Dünyanın en verimli topraklarından bazılarına sahip olan Ukrayna’nın, Avrupa’nın ekmek sepeti olarak takma adı, tarımsal potansiyelinin yetersiz bir ifadesidir. Rusya ile birlikte, iki ülke dünya mısır ihracatının yaklaşık yüzde 14’ünü, kolza tohumu/kanola ihracatının yüzde 22’sini, buğday ihracatının yüzde 27’sini ve arpa ihracatının yüzde 30’unu ve dünya ayçiçek yağı ihracatının neredeyse yüzde 70’ini gerçekleştiriyor. . Rusya aynı zamanda dünyanın en büyük gübre ihracatçısıdır ve bu nedenle küresel gıda sistemi, Batı’nın Rusya’ya uyguladığı yaptırımların eşzamanlı zorluklarıyla ve hem büyüyen hem de ithal edilen gıdanın daha yüksek maliyetleriyle karşı karşıyadır.
Şubat ayından bu yana Rusya, ülkenin doğu ve güneydoğu kesimlerinde Ukrayna’nın en hayati tarım bölgelerinden bazılarını ele geçirdi. Rus ordusu, Ukrayna’nın son zamanlarda Karadeniz’deki limanlarına erişmesini de engelledi, Ukrayna’yı esasen karayla çevrili ve gıda ürünlerini uluslararası pazarlara ihraç edemez hale getirdi.
Ancak savaş, küresel gıda krizini kesinlikle daha da kötüleştirmiş olsa da, gıda maddelerinin gerçek fiyatlarında onlarca yıldır düşen maliyetlerden sonra, COVID-19 nedeniyle tanık olunan artışa ek olarak, 2007 ve 2011 yıllarında gıda fiyatlarındaki artışları izledi. 2021’de Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) verileri, et, süt ürünleri, tahıllar, bitkisel yağlar ve şeker fiyatlarında 2007 ve 2011’de görülen bir önceki artışı aşan daha büyük artışlar gösterdi.
Ukrayna savaşının başlamasından bu yana, gıda maddelerinin fiyatları daha da fırladı. Bu durum, FAO’nun “bir ülkenin gıda ihtiyaçlarını kendi yerli üretiminden ne ölçüde karşılayabileceği” olarak tanımladığı, dünya çapında azalan gıda kendi kendine yeterlilik seviyelerinin altını çizdi. Gıdada kendi kendine yeterlilik, 1960’lardan bu yana, özellikle Afrika’da ve aynı zamanda Japonya gibi ülkelerde küresel olarak azaldı.
Çevresel Araştırma Mektupları dergisindeki bir makaleye göre, mevcut eğilimlere dayanarak, yüzyılın sonuna kadar ülkelerin yalnızca yüzde 14’ünün gıdada kendi kendine yeterli olacağı tahmin ediliyor. Bu nedenle, gıda ihtiyaçlarını yerli üretimle karşılayamayan artan sayıda ülke için ithalat giderek daha hayati hale gelecektir. Ancak 2007’den bu yana gıda fiyatlarındaki artan oynaklık, bu sistemin karşılanabilirliğini ve yeterliliğini test etti.
Gıda talebinin yerli üretim ve ithalat yoluyla karşılanabilmesi olan gıda güvenliği de son yıllarda tüm dünyada düştü. Gıda üretiminde daha az kendi kendine yeterli hale gelen daha zengin ülkeler, daha önce artan ithalat maliyetlerini üstlenirken, gıda kıtlığı onları da etkiliyor.
Ukrayna’daki savaş ve COVID-19 salgını sırasında küresel tedarik zincirlerindeki aksamaların yanı sıra, diğer faktörler de bu stresleri şiddetlendirdi. 2000 yılında dünya nüfusu yaklaşık 6,1 milyar iken bugün 7,9 milyardır. Kişi başına et tüketiminin son 20 yılda önemli ölçüde artmasıyla birlikte küresel gıda alışkanlıkları da değişti. Eskiden Avrupa ve Kuzey Amerika ile sınırlı olan yüksek obezite oranları artık tüm dünyada yaygın.
Beslenecek daha fazla ağızla, küresel gıda güvenliği, son birkaç on yılda erozyon, kirlilik, iklim değişikliği ve artan su kıtlığı nedeniyle ekilebilir alanların kaybıyla da tehdit ediliyor. Bu sorunlar, gıda üretimindeki artan verimlilik ve ülkelerin rekabetçi bir pazarda fazla gıda ürünlerini satmalarına olanak tanıyan küreselleşme ile kısmen dengelenmiştir.
Ancak Ukrayna’daki savaş, bu sorunları aşırı hıza gönderdi. Rusya, Ukrayna’nın ihracat kabiliyetini boğmaya ek olarak, yaptırımların ardından “düşman olmayan ülkelere” gıda ve tarım ihracatını önemli ölçüde azalttı ve Batı dünyasına ve Japonya’ya ihraç ettiği gıda ürünlerinin çoğunun arzını kesti. ve Güney Kore.
Ancak Kremlin’in Mart ayında “Avrasya Ekonomik Birliği’ne (EAEU) buğday, meslin, çavdar, arpa ve mısır ihracatını askıya alacağını” açıklamasıyla Rusya gibi net ihracatçıların bile başı belada. 31 Ağustos’a kadar kendi yerel gıda arzını güvence altına almak için.
Gıda krizi, diğer ülkeleri gıda tedarik sistemlerini güvence altına almak için konumlarını güçlendirmek için daha fazla çaba göstermeye teşvik etti. ABD, 2021’de Rusya’dan 1 milyar dolardan fazla gübre ithal etti. ABD tarımının Rusya’ya olan bağımlılığını dengelemek amacıyla Başkan Joe Biden, 1 Haziran’da ülkenin gıda sistemini güçlendirmek için 2,1 milyar dolar taahhüt etti.
Mart ayında Avrupa Birliği, bloğun tarım sektörlerini desteklemeye yardımcı olmak için 1,5 milyar Euro’ya kadar taahhütte bulundu ve ayrıca tarıma uygun arazi üzerindeki kısıtlamalar da dahil olmak üzere Avrupa Yeşil Anlaşmasına ilişkin düzenlemeleri gevşetti. Sera gazı emisyonlarını azaltmak ve ortadan kaldırmak için 2019’da tanıtılan Yeşil Anlaşma’nın askıya alınması, durumun ciddiyetinin altını çizdi.
2021’de gıda fiyatları hızla yükselmeye başlayınca Çin, tahıl arzını stoklamakla suçlandı. Aralık ayına kadar ülke, küresel tahıl arzının yarısından fazlasına sahipti ve ABD Tarım Bakanlığı tarafından sağlanan verilere göre, 2022’nin ilk yarısında Çin’in küresel buğday arzının yarısına, yani yüzde 60’ına sahip olacağı tahmin ediliyordu. pirinç arzı ve mısır arzının kabaca yüzde 70’i.
Bir düzineden fazla ülke, bu yılın sonuna veya gelecek yıla kadar belirli veya tüm gıda ihracatını yasakladı ve bu önlemlerin son olması muhtemel değil. Ocak ayından bu yana yüzde 40’tan fazla artan buğday fiyatlarındaki en son artış, Hindistan’ın ülkedeki mahsulleri yok eden bir sıcak hava dalgasının ardından ihracatı yasaklayacağını açıklamasının ardından geldi. Dünyanın en büyük ikinci buğday üreticisi olan Hindistan’ın kararı, küresel gıda piyasalarını çevreleyen güvensizliğe bir darbe daha ekledi.
Sri Lanka’da daha şiddetli etkiler hissediliyor. 2021’de Başkan Gotabaya Rajapaksa, ülkenin tarım sektörünü 2030 yılına kadar tamamen organik hale getirmek için sentetik gübreler, böcek ilaçları ve yabani ot öldürücüleri yasakladı. Yasağın yalnızca ithalatı azaltmak ve Sri Lanka’nın döviz rezervlerini korumak için bir girişim olduğu iddialarının ortasında, bu hareket sonunda yerli gıda üretimini yok etti.
2019’da ekonomik kriz, pandemi, Ukrayna’daki savaş sonucunda artan gıda ve enerji maliyetleriyle karşı karşıya kalan Sri Lanka, Mayıs ayında tarihinde ilk kez borcunu ödeyemedi. Ekonomik açıdan istikrarsız diğer ülkeler de benzer bir kaderle karşılaşma riskiyle karşı karşıya kalırken, Sri Lanka da şiddetli protestolar yaşıyor.
Artan gıda maliyetinin kaotik sonuçları, on yıldan fazla bir süre önce zaten görülebiliyordu. Yiyeceklerin karşılanabilirliği, 2010 yılında protestolara sahne olan, hükümetleri deviren ve iç savaşlara yol açan Arap Baharı’nın patlak vermesine katkıda bulunan önemli bir faktördü. Arap bölgesi tipik olarak gıda ithalatının yüzde 40 ila yüzde 50’sini Ukrayna ve Rusya’dan alıyor ve bu da bölgenin gıda güvensizliğine karşı özellikle savunmasız olduğunu gösteriyor.
Ukrayna’nın işgalinden önce bile, dünya çapında artan sayıda insan yetersiz besleniyordu. Küresel Gıda Krizleri Raporu’na (GRFC) göre, geçen yıl 53 ülke ve bölgede akut gıda güvensizliği ile karşı karşıya kalan yaklaşık 193 milyon insanla rekor seviyeye ulaştı.
Bu yıl gıda yardımına ihtiyaç duyacak milyonlarca Ukraynalının yanı sıra, dünyanın diğer bölgelerindeki ezici hasatlar ve çatışmalar, Yemen, Burkina Faso, Kenya, Nijerya, Nijer, Somali ve Güney Sudan gibi ülkelerin de yüksek riskli ülkeler olduğu anlamına geliyor. , artan gıda maliyetlerinden daha fazla etkilenen ülkelere ek olarak.
Gıda krizi, hükümetleri kendilerini korumak için milliyetçi politikalar benimsemeye teşvik etse de, bazı uluslararası işbirliği örnekleri var. Hindistan, ekonomik krizinin başlamasından bu yana Sri Lanka’ya milyarlarca dolar kredi ve acil gıda teslimatları sağladı.
Bu arada Avrupa ülkeleri, Ukrayna gıda ürünleri için Rusya’nın kontrolündeki Karadeniz limanlarından uzakta alternatif geçiş yolları geliştirmeye çalışırken, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Ukrayna tahılının Türkiye’ye ulaşmasına izin verecek bir Karadeniz koridoru oluşturmayı da içeren tartışmalar için 8 Haziran’da Türkiye’yi ziyaret etti. dünya pazarlarına ulaşmak.
Ancak enerji gibi gıda da bir dış politika silahı işlevi gördü. Gıda güvensizliğinin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin için Batı’ya karşı en büyük koz kaynaklarından biri olduğu gerçeğiyle karşı karşıya kaldığında, mevcut gıda krizinin devam etmesini sağlamak için iki katına çıkması beklenebilir. Eski Rusya Devlet Başkanı Dmitry Medvedev, 1 Nisan’da gıda ihracatının Rusya’nın kullanmayı amaçladığı “sessiz ama uğursuz” bir silah olduğunu söyledi.
Federal Soruşturma Bürosu, ABD’deki artan siber saldırılara ve tarım ve gıda tesislerine yönelik potansiyel sabotajlara karşı da uyardı. Küresel gıda krizinin yeni bir aşamaya yaklaşmasıyla birlikte, Ukrayna’nın ihracatının artırılması, uluslararası işbirliğinin teşvik edilmesi ve ek tarımsal girişimlerin geliştirilmesi, bunun üstesinden gelmek için hayati önem taşıyacaktır.
Bu makale Globetrotter tarafından hazırlanmıştır.