Dışarısı sıcak ve kuru ama 1540 kadar kötü değil (henüz)

Bu makaleyi dinlemek için oynat’a basın

Bir rüya ona nerede kazacağını söyledi. 1540’ın kupkuru, cayır cayır yanan sıcak yılı bildiği bazı bataklıkları kavurmuştu ve Anna Schmidin muhtemelen Bavyera’daki memleketi Eppisburg köyünden oraya gidiyordu. Görüşü dikkat çekici derecede kesin koordinatlar sunuyordu ve kurumuş sazların arasında, çekilen suların açığa çıkardığı bir tencereye odaklandı. Beklenmedik bir şekilde ağır olduğunu kanıtladı ve altındaki çamurun, gıcırdama sesiyle yerinden fırlayacak kadar ıslak olduğunu hayal etmek tatmin edici. Anna mührü kırdığında, Augsburg şehrini kuran Roma imparatoru Augustus döneminden, evinin güneydoğusunda bir günlük yürüyüş mesafesinde 900 gümüş sikke buldu.

Anna, o yıl Fransa’dan Polonya’ya kadar batı ve orta Avrupa’yı etkisi altına alan neredeyse bir yıl süren mega kuraklığın birkaç kazananından biriydi. Çoğu için yorucu bir yıldı. Sıcaklıklar 40 derecenin üzerine çıktı; ormanlar ve kasabalar küle döndü; nehirler kurudu; sığır sürülerinde öldü; ve hastalık durgun su yollarına yayıldı.

Ne yazık ki bizim için 1540 soyut bir tarihsel merak olmaktan çok uzak. Daha geçen hafta, Avrupa Komisyonu’nun Ortak Araştırma Merkezi’nde kıdemli bir bilim adamı olan Andrea Toreti, 2022’nin artık son 500’deki en kurak yıl olma riski taşıdığı konusunda uyardı. Bu, bizi şimdi istatistiksel düşük su işareti olarak 1540 ile karşı karşıya getiriyor. rekor kitaplarında yerini almak istemediğimizi. İşaretler, bizim için 1540’ın tekrarında hayatta kalmanın 16. yüzyılın köylüleri için olduğundan daha zor olabileceği yönünde. Dizanteri ve yüksek ekmek fiyatları ile karşı karşıya kalırken, katlandıkları yağmur açığı ve su seviyelerindeki çöküş, medeniyet modelimizi alt üst etme riskini taşır. Yüksek verimli mahsuller ve soğutma santralleri için yaptığımız firavunik miktarlarda suya ihtiyaçları yoktu.

kışkırtıcı siyaset

Anna’nın tam tersine, Heinrich Diek özellikle berbat bir 1540’a sahipti. Bunlar, Protestan reformunun dini siyasetinin hava durumu kadar kışkırtıcı olduğu ve Kıta’nın neden düzinelerce kuru, dar, dar- şeritli, sazdan Alman ve Avusturya kasabaları dumanlar içinde yükseliyordu. Bazı Lüteriyen Almanlar için suçluların Katolikler olması gerekiyordu. Avusturyalılar için kundakçı öcüler, ancak 1529’da Viyana kapılarına gelen ve şimdi Venediklilerin burnunu kanayan Kanuni Sultan Süleyman’ın azgın Osmanlılarının ajanları olabilirdi.

Diek için, Aşağı Saksonya’daki Einbeck kasabasındaki büyük yangın, tutuklama, işkence, infaz ve bir kafeste teşhir anlamına geliyordu.

Yaz aylarında Einbeck’teki yangın bir trajediydi ve potansiyel olarak 500 kadar insanı öldürdü. Kıvılcımı sözde sarhoş bir çoban yaktı. Ne de olsa bunlar, şiddetli güneş, temel şarapları şeri benzeri baş döndürücü etkiye sahip şaraplara dönüştürdüğü için, kükreyerek sarhoş olmak için özellikle kolay zamanlardı. Çoban hemen ayıldı ve yangını başlatmaya, Einbeck’in kuzeyindeki bir mezradaki holdingleri denetleyen ve Lutheranizm’e düşman olan aristokrat bir mübaşir olan Diek tarafından yönlendirildiğini söyledi. Parlayan demirlerle karşı karşıya kalan Diek, doğrudan Protestanlara yönelik kundaklama saldırıları için para keseleri dağıttığı iddia edilen Katolik prenslerin lideri Brunswick’li Genç Dük Heinrich’e yol açan olağanüstü ama mantıksız boyutlarda bir komplonun ayrıntılarını yaymaya başladı. kasabalar.

İşler sadece oradan sarmal oldu. Protestan mülkleri, Kutsal Roma İmparatoru Charles V’nin harekete geçmesini istedi. Papa suçlandı. Protestanlığın önde gelen aydını Martin Luther bile ağırlığını koydu. Dük Heinrich, yangınların kendisininki gibi Lutheran olmayan alanları da vurduğunu belirterek sert bir şekilde geri adım attı.

Bu kundaklama suçlamalarından herhangi biri doğru muydu? Bunun ne kadarı endişeli, fanatik bir Avrupa’da sadece hayal ürünü günah keçisi yapmaktı? Zamanın sisi içinde bunu söylemek zor ama bunaltıcı havanın (ve güçlü şarapların!) siyasi barut fıçısını ateşe yaklaştırdığı açık. Pek çok yangını pişirme ve demir ocaklarından kaynaklanan kazara kıvılcımların başlatmış olabileceği tamamen inandırıcı olsa da, 1540’ta Diek’i kurtarmak için bu tür çok az şüphecilik vardı. Bugün Einbeck’i ziyaret ederseniz, turizm ofisi Diek Kulesi’ni ziyaret etmenizi öneriyor, burada bir kafes – tuhaf bir şekilde iyi durumda – içinde parçalanmış ve giderek çürüyen cesedinin diğer tomurcuklanmalara karşı caydırıcı olması için bir yıl boyunca sallandığı söyleniyor. Papacı kundakçılar. Neyse ki, daha titiz olanlar için bir eski model araba müzesi de var.

Geçmişten gelen patlamalar

Diek’in ölüm yılı, şiddetli hava koşullarının hüküm sürdüğü bir dizi yılın en kötüsüydü. 1530’larda kuyular kurudu ve tırtıl ve fare istilası yaşandı. 1535’te Transilvanya’da yıkıcı bir kıtlık yaşandı ve sokaklarda ağızları otla dolu cesetler bulundu. Ancak bunların herhangi birinin insanları bir sonraki adıma hazırlamış olması pek olası değil.

1540 ile ilgili bazı tasvirlerde kıyamet havası vardır. Doğu Fransa’daki Vosges dağlarından Polonya’ya kadar uzanan Akdeniz cehennemleriyle ilişkilendirdiğimiz yoğunluktaki orman yangınları. İsviçre’den ve Polonya’nın Kraków kentinden gelen korkunç hesaplar, güneşe ya da gökyüzünde solgun bir disk gibi asılı duran güneşe, muhtemelen yanan ormanlardan gelen duman örtülerinin ve aerosollerin etkisine özgü bir kırmızı tonu tanımlar. Asmada kurumuş kuru üzümler kurumuş üzümler.

Ren’in seviyesiyle ilgili bugünün korkuları yeni bir şey değil. 1540 yılında bazı noktalarda Ren, Seine ve Elbe gibi büyük nehirleri yürüyerek geçmek mümkündü. Fransa’nın Besançon kentinde sabah saat 9’dan itibaren mahzenlerde barınan insanlar ve taş ocağı işçileri ağır işlerinden muaf tutuldu. Almanya’nın Ulm kentinde papazlara yağmur duası yapmaları talimatı verildi. Çiftçilerin tarlalarında açılan çatlaklar o kadar derindi ki, ayağınızı bunlara sokabilirdiniz. Konstanz Gölü yakınlarında, suyun fiyatı şarabın fiyatını geçti. Fransız köylerinin bu yılki kuraklıkta kamyonla suya ihtiyacı olduğu gibi, insanlar 1540’ta benzer acil durum önlemleri almak zorunda kaldılar. İsviçre’nin Goldiwil köyü ve İtalya’nın Parma şehri gibi çeşitli topluluklara su sağlamak için eşekler ve arabalar kullanıldı.

1540 yılında bazı noktalarda Ren, Seine ve Elbe gibi büyük nehirleri yürüyerek geçmek mümkündü | Andreas Rentz/Getty Images

İnsanlar, bugün endişelendiğimiz temel ekonomik sektörlerde savunmasız durumdaydı: tarım, nehir taşımacılığı ve hidroelektrik. Sığır, sıcak çarpmasıyla baltalandı, omurgası devrildi. Nehir ticareti ciddi şekilde daraldı. 16. yüzyıl kırsal ekonomisinin gıcırdayan teknolojik kalbi olan su değirmenleri sustu. Bütün bunlar, süt, peynir, ekmek ve un gibi temel gıda maddelerinin fiyatlarının yükselmesine yol açtı.

Hava uyarısı

Daha fazla dikkat etmemiz gereken bir yıl olarak 1540’ın kimlik bilgilerinin oluşturulmasına öncülük eden, Bern Üniversitesi’nde fahri profesör olan İsviçreli tarihçi Christian Pfister’dir. Çalışmasını 300’den fazla orijinal kaynağa dayandırarak, o uzun, sıcak aylarda yaşamanın nasıl bir his olduğuna ve neden daha fazla dikkat etmemiz gerektiğine ışık tutmaya yardımcı oldu.

Pfister, iklim olaylarıyla ilgili daha uzun bir tarihsel bellek oluşturmamız gerektiğini savunan bir öncü olmuştur ve modern meteorolojiden çok daha eskilere uzanan bir perspektifi bir araya getirmek için çok çeşitli orijinal hesaplar, hasat kayıtları, tahıl fiyatları ve ağaç halkaları kullanır. enstrümanlar. Coğrafyacı Heinz Wanner ile birlikte, tüm geçmiş bin yılın iklim tarihinin haritasını çıkardı. Bu, iklim değişikliğini anlamak için bilimsel modeller oluşturmak isteyenlere yardımcı olabileceği konusunda ısrar ettiği bir çalışma alanı. Örneğin, yaklaşımının, konunun hala yanlış anlaşıldığını kabul etmesine rağmen, sıcak ve kuru kaynakların aşırı iklim olaylarının habercisi olarak nasıl hareket ettiğine dair yeni bir tablo oluşturmaya yardımcı olduğunu söylüyor.

1540 yılına gelindiğinde, Pfister yaygın olarak duayenlerden biri olarak görülüyor, ancak ağaç halkalı sayaçlar arasındaki bazı şüphecilere karşı geri adım atmak zorunda kaldı. Şaşırtıcı bir şekilde, böyle bir dünya uzmanının bile neden bu kadar kötü bir yıl olduğu hakkında hiçbir fikri yok. Güneş aktivitesiyle mi yoksa yanardağlarla mı ilgili olduğu sorulduğunda, sadece kıkırdar ve cevap verir: “Bu gerçekten çözemediğim bir bilmece.”

Ancak Pfister’ın hızlı bir şekilde belirtmekte olduğu şey, 1540’ın insanları olağanüstü kuraklıklarını afetler yaşamadan atlatırken, bizlerin kayıtsız kalacak durumda olmadığımızdır. Belki de sezgisel olarak, teknolojik ilerlemelerimiz bazı önemli açılardan bizi özellikle savunmasız bıraktı.

Pfister’ın derlediği kaynaklarda yalnızca küçük bir toplumsal gerilim patlaması görülüyor. Örneğin, İsviçre’nin Rupperswil köyünde köylüler, dereden gelen çok fazla suyun sazan havuzuna yönlendirildiği için yaverleriyle tartışıyorlardı. Ancak genel olarak, hava koşulları herhangi bir önemli huzursuzluğu veya isyanı tetiklemiş gibi görünmüyor. Atalarımızın da artık güvenemeyeceğimiz tuhaf bir avantajı vardı: Alp çayırlarında, o zamanlar oldukça büyük olan buzullardan gelen buharlaşmanın pekala neden olabileceği, olağandışı derecede bol çiylerin çağdaş bir hesabı var. Ne yazık ki, bu günlerde pek de güvenebileceğimiz bir şey değil.

Hastalık gerçekten de bedelini ödedi, ancak hasatlar durdu. Tahıl fiyatları yükseldi, ancak arz kıtlık seviyelerine düşmedi. Yulaf ve çavdar gibi daha sağlam mahsuller Orta Avrupa’da zenginleşti. Bunlar tartışmasız zor zamanlardı, ancak tarihin büyük akışında, yüzyılın sonraki on yıllarına kıyasla o kadar da ölümcül değildi.

İsviçreli tarihçi Christian Pfister’ın ana uyarısı, bir dahaki sefere bu kadar şanslı olmayabileceğimiz yönünde | Getty Images aracılığıyla Simon Maina/AFP

“1530’lardaki kuraklık, toplumsal bir bakış açısından çok da kötü değilmiş gibi görünüyor. Aslında Avrupa’nın çoğunda oldukça iyi hasatların ve demografik genişlemenin olduğu bir dönemdi. Öte yandan Avrupa’da soğuk ve yağışlı 1500’lerin sonları, azalan hasat, evcil hayvanlar arasındaki hastalıklar ve çok sayıda şiddetli ve uzun süreli kıtlık nedeniyle gerçekten kötüydü” dedi. Stockholm Üniversitesi’nde.

Pfister’ın ana uyarısı, bir dahaki sefere bu kadar şanslı olmayabileceğimizdir. 2003’teki (ya da aslında bu yılki) yüksek sıcaklıklar öngörülemeyen bir Kara Kuğu olayı olarak selamlanırken, Pfister yorumun yetersiz tarihsel hafızanın klasik bir örneği olduğunda ısrar ediyor ve insanların daha da geriye bakmaları gerektiğini söylüyor. İnsan kaynaklı iklim değişikliğinin ek tehlikeleri olmasa bile, 1540 gibi canavar bir yıl kanatlarda bekliyor olabilir. “Arka [2003] kimsenin dikkat etmediği başka bir Siyah Kuğu ve bu da 1540” dedi.

Sebepleri ne olursa olsun, böylesine sıcak ve kurak bir yılın gerçekleşmiş olması, özellikle küresel sıcaklıklar artmaya devam ederken, bu tür koşulların tekrarının yaratacağı etkiler hakkında ciddi düşüncelere yol açmalıdır. Trenler, kurumuş su yollarındaki mavnaların yerini alabilir mi? Elektrik santrallerini soğutmak için yeterli su olacak mı? Pfister, o kuru, fırınlama yılı tekrarlanırsa, 16. yüzyılda kimsenin aklına gelmeyecek, ancak yaşam tarzımız için sistematik olarak ölümcül olabilecek zorluklarla karşılaşacağımızı gözlemliyor. Listenin başında, fosil yakıt ve atom santrallerinin talep ettiği devasa su hacimlerinden bahsediyor.

“Teknoloji başarısız olursa, gerçekten başımız belada demektir. Herhangi bir nedenle kapatılan çok fazla nükleer santral varsa, başımız ciddi bir şekilde belada demektir, çünkü yüzde 100 veya yüzde 99’a bağlı bir uygarlığımız var. yüzde elektrik. Ve başarısız olursa, her şey başarısız olur. Süpermarkete bile gidip bir şey ödeyemiyoruz. Benzin bulamıyoruz. Bu konuda çok hassasız” dedi.