IZIUM, Ukrayna — Okul darmadağın bir haldeydi. Rus üssü ve tamirhanesi olarak altı aylık ömrü, Ağustos ayında bir Ukrayna füze saldırısıyla sona erdi.
Izium’un gençliğini eğittiği yıllar sona ermişti ama çok ihtiyacı olan sakinlerine son bir hediyesi vardı: Kafes işini oluşturan ahşap, kara tahtaları, mobilyaları ve kirişleri.
Bazıları eldivenler, sağlam dokuma çantalar ve el aletleriyle hazırlanmış bir avuç yaşlı sakin Pazartesi günü enkazdan yakacak odun kurtarmak için geldi. Anlamlı elektrik, gaz ve akan suyun eski haline getirilmesi ve bir soğuk algınlığının yerleşmeye başlaması aylar, hatta daha uzun sürecek.
Ukrayna’nın uzak doğusundaki bu şehir, 24 Şubat’ta başlayan savaştan sonra Rus kuvvetleri tarafından ilk alınanlar arasında yer aldı ve onlar için bir komuta merkezi haline geldi. Mart ayının başlarında, Izium izole edildi – cep telefonu yok, ısı yok, elektrik yok. Sakinler savaşta neler olduğunu, akrabalarının hayatta olup olmadığını, hala bir Ukrayna olup olmadığını bilmiyorlardı.
10 Eylül’de Kharkiv bölgesini kasıp kavuran ve güneyde Kherson yakınlarında devam eden hızlı bir karşı saldırıda serbest bırakıldılar. Ancak bölge sakinleri, geçen hafta savaşın en büyük toplu mezarlık alanlarından birinin keşfinden sonra vahşeti dünya çapında dikkat çeken işgallerinin kafa karışıklığı ve travmasından hala çıkıyorlar.
“Hiçbirşeyimiz yok. Çay için suyu ısıtmak ve yulaf lapası yapmak için odun alıyoruz. Ellerime bak! 75 yaşındayım ve bu kadın benden bile büyük. Kıştan korkuyoruz,” dedi Oleksandra Lysenko, bir tuğla yığını arasında duruyor. “Torunlarım bu okula gitti ve ben onu yağmalıyorum.”
Yakındaki bir adam, bir arabanın hırpalanmış kaputunu bisikletine yükledi. Rus ordusunu simgeleyen Z harfinin sprey boya ile boyandığı kısmı açık bir pencere çerçevesini kaplamak için kullanmayı planladı.
Savaş yaklaşık yedi ay önce başladığında, Izium’un yaklaşık 40.000 sakininin yaklaşık yarısı kaçtı, bazıları Rusya’nın kendisine. Geri kalanlar bodrumlara ya da bulabildikleri en kalın duvarların arkasına saklandı. Rus askerleri biraz yiyecek dağıttı, ancak nadiren yeterliydi.
Pille çalışan radyolara sahip olanlar, tek sinyalin bir Rus propaganda istasyonu olduğunu keşfettiler, onları Ukrayna şehirlerinin düştüğü, hükümetlerinin onları nasıl terk ettiği ve Ukrayna ordusu geri dönerse işbirlikçi olarak nasıl yargılanacakları hakkında yalanlarla beslediler. .
Karşı saldırı o kadar hızlıydı ki, Ruslar mühimmatlarını ve zırhlı araçlarını terk etti, bazen fark edilmeden kaçmak için sakinlerin kıyafetlerini ve arabalarını çalmaya başvurdu. Bu, beş aydan uzun bir süre önce birliklerinin Kiev yakınlarındaki bölgelerden çekilmesinden bu yana Rusya’nın en büyük askeri yenilgisi oldu.
Ukraynalı askerler, bir subayın üniformasından aceleyle çektikleri pirinç düğmeleri veya Rus bayrağıyla süslenmiş yamaları toplamaya başladılar. Aynı zamanda Ukrayna silahlarına çok iyi uyan Rus mühimmatlarını da topluyorlar ve paslanmayan terkedilmiş araçları yeniden işe yaramaz hale getiriyorlar.
Rus işgalciler, Ukraynalı askerlerin özenle teker teker patlattığı sayısız mayın saçtı. Pazartesi günü, gün batımına kadar her birkaç dakikada bir, muazzam kontrollü patlamaları, Ukrayna’nın ikinci büyük şehri Harkov’dan düz kırsal otoyollara yaklaşık iki saatlik bir sürüş mesafesinde olan Izium’u salladı.
Başka bir dünya da olabilirdi.
İzium’un serbest bırakılmasından sonraki ilk birkaç gün içinde bir kadın bir ziyaretçiye tereddütle “Kharkov hala Ukrayna mı?” diye sordu.
Artık zayıf bir hücre sinyali var – telefonlarını şarj etmenin bir yolu olanlar için metin göndermek veya telefon görüşmesi yapmak için yeterli.
Ancak Pazartesi sabahı, daha temel bir iletişim biçimi için beklentiler yükseliyordu. Posta kamyonu kapalı bir pazar yerinin otoparkına yanaştığında, yüzden fazla insan, Şubat ayından bu yana ilk posta teslimatını bekliyordu.
“Postanın çalıştığı için mutluyum. Bu, hayatın daha iyiye gittiği anlamına gelir. 69 yaşındaki Volodymyr Olyzarenko, “Yaşayacağız ve en iyisini umacağız” dedi. Yetişkin çocuklarının gönderdiği kutunun ne içerdiğini zaten biliyordu: kardeşi için sıcak giysiler.
Ama zor günler gelecek.
Başkan Volodymyr Zelenskyy’nin söylediğine göre, geçen hafta şehrin kuzey eteklerindeki bir ormanda 440’tan fazla mezar bulunduğunu söylediği bir yer keşfedildi ve müfettişler, kimlik tespiti için korkunç bir işe başlamak için cesetleri mezardan çıkarıyorlar. Rus yetkililer kendilerini sitenin sorumluluğundan uzaklaştırdı.
En şiddetli savaşların yaşandığı güney eteklerinde, tüm Kamyanka köyü patlayıcı tehlikesiyle karşı karşıya. Orada yaşayan 1200 kişiden sadece 10 kişi kaldı.
Hemen hemen her avlu bomba ve mermilerle dolu. Bir Rus roketatar birinin garaj yolunda paslanıyor, hava beyaz Z’ye zarar vermeye yeni başlıyor. Ve güneş batarken, tek ses sahipleri tarafından terk edilmiş köpeklerin havlaması.
Köy nüfusunun yarısını oluşturan beş kişilik bir ailenin reisi Natalya Zdorovets, evleri olduğu için kaldıklarını söyledi. 5 Mart’ta dış dünyayla bağlantılarını kaybettiler.
“Bir boşluktaydık. Tüm dünyadan kopmuştuk. Ne olduğunu bilmiyorduk. Ördekler, tavuklar, kediler ve köpeklerle dolu bir avluyu işaret ederek, komşu sokakta ne olduğunu bile bilmiyorduk çünkü sadece burada yaşıyorduk” dedi.
Dehşete kapılmış sakinler tarafından boşaltılan evlere yaklaşık 2 bin Rus askeri yerleşti. Sonra aniden, bir haftadan biraz daha uzun bir süre önce köy sessizliğe büründü. Aile, Ukraynalı askerler gelene kadar nedenini bilmiyordu.
Zdorovets, “Aynı anda hem ağladık hem güldük. Onları görmeye hazır değildik. Haberleri duymamıştık” dedi.
———