleri almaya çalışırken Kazakistan benzer biçimde ülkelerde fonları tükendi.

Eylül ayı sonlarında, Kırım Tatar temsilci organı Meclis, kaçmak isteyen Kırım Tatarlarından yüzlerce umutsuz davet almaya başladı.

Meclis başkanı Refat Chubarov, “24 saat süresince bu problemi çözmeye çalışıyorduk” dedi.

Ukrayna konsoloslukları, mevcut belgeleri olmayan vatandaşların Ukrayna’ya giriş yapmaları ve yeni vize başvurusunda bulunmaları için geçici izin verebilir. Sadece bir doğum belgesi, kimlik için kafi bir kanıt değildir ve Kırımlı gençlerin çoğu zaman yalnızca bir Rus pasaportu yada Ukrayna’nın tanımadığı öteki belgeleri vardır.

Skripnik, “Artık tam ölçekli cenk başladığına nazaran, ayrılmaya çalışan adamların, bilhassa 18 ila 20 yaşlarındakilerin oldukca fazla problemi var” dedi.

Rusya ek olarak binlerce Ukraynalıyı yeni işgal edilen topraklardan Kırım ve Rusya’ya sınır dışı etti, bir çok vakit onları etken çatışmalardan kurtarma kisvesi altında – ve arkasından Rusya’da yardım ve yardım almayı bir Rus pasaportuna haiz olmaya bağladı.

Bu tür kişilerin aslen Ukraynalı olduklarını kanıtlamaları imkansıza yakın olabilir.

Askere alınmamak için Eylül ayında Kırım’dan ayrılan 31 yaşındaki Kırım Tatarı Usein (gerçek adı değil), Kırım’dan bir Rus pasaportuna haiz olmanın Avrupa’da büyük bir problem bulunduğunu söylüyor. Kırım tarafınca verilmiş bir Rus pasaportu ile Rusya’yı dolaşıp oradan ayrıldı, arkasından eski bir Ukrayna pasaportu ile Letonya üstünden Avrupa’ya girmeyi başardı. Rus işgali altındaki Kırım’da yaşamayı seçen Rus asker kaçakları oldukları nedeni öne sürülerek diğerlerinin girişlerinin reddedildiğini gördüğünü söylemiş oldu.

“En büyük problem bu, bu sebeple yalnız kimin içeri girip kimin giremeyeceğine karar veriyorlar” dedi. Argümanları şu: ‘Sizin bir Rus pasaportunuz ve vatandaşlığınız var. Sekiz senedir Kırım’da ne yapıyordun?’”

Usein, çoğunlukla sempati ve yardımla karşılandığını söylediği Polonya’ya gitti. Sadece Ukraynalı mültecilere yardım eden bir gönüllü, Kırım’da kalmış olduğu ve Ukrayna pasaportunu yenilemediği için ona bir hain bulunduğunu söylemiş oldu.

Usein, “Bana azca ilkin Rus vatandaşlığı verildiğini ve seferberlik sebebiyle ayrıldığımı anlattım” dedi. “Kırım benim vatanım. Niçin daha ilkin ayrılmalıydım? Şimdi ayrılmak istemiyordum. Tek istediğim vatanımda yaşamak.”

Belgelerle ilgili zorlukların yanı sıra, birçok sığınmacı – bir ordudan diğerine kaçabileceklerinden korkarak – cenk esnasında Ukrayna’ya asla dönmek istemiyor.

Chubarov, “Rusya’daki seferberlikten kaçtılar ve kendileri ve aileleri için güvenli bir yer bulmak istediler” dedi. “Ukrayna’ya gelseler Ukrayna ordusunda askere alınabilirler.”

Usein, Varşova’daki Ukrayna konsolosluğuna başvurduğunda kendisine yeni bir geçişlik için Ukrayna’ya dönmesi söylendi.

“Bana direkt ‘Bunu yapmak için Kiev’e git, niçin buraya geldin?’ dediler” dedi. “Fakat oraya belge almaya gidersem tekrar ayrılamam.”

Sıkıyönetim, 18 ila 60 yaş arasındaki bir çok adamın Ukrayna’yı terk etmesini yasaklıyor.

Rehineler mi yoksa işbirlikçiler mi?

Polonya’da iş bulamayan Usein, sığınma sisteminden geçen göçmenler için bir pansiyonda kalırken şimdi de Belçika’da Ukraynalı kimliğini doğrulamak için konsoloslukta bekliyor.

Rusya ile Gürcistan sınırında geri çevrilen Ernes, ailesiyle beraber Kırım’a geri dönmek mecburiyetinde kaldı. Çubarov, yardım için Kırım Tatar teşkilatı Mejlis’e başvuranların çoğunun seçeneklerini ve fonlarını tükettiğini ve o zamandan beri evlerine döndüğünü söylemiş oldu.

Usein, “Avrupa’ya gelen ve belgelerle bu sorunlarla karşılaşanların yüzde sekseni dönerek geri döndü” dedi.

Rusya’nın 2023’ün başlarında genel seferberlik duyuru edeceği söylentileriyle, geri geri dönmek mecburiyetinde kalanlar Rus ordusunda kendi halklarıyla savaşarak son bulabilir.

Ayrıca Ukraynalılar, askerden kaçmanın harbe karşı çıkmakla eşdeğer olmadığını söyleyerek Avrupa’yı Rusları geri çevirmeye çağırıyorlar.

AB, Eylül ayında Rus vatandaşları için basitleştirilmiş bir vize anlaşmasını askıya aldı. Baltık ülkeleri, Finlandiya ve Polonya, AB çapında bir yasak çağrısında bulunarak Ekim ayında Rus turistleri yasakladı; Slovakya ve Çekya ise Eylül ayında Ruslara insani yardım vizesi vermeyi durdurdu.

Sadece Chubarov, Rus pasaportu almaktan başka çaresi kalmayan Kırımlılara Ruslardan değişik davranılması gerektiğine inanıyor. “Kırım’dan geliyorlarsa, bir tehdit değiller” dedi.

Gene de kimin tehdit bulunduğunu belirlemek ve Rusya ile işbirliğini cezalandırmak çetrefilli bir mevzu olmaya devam ediyor. Skripnik, “Ukrayna hususi servislerinin, kimin devlet ihaneti işlediği ve Rusya Federasyonu tarafında çalmış olduğu mevzusunda Avrupalı ​​meslektaşlarıyla data paylaşması gerekiyor” dedi.

Ukrayna parlamentosu, başka birini Rus pasaportu almaya zorlamayı yada buna izin vermeyi kabahat sayan işbirliğine ilişkin bir yasa tasarısını değerlendiriyor. Sadece Vereschuk, kendi başına bir Rus pasaportuna haiz olmanın kovuşturma sebebi olmaması icap ettiğini ve Rusya’nın seferberliğinden kaçınmaya çalışanların yardımı hak ettiğini söylemiş oldu.

Rehineler ve savaşmak istemiyorlar, bu yüzden onları suçlu olarak değil, geri dönmek isteyen Ukraynalılar olarak görüyoruz.”

Vereschuk, “Bu insanlara yardım etmek istiyoruz,” dedi.