ROMA, 26 Ocak (IPS) – Daha akıllı bir dünyada, ‘birine pislikmiş gibi davranmak’ terimi iyi bir şey olurdu. Ne de olsa bitkiler için gerekli olan 18 besinin 15’i topraktan sağlanır ve yediğimiz besinlerin yaklaşık %95’i doğrudan veya dolaylı olarak topraktan gelir. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre.
Bu yüzden kir aslında saygı, özen ve hatta belki biraz sevgiyle davranılmayı hak eden değerli bir kaynaktır.
Ne yazık ki insanlık, terimin geleneksel anlamıyla toprağa ‘kir gibi’ davranıyor, onu kirlilik, sürdürülemez endüstriyel tarım uygulamaları ve doğal kaynakların aşırı kullanımı ile kötüye kullanıyor.
FAO, sonuç olarak dünya topraklarının yaklaşık üçte birinin bozulduğunu söylüyor. Bu hızla, tüm toprakların %90’ının 2050 yılına kadar bozulacağı öngörülmektedir.
FAO tarım uzmanı Carolina Olivera, “Toprak sağlığı hakkında konuştuğumuzda, insan sağlığına geliyoruz” diyor. Küresel Toprak Ortaklığı (GSP),” dedi IPS.
“Şimdi burada, bazıları doğal olmak üzere birçok faktör nedeniyle yüksek düzeyde toprak bozulmasıyla karşı karşıyayız. Dik bir eğim olduğu için ve su sirküle ederek tüm tortuları aldığı için toprak erozyonu yaşayabilirsiniz. Ancak, her şeyden önce, kötü toprak yönetimi, yoğun uygulamalar, hektar başına çok fazla hayvanın olduğu kötü hayvancılık uygulamaları ve tek ürün yetiştirme, yani rotasyon olmadan da olabilir.”
“Tek ürün yetiştirmeye sahip olursak, aynı ürün her zaman aynı besinleri çıkardığı için topraklar sağlıklı olmaz, bu nedenle bazı besinler eksik olur. İnsan diyetlerinde olduğu gibi. Her zaman şeker yersek, çok fazla şekerimiz olur ve yeterli vitaminimiz olmaz. Biyoçeşitlilik, topraktan beslenmemize kadar her şey için çok önemli” dedi.
Toprak verimliliğinin kaybı, toprağın artık daha az üretken olduğu ve birçok tahıl, sebze ve meyvenin vitamin ve besin açısından 70 yıl önceki kadar zengin olmadığı anlamına gelir.
Olivera, “Topraktaki bu besin dengesizliği ekinleri, bitkileri ve insanları ve tüm beslenmeyi etkileyecek,” diye açıkladı. Düşen verimlerle etkileyecektir. Verim her geçen gün düşüyor. Çiftçiler kullandıkları gübre miktarını artırıyorlar ve verimin neden hala düştüğünü anlamıyorlar.
“Yemeğin kalitesi de düşüyor. Yiyecekler artık daha fazla makrobesin ve daha az mikrobesin içeriyor, bu da vitaminleri sentezlemek, organizmamız için çok önemli olan diğer metabolizmaları sentezlemek için yeterli elemente sahip olmadığımız anlamına geliyor.
“Dolayısıyla, yeterli kaloriye sahip olduğunuz ancak iyi beslenmeniz ve sağlıklı olmanız için gereken yeterli minerallere veya yeterli spesifik minerallere sahip olmadığınız gizli açlığınız var. Sonuç olarak, bazı bağışıklık hastalıklarımız ve gelişen diğer hastalık türleri var.
“Yani bu, topraktan besinlere ve sonunda insanların sahip olabileceği beslenme kalitesine kadar uzanan uzun bir zincir.”
İklim krizi, topraktaki nemi emerek toprağı daha az verimli ve işlenmesi daha zor hale getiren yüksek sıcaklıklarla işleri daha da kötüleştiriyor. Kimyasal bir analizde, topraktaki tüm elementlere sahip olabilirsiniz, bu nedenle neden bir sorun olduğunu anlamıyorsunuz” dedi.
“Ama sonra toprağa detaylı bakmaya başladığınızda örneğin toprağın beton gibi sıkıştırılmış olduğunu görebilirsiniz. Yani kimyasal elementler orada. Ama beton gibidir, yani kökler nüfuz edemez ve kökler büyüyemez. Yani bu toprak sağlığıdır.
İklim krizinin bir başka sonucu olan daha sık aşırı hava olayları toprak sağlığı için de kötüdür; şiddetli kuraklıkların ardından genellikle tortuları yıkayan fırtınalar ve seller gelir. FAO, sorunla mücadele etmek için birçok düzeyde harekete geçiyor.
Örneğin GSP, ülkelerin ve ulusal kurumların kapasitelerini artırabilmeleri ve toprak bozulmasını yönetmek için bilinçli kararlar alabilmeleri için toprak koşullarını gösteren dijital haritalama sistemleri geliştirmiştir.
Ayrıca, ulusal hükümetlerin toprak yönetimi ve gübrelerin sürdürülebilir kullanımı için politikalar benimsemesine yardımcı olacak yönergeler de üretmiştir. BM ajansı ayrıca, iklim krizinin suçsuz kurbanları arasında yer alan Küresel Güney’deki küçük çiftçilerin, küresel ısınmanın toprakları üzerindeki etkisiyle başa çıkmalarına yardımcı olmak için kolları sıvadı.
Bu cephedeki girişimleri arasında ‘toprak doktorları’ çiftçiden çiftçiye eğitim programı yer alıyor. Olivera, “Bu, bizim bir çiftçiyi eğittiğimiz ve o çiftçinin tüm toplumu kendi dillerinde eğittiği anlamına geliyor” dedi.
“Çiftçinin diğer çiftçilere anlatabilmesi için onlara çizimlerin olduğu posterler veriyoruz. Ayrıca onlara toprağın dokusunu ve kokusunu görmek ve neden bir kokunun iyi, diğerinin kötü olduğunu görmek için toprakta bir çukur kazmak gibi bazı çok basit egzersizler sağlıyoruz. Ve onlara bunu her gün hissettikleri gibi hissetmelerini gösteriyoruz ama aynı zamanda günlük işlerinde onları desteklemek için bilimsel bilgiyi de sağlıyoruz.
“Örneğin, çok fazla su nedeniyle hava almayan toprağınız olduğunda, çürüyen yiyecek gibi kokar. O halde drenaj yaparız, tatbikat yaparız, teraslar yaparız. Böylece onlarla öğreniyoruz. Çevreden neler yapabileceğimizi, hangi malzemelere erişebildiğimizi görüyoruz, kanallar kazarak suyu daha iyi sirküle ettirebilir miyiz diye bakıyoruz. Diğer çiftçilere öğretebilecekleri uygulamaları da birlikte seçiyoruz”.
Toprak doktoru olmak kendi ödüllerini getirdiğinden, FAO’nun çiftçilere bilgiyi aktarmaları için ödeme yapmasına gerek yoktur.
“Onlara toplulukları içinde görünürlük sağlıyoruz. Toprak doktorlarına şampiyon çiftçiler diyoruz çünkü onlar her zaman yeni şeyler deneyen çiftçilerdir. Onlar toplulukları için endişelenen ve çok şey öğrenmeye istekli olanlardır. Öğrendiklerinde mutlu olurlar. Sahada bazı testler yapmaları için onlara bilgi ve kitler sağlıyoruz.
Onlar için bir başka önemli teşvik de, dünya çapında bir toprak doktorları topluluğunun parçası olmalarıdır. “Birbirleriyle deneyim alışverişinde bulunabilirler. Bolivya’daki bir toprak doktorunu Filipinler’deki bir doktorla değiş tokuş ettirebilirsin, çünkü örneğin her ikisi de kakao yetiştiriyor. Dolayısıyla bir ağa ait olmak onlar için de önemlidir çünkü bazen kendi alanlarında kendilerini çok yalnız hissederler.
“Geçenlerde çiftçilere toprak doktoru sertifikası vermek için Bangladeş’e gittim ve çok gurur duydular. Toprağın bizim olduğunu ve çocuklarımıza bırakacağımızı söylediler. bunu yapabilecek kapasite”.
© Inter Press Service (2023) — Tüm Hakları SaklıdırOrijinal kaynak: Inter Press Service