Kosova, Sırbistan’ı aylarca artan siyasi gerilim sonrasında ilişkileri normalleştirecek Avrupa Birliği destekli bir planı imzalamayı reddetmekle suçladı.
Pazartesi günü, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuciç ve Kosova Başbakanı Albin Kurti, AB’nin aylardır süren siyasi krizi sona erdirme ve ikili ilişkileri geliştirmeye yardımcı olma planına zımni onay verdiler.
Anlaşma, her iki ülkenin de kendi belgelerini ve ulusal sembollerini tanımasını ve bağımsızlıklarına, özerkliklerine ve toprak bütünlüklerine, kendi kaderini tayin hakkına, insan haklarının korunmasına ve ayrımcılık yapılmamasına saygı göstermesini şart koşuyor.
Ekonomi, bilim ve teknoloji, ulaşım ve bağlantı, adli ve kolluk kuvvetleri, sağlık, spor, çevre koruma ve kayıp şahıslar alanlarında gelecekteki işbirliğini derinleştirmeyi kabul ettiler.
Her iki ülke de AB’ye katılmak istiyor, bu da onlara önce farklılıklarını çözmeleri gerektiğini söyledi. Anlaşma, birbirlerinin bloğa katılma adımlarını engellemeyeceklerini söylüyor.
Son zamanlarda, araç plakası formatları veya etnik bir Sırp polis memurunun tutuklanması gibi görünüşte önemsiz meseleler yüzünden gerginlik alevlendi.
“Bu yılın sonuna kadar anlaşmanın tam olarak uygulanmasını sağlayamayız. (Sırp belediye başkanlarının istifasından sonra) önce Kosova’nın kuzeyinde seçimler yapılmalı. Sırp Birliği’nin kurulmasının ana koşulu budur. Etnik İlişkileri Onaylama Enstitüsü’nden Fatmir Scheholi, Euronews Sırbistan’a verdiği demeçte, belediyeler.
Batılı liderler arasında, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı ikinci yılına girerken, gerilimin yeni bir Balkan çatışmasına dönüşebileceğine dair yeni endişeler var.
AB, 2011’den bu yana Sırbistan ile Kosova arasındaki müzakerelere aracılık ediyor, ancak imzalanan 33 anlaşmadan çok azı hayata geçirildi. AB ve ABD, Rusya’nın geçen yıl Ukrayna’yı tam ölçekli işgalini başlatmasından bu yana daha hızlı ilerleme için baskı yapıyor.
Kosova merkezli New Social Initiative adlı STK’dan Jovana Radosavljević, “Serbest yoruma izin veriliyor ve şimdi, anlaşmanın yayınlanmasından sonra, asıl soru hem Kosova hem de Sırbistan vatandaşlarının önerilen metne nasıl tepki verecekleri.” dedi.
Sırbistan ve Kosova, geçmişteki tüm diyalog anlaşmalarını uygulama yükümlülüklerini teyit ettiler. Arnavutluk, henüz imzalanmamış olmasına rağmen anlaşmayı “önemli bir başarı” olarak nitelendirdi.
AB dış politika sorumlusu Josep Borrell, “daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu” ve iki ülke liderlerinin önümüzdeki ay tekrar görüşeceğini söyledi.
Son aylarda, ABD ve AB elçileri yeni önerileri kabul etmeye teşvik etmek için Priştine ve Belgrad’ı düzenli olarak ziyaret ettiler ve iki lider bu ayın başlarında Almanya’nın Münih kentinde düzenlenen büyük bir güvenlik konferansının oturum aralarında üst düzey AB temsilcileriyle bir araya geldi.
“Bu anlaşmadan beklentilerimiz çok yüksek ve bence yeni olan şey, yalnızca her iki hükümetin ciddiyeti değil, Avrupalı ortaklarımızın bunu Avrupa’nın 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana gördüğü en büyük krizlerden birinin gölgesinde gerçekleştirme ciddiyeti. üst düzey ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Gabriel Escobar söyledi.
Kosova’nın 2008’de tek taraflı olarak dağılmasından bu yana Sırbistan ile eski eyaleti arasındaki gerilim tırmandı. Bağımsızlık ilanı birçok Batılı ülke tarafından tanındı, ancak Rusya ve Çin’in desteğiyle Sırbistan karşı çıktı.