LONDRA, 23 Şubat (IPS) – 1997 Asya mali krizinin maliye bakanları için G20 forumunun oluşturulmasına yol açmasının üzerinden 25 yıl geçti; ve bunun üzerinden 15 yıl geçti, küresel mali krizin ardından lider düzeyinde bir toplantı haline geldi. Bu dönemde, küresel finans ve ekonomik manzarada önemli değişiklikler oldu.
Birkaç yükselen ekonominin yükselişi, kalkınmayı destekleyen çok taraflı finans sistemine katkılarının önemli ölçüde arttığını gördü. Yeni raporumuz, son on yıldaki bu katkıları ilk kez bir araya getiriyor. Çin’in BM’ye ve çok taraflı kalkınma bankalarına yıllık katkılarının nasıl yirmi kat artarak 0,1 milyar dolardan 2,2 milyar dolara çıktığını gösteriyor.
Ancak aynı zamanda, çok taraflı finans kurumlarına kalkınma katkıları son on yılda beş kat artarak 6 milyar doları aşan 13 yükselen ekonomiden oluşan bir gruba da topluca bakıyor.
Bu katkılar şimdi toplamın sekizde birini oluşturuyor; ve iki yeni çok taraflı finans kurumunun oluşumuna tanık olduk.
Bu yazıda, mevcut ve Yeni Kalkınma Bankası gibi yeni kurumların finansmanı arasındaki denge de dahil olmak üzere analizimizin temel bulgularını ortaya koyuyoruz.
Gelişmekte olan 13 aktördeki devam eden büyümenin, önümüzdeki çeyrek yüzyılda kalkınma için yeterli yeni fon sağlayıp sağlayamayacağını ve hatta Dünya Bankası’nın düşük gelirli ülkeler fonunda (IDA) bu kadar büyük bir kurum oluşturup oluşturamayacağını değerlendiriyoruz.
Aksine son retorik Bu rapor, iki kutuplu bir dünya düzenine dönüş etrafında, geniş bir ülke grubunun halihazırda küresel ekonomik ve kalkınma sisteminde önemli bir rol oynadığının ve önümüzdeki yıllarda da oynamaya devam edeceğinin kanıtıdır.
Ekonomik büyümenin çok taraflı sistem üzerindeki dönüştürücü etkisi
1990’da dünyadaki çoğu insan düşük gelirli ülkelerde yaşıyordu; 2020’ye gelindiğinde, bu pay dramatik bir şekilde insanların yalnızca yüzde yedisine düştü. Bu arada, orta gelirli ülkelerde yaşayan küresel nüfusun payı 1990’da yüzde 30’dan 2020’de yüzde 73’e yükseldi.
Böyle bir dönüşüm, uluslararası düzeyde katkıda bulunacak ekonomik çıktıya sahip daha fazla sayıda ülke anlamına gelir: çok taraflı sisteme katılımın genişletilmesi ve derinleştirilmesi.
Ve bu sadece gördüğümüz şey. On yıldan 2019’a kadar, bir grup gelişmekte olan aktörün çok taraflı kuruluşlara kalkınma finansmanı katkılarını önemli ölçüde artırdığını görüyoruz.
Bunlar, Kalkınma Yardımı Komitesi (DAC) içindeki daha yerleşik sağlayıcılar grubu dışındaki ve daha fazla dikkat çekme eğiliminde olan on üç büyük ekonomiyi içerir.
BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) dahil olmak üzere bu gelişmekte olan aktörlerden on tanesi G20 üyesidir, ancak diğerleri de hızla büyümüştür: Arjantin, Şili, Endonezya, İsrail, Meksika, Suudi Arabistan, Türkiye ve Birleşik Devletler Arap Emirlikleri. Toplu olarak, ortaya çıkan bu on üç aktöre “E13” adını veriyoruz.
On yıl içinde, E13’ün çok taraflı kuruluşlara yıllık kalkınma finansmanı katkıları (hem temel hem de belirli amaçlar için tahsis edilen finansman), 2010’da 1,3 milyar dolardan 2019’da 6,3 milyar dolara (yüzde 377 artış) neredeyse beş kat arttı. Ve sınırsız temel katkıları daha da arttı: 1.0 milyar dolardan 5.2 milyar dolara yükseldi (yüzde 410 artış).
Bu temel katkılardan, BM kuruluşlarına yapılan katkıların on yılda dört kattan fazla artarak 0,3 milyar dolardan 1,2 milyar dolara (yüzde 330 artış) çıktığını görüyoruz. Ancak, E13 temel katkılarındaki en çarpıcı gelişme, iki yeni çok taraflı kuruluşun yaratılması ve kapitalize edilmesinden geldi: Asya Altyapı Yatırım Bankası (AIIB) ve Yeni Kalkınma Bankası (NDB).
Çin’in rolü
Çin son zamanlarda geri adım atmış olsa da ikili finansman çabalarıçok taraflı katkıları 2019 yılına kadar istikrarlı bir şekilde arttı; ve on yılda E13 toplamının üçte birini (yüzde 34) sağladı. Meslektaşlarımız inceledi ayrıntılı olarak buÇin’in desteklediği uluslararası finans kurumlarında ABD’den sonra en yüksek ikinci toplam oy payına nasıl sahip olduğu da dahil.
Yine de analizimiz, dönem boyunca her biri 3 milyar doların üzerinde katkıda bulunan ve toplu olarak toplamın üçte birine katkıda bulunan Rusya, Brezilya ve Hindistan’ın önemini de vurgulamaktadır. Çin’in çok taraflı katkıları (yüzde 59) ortak kurduğu yeni kurumlarda yoğunlaşırken (aşağıya bakınız), diğer sağlayıcılar finansmanı geleneksel kurumlarda yoğunlaştırdı: örneğin, Arjantin, Şili ve Meksika yeni kurumları desteklerken Suudi Arabistan için ve BAE sırasıyla yüzde 17 ve yüzde 21 idi.
Yeni çok taraflı finans kuruluşlarının oluşturulması
İncelediğimiz on yıllık süre boyunca, E13’ün temel çok taraflı katkılarının neredeyse yarısı iki yeni kuruma (AIIB ve NDB) yapıldı. 2016’dan sonra bu kurumlara sağlanan fonlar, katkılarının üçte ikisinden fazlasını oluşturdu. Gerçekten de, 2016’da AIIB ve NDB’ye yapılan ilk mali katkılar, E13 çok taraflı kalkınma finansmanının tek bir yılda üç katına çıkmasına neden oldu.
E13, diğer kanallar aracılığıyla çok taraflı katkılarını azaltmadan, 2016 yılında AIIB ve NDB için ek 6.0 milyar dolarlık temel fon sağladı.
2019’da yıllık katkılar 3,1 milyar dolara düşse de, AIIB ve NDB o yıl E13’ün çok taraflı kalkınma finansmanının yarısını oluşturmaya devam etti ve katkılarını on yılın sonunda başlangıcın çok ilerisinde bıraktı.
Gelişen aktörler BM sisteminin altıda birini finanse ediyor
Daha yüksek mutlak katkıların yanı sıra (Şekil 1), E13’ün çok taraflı sistemdeki rolü de göreceli olarak büyümüştür (Şekil 2). OECD DAC’deki 29 yüksek gelirli ülke tarafından sağlanan finansman düzeyinin bir payı olarak, E13’ün temel çok taraflı katkıları 2010’da yüzde 5’ten 2019’da yüzde 12’ye yükseldi – göreceli önemlerini iki kattan fazla artırdı.
Bu, büyük ölçüde AIIB ve NDB’nin etkisinden kaynaklanıyordu (2016’daki zirvede açıkça görülüyor), ancak E13’ün BM sistemine temel katkılarının on yıl boyunca DAC seviyesinin payı olarak istikrarlı ve hızlı bir şekilde arttığını da görüyoruz: yüzde 5’ten 2010’da yüzde 17’ye 2019’da.
2050’ye bir bakış: Gelişmekte olan ekonomiler nasıl bir rol oynayabilir?
E13 ekonomileri büyümeye devam ettikçe, gelecekte çok taraflı katkıları için bu ne anlama gelebilir? Şekil 3, çok taraflı kuruluşlara (çekirdek veya tahsisli) kalkınma finansmanı olarak sağlanan ekonomik çıktının payının, kişi başına düşen gelir düzeyi arttıkça nasıl artma eğiliminde olduğunu göstermektedir.
DAC için ilişki E13’ten daha dik olsa da, E13’ün mevcut gidişatı bile bu gruptan gelecek çok taraflı kalkınma finansmanında önemli bir artış anlamına geliyor.
Ian Mitchell Avrupa’da Kalkınma İşbirliği Direktörü ve Küresel Kalkınma Merkezi’nde Kıdemli Politika Üyesidir. Sam Hughes Global Development Center’da Araştırma Görevlisi.
IPS BM Ofisi
@IPSNewsUNBureau’yu takip edin
Instagram’da IPS News BM Bürosunu takip edin
© Inter Press Service (2023) — Tüm Hakları SaklıdırOrijinal kaynak: Inter Press Service