Nehir kenarındaki kötü düzenlenmiş depolama alanlarına veya doğrudan üç ülke boyunca akan su yollarına dökülen tonlarca atık, kışın ve ilkbaharın başlarındaki yağışlı havalarda Bosna’nın doğusundaki Drina Nehri’nde bir çöp bariyerinin arkasında birikiyor.
Bu hafta, bariyer bir kez daha nehrin yan kollarından topladığı plastik şişeler, paslı fıçılar, kullanılmış lastikler, ev aletleri, dalgaların karaya attığı odun ve diğer çöplerle dolu devasa bir yüzer çöplüğün dış kenarı haline geldi.
Yerel çevre aktivistleri, Bosna’daki bir hidroelektrik santralinin Visegrad yakınlarındaki barajının birkaç kilometre yukarısına kurduğu nehir çitinin, şehri isteksiz bir bölgesel atık sahasına dönüştürdüğünden şikayet ediyor.
Geçtiğimiz hafta boyunca şiddetli yağmur ve mevsim dışı sıcak hava, Bosna, Sırbistan ve Karadağ’daki birçok nehir ve derenin taşmasına, çevre bölgeleri sular altında bırakmasına ve çok sayıda insanı evlerinden çıkmaya zorladı. Cuma günü yağmurun kara dönüşmesiyle birlikte birçok bölgede sıcaklıklar düştü.
Armin Durgut / AP
Eko Centar Visegrad çevre grubundan Dejan Furtula, “Son günlerde çok fazla yağmur ve şiddetli seller yaşadık ve (Drina’nın kollarından) Karadağ’dan büyük bir su akışı oldu ve neyse ki şimdi azalıyor” dedi.
Ne yazık ki, devasa çöp akışı durmadı” dedi.
Drina Nehri, Sırbistan ve Bosna üzerinden kuzeybatı Karadağ dağlarından 346 kilometre (215 mil) geçiyor. bazı kolları ise zümrüt rengi ve nefes kesen manzarasıyla tanınır. Bosna-Sırbistan sınırındaki bir bölüm, “çöp mevsimi” olmadığında nehir kirişleriyle popülerdir.
Furtula, son günlerde Drina Nehri çöp bariyerinin arkasında yaklaşık 10.000 metreküp (353.000 fit küpten fazla) atığın biriktiğinin tahmin edildiğini söyledi. Aynı miktar son yıllarda nehrin o bölgesinden çekildi.
Çöplerin çıkarılması ortalama olarak altı ayı bulmaktadır. Furtula’nın “(şehrin) belediye atıklarını işlemek için yeterli kapasiteye bile sahip olmadığını” söylediği Visegrad’daki belediye çöp sahasında sona eriyor.
“(Belediyenin) çöp sahasındaki yangınlar her zaman yanıyor” dedi ve oradaki koşulları “sadece büyük bir çevre ve sağlık tehlikesi değil, aynı zamanda hepimiz için büyük bir utanç” olarak nitelendirdi.
1990’larda Yugoslavya’nın dağılmasına eşlik eden yıkıcı savaşlardan onlarca yıl sonra, Balkanlar hem ekonomik hem de çevre koruma açısından Avrupa’nın geri kalanının gerisinde kaldı.
Bölge ülkeleri, Avrupa Birliği’ne üyelik istemelerine ve AB’nin bazı yasa ve yönetmeliklerini kabul etmelerine rağmen, etkili, çevreye duyarlı çöp imha sistemleri oluşturma konusunda çok az ilerleme kaydetti.
Bölge genelinde tepeler ve vadiler izinsiz çöplüklerle dolu, yollarda çöp çöpleri ve ağaçlardan plastik torbalar sarkıyor.
Nehir kirliliğine ek olarak, Batı Balkanlar’daki birçok ülkenin başka çevresel sorunları da var. En acil olanlardan biri, bölgedeki bazı şehirleri etkileyen aşırı yüksek hava kirliliği seviyesidir.
Visegrad’da ikamet eden Rados Brekaloviç, “İnsanların bu gibi sorunlara uyanmaları gerekiyor.” dedi.