24 Ağustos, Ukrayna için tarihi bir gün ve ülkenin halen Sovyet yasama meclisinin Moskova’dan bağımsızlığını ilan eden 1991 oylamasının tanınmasıyla Bağımsızlık Günü olarak kutlandı.
Ancak bugün, sadece o yıldönümü değil, aynı zamanda ulusal egemenlik için küresel mücadeleyi de işaret ediyor: Bu tarih aynı zamanda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’ya yönelik topyekûn saldırısının altı aylık tamamlanmasıyla da aynı zamana denk geliyor. Tüm dünya için önemli olması gereken bir gün.
1991’de Moskova’da komünizm sonrası dönem için birbiriyle rekabet eden vizyonlar, Ukrayna’nın Rusya’dan ayrılma dürtüsünü engelledi. Ukraynalılar o Aralık ayında bağımsızlık arzularını yeniden dile getireceklerdi; seçmenlerin yüzde 92,3’ü, Kırım ve Donbas sakinlerinin çoğunluğu da dahil olmak üzere yasama organının bildirgesini destekledi – bugün Putin’in yanlış bir şekilde Ukrayna’dan daha fazla Rus olduğu konusunda ısrar ettiği bölgeler.
Ukrayna, 26 Aralık’ta Mikhail Gorbaçov’un Sovyetler Birliği’ni resmen feshetmesiyle bağımsızlığını kazanacaktı. 24 Ağustos 1991, Kiev’in Moskova’dan egemenliğini güvence altına almak için verdiği uzun ve çetin mücadelede önemli bir adımı temsil ediyorsa, 24 Ağustos 2022 de eşit derecede önemli bir anı işaret ediyor. Batı’nın rolü – 1991’de olduğu gibi – Ukrayna geleceğini şekillendirmeye çalışırken kritik öneme sahip.
Rusya’nın o zamanki cumhurbaşkanı Boris Yeltsin, Gorbaçov’u SSCB’yi parçalamaya itmesine rağmen, Yeltsin, Vladislav Zubok’un yakın zamanda yayınlanan Sovyetler Birliği’nin sonunun eleştirel tarihi olan Çöküş’te detaylandırıldığı gibi, Ukrayna’yı bir tür ardıl birlik biçiminde tutma umutlarından vazgeçmemişti. . Komünizmin çöküşünün ardından, Rus milliyetçi politikacıları da benzer özlemlerin peşinden gittiler. Rusya’nın toprak iddiaları, Kiev’in nükleer silahlarından resmen vazgeçtiğini gösteren Budapeşte Güvenlik Güvenceleri Muhtırası aracılığıyla 1994 yılında resmen çözüldü. Buna karşılık Rusya, Ukrayna’ya karşı askeri güç veya ekonomik baskı kullanmakla tehdit etmekten kaçınma sözü verdi.
Son sekiz yıl, ABD ve İngiltere’nin garantör olduğu belgeyle alay konusu oldu. Rusya’nın 2014’te Kırım’ı işgal etmesi ve ilhak etmesinden sonra Ukrayna’ya verilen sözleri tutmada başarısız olurken, Putin bunu, o yılın başındaki Euromaidan Devrimi’nin Rusya’nın hiçbir anlaşma imzalamadığı “yeni bir devlet” yarattığını öne sürerek haklı çıkardı.
Putin bu yıl savaşını genişleterek Kırım’ın kuzeyinde, Donbas boyunca ve Harkov, Sumy, Zhytomyr ve Chernihiv’de saldırı emri verdi. Bu saldırıların çoğu, Minsk’teki rejimin 2020’de demokrasi yanlısı protestoları bastırmasından sonra Başkan Alexander Lukashenko’nun Putin’e her zamankinden daha fazla borçlu olduğu, egemenliğinin derinden tehlikeye girdiğini gören Belarus’tan başlatıldı.
Putin’in işgal ordusu Zhytomyr, Kyiv, Chernihiv ve Sumy’den aşağılayıcı bir geri çekilmeye zorlansa da, Rus birlikleri bugün Belarus’ta kalıyor. Ukraynalı yetkililer, Rus kuvvetlerinin Belarus üzerinden yeni bir kara saldırısı başlatabileceği konusunda uyarmaya devam ediyor ve Putin, Ukrayna genelinde füzeler ve hava saldırıları başlatmak için Belarus topraklarını kullanmaya devam ediyor.
Rusya’nın sadece Kırım’ı ilhak etmekle kalmadığı, aynı zamanda 2014’te güçlerini bu bölgelere gönderdikten sonra Luhansk ve Donetsk’in yarısını etkin bir şekilde yönettiği birçok Ukraynalı, son sekiz yıldır Bağımsızlık Günü’nü kutlayamadı. Bu yıl daha az kişi kutlayacak. Ülkenin en büyük iki şehri olan Kiev ve Kharkiv’de, diğerlerinin yanı sıra, Rus saldırıları korkusuyla kutlamalar askıya alındı.
Rusya, Luhansk’ın bir parçası dışında her şeyi, Kherson bölgesinin neredeyse tamamını, Zaporizhzhia’nın yarısını ve kuzey ve doğu Kharkiv’in bazı kısımlarını alarak işgalini Şubat ayından bu yana önemli ölçüde genişlettiği için daha fazlası bu olayı anamıyor. Rusya ayrıca Mykolaiv’de bir dayanak noktası tutuyor ve Mariupol’un Azovstal kuşatmasının ardından Mayıs ortasına kadar Donetsk’in tüm kıyı bölgesini ele geçirdi.
Geçen ay boyunca, kontrol hatları neredeyse hiç değişmedi. Rus kuvvetleri, Donetsk’in önemli banliyösü Avdiivka’yı almakla tehdit ediyor ve Donetsk’in kuzeyindeki bir dizi Ukrayna şehrine – Siversk, Soledar ve Bakhmut – saldırılar düzenledi. Ukrayna kuvvetleri haftalardır Mykolaiv ve Kherson’da kıştan önce Dinyeper Nehri’nin kuzey kıyısındaki toprakları geri almak için kendi başlarına bir taarruz planlıyorlar, ancak başarılı olup olamayacaklarını henüz göreceğiz. Rusya son günlerde Mykolaiv’den sadece 35km (21,7 mil) uzaktaki Blahodatne köyü yakınlarında karşı saldırıya geçti.
Bununla birlikte, Putin’in savaşı büyük ölçüde tırmandırmasından altı ay sonra, güçleri bir bataklığa saplanmış görünüyor. Rusya’nın işgalini genişletmiş ve bu süreçte Beyaz Rusya’nın egemenliğini tamamen ortadan kaldırmış olabilir, ancak Ukrayna, Kremlin’in ordusunu püskürtmek için direndi ve savaşmaya devam ediyor.
Bu kutlamak için bir neden – ama dikkatli olun. Bu yıl 24 Ağustos’ta Ukrayna’nın milli marşının açılış kıtası hiç bu kadar doğru olmamıştı:
Ukrayna’nın özgürlüğü ve ihtişamı henüz yok olmadı.
Ukraynalılar, kader bize bir kez daha gülecek.
Düşmanlarımız güneşteki çiy gibi yok olacak,
Kardeşler, biz de kendi özgür topraklarımızda hüküm süreceğiz.
Yine de savaş Putin’in umduğu gibi gitmemiş olsa da, bu onun uzun vadeli hırslarını rayından çıkarmayacak. Ukraynalılar savaşa devam etme kararlılığını korurken, Batı’nın Moskova’ya karşı ekonomik savaşa devam eden bağlılığına ilişkin sorular artıyor: Yaptırım uygulayan ülkeler bir kez daha Rusya’ya ihracatı artırıyor. Bazı yaptırımlar biraz gevşetildi ve Rusya, Batı’nın kararlılığını kırmaya çalışmak için kendi ekonomik silahlarını – özellikle doğal gazı – kullanıyor.
Kremlin, Batı’nın Budapeşte Muhtırası garantilerini terk ettiğini hatırlıyor ve tarihin tekerrür edeceğine güveniyor. Bu nedenle, bu 24 Ağustos’ta Ukrayna egemenliği sadece Ukraynalılar tarafından değil, özgürlüğe ve bağımsızlığa değer veren herkes tarafından kutlanmalıdır. Uluslararası toplum Ukrayna’ya olan bağlılığını azaltır ve Ukraynalıların uğruna savaştığı evrensel değerleri koruyamazsa, bir sonraki yıldönümü çok daha kasvetli olabilir.
Bu makalede ifade edilen görüşler yazara aittir ve Al Jazeera’nın editoryal duruşunu yansıtmayabilir.