Danimarka Çarşamba günü, dünyada yurtdışından ithal edilen CO2’yi gömen ilk ülke olan Kuzey Denizi’nin 1.800 metre altında karbondioksit depolamak için bir proje başlattı.
Atmosferin daha fazla ısınmasını önlemek için karbonun enjekte edildiği CO2 mezarlığı, eski bir petrol sahasının bulunduğu yerdedir. İngiliz kimya devi Ineos ve Alman petrol şirketi Wintershall Dea liderliğindeki “Yeşilkum” projesi 2030 yılına kadar yılda sekiz milyon tona kadar CO2 depolaması bekleniyor.
Henüz emekleme aşamasında ve maliyetli olan karbon yakalama ve depolama (CCS) projeleri, küresel ısınmayı azaltmak için CO2’yi yakalamayı ve ardından hapsetmeyi hedefliyor. Avrupa’da halihazırda faaliyette olan veya geliştirme aşamasında olan yaklaşık 30 proje bulunmaktadır.
Ancak yakındaki sanayi bölgelerinden CO2 emisyonlarını depolayan diğer projelerden farklı olarak Greensand, karbonu çok uzaklardan getirerek kendisini farklı kılıyor.
Önce kaynağında tutulan CO2 daha sonra sıvılaştırılır ve daha sonra şu anda gemiyle, ancak potansiyel olarak boru hatlarıyla taşınır ve jeolojik boşluklar veya tükenmiş petrol ve gaz sahaları gibi rezervuarlarda depolanır.
2045 gibi erken bir tarihte karbon nötrlüğe ulaşma hedefi koyan Danimarkalı yetkililer, bunun “iklim araç setimizde çok ihtiyaç duyulan bir araç” olduğunu söylüyor.
İklim Bakanı Lars Aagaard, “İklim hedeflerimize ulaşmamıza yardımcı olacak ve toprak altımız kendi emisyonlarımızdan çok daha büyük bir depolama potansiyeli içerdiğinden, diğer ülkelerden de karbon depolayabiliyoruz” diyor.
Kuzey Denizi bu tür projeler için özellikle uygundur çünkü bölgede onlarca yıllık petrol ve gaz üretiminin ardından halihazırda boru hatları ve potansiyel depolama alanları bulunmaktadır.
Milyonlarca ton olarak ölçülse de, depolanan miktarlar hala genel emisyonların küçük bir kısmını oluşturuyor. Avrupa Çevre Ajansı’na (AÇA) göre, AB üye ülkeleri yalnızca 2020’de 3,7 milyar ton sera gazı saldı.
Uzun süredir marjinal kullanıma sahip karmaşık bir çözüm olarak görülen karbon yakalama, BM’nin Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) ve Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından gerektiği gibi benimsenmiştir.
Ancak küresel ısınma için mucizevi bir tedavi olmaktan çok uzak. Avustralyalı düşünce kuruluşu IEEFA’ya göre, CO2’yi yakalamak ve depolamak için yoğun enerji gerektiren süreç, yakalanan gazın %21’ine eşdeğer miktarda salınıyor.
Ve potansiyel sızıntıların ciddi sonuçlara yol açabileceğini söyleyen düşünce kuruluşuna göre teknoloji risksiz**,** değildir. Ayrıca projenin maliyeti de açıklanmadı.
Danimarka Teknik Üniversitesi’ndeki (DTU) Danimarka Offshore Teknoloji Merkezi direktörü Morten Jeppesen, “CO2 depolamanın maliyeti daha da düşürülmeli, böylece endüstri daha olgunlaştıkça sürdürülebilir bir iklim azaltma çözümü haline gelecektir” dedi.
Teknoloji ayrıca çevrecilerin muhalefetiyle karşı karşıya.
Greenpeace Danimarka İklim ve Çevre Politikası Başkanı Helene Hage, “Sorunu çözmüyor ve zararlı yapıların ömrünü uzatıyor” dedi.
Tarım ve ulaşım gibi sektörleri seçerek, “Yöntem, ölümcül alışkanlıklarımızı değiştirmiyor. Danimarka gerçekten emisyonlarını azaltmak istiyorsa, çok fazla emisyon üreten sektörlere bakmalı” dedi.