ASEAN yendi | Iktisat | Güneydoğu Asya
2014 senesinde Myanmar’da bankacılık lisansı alan banka, ülkenin “artan operasyonel karmaşıklığı” sebebiyle geri çekildiğini söylemiş oldu.
Avustralyalı ANZ Bank, geçen Şubat darbesini izleyen ekonomik ve siyasal çalkantı sebebiyle ayrılan son olarak internasyonal şirket olan Myanmar’daki faaliyetlerini 2023’ün başlarında durduracağını duyurdu.
Salı günü kısa bir açıklamada banka, Myanmar’da son birkaç aydır “artan operasyonel karmaşıklık” ile karşı karşıya bulunduğunu ve “alternatif bankacılık düzenlemelerine geçiş için kurumsal müşterileriyle beraber çalıştığını” söylemiş oldu.
ANZ’nin internasyonal genel müdürü Simon Ireland yapmış olduğu açıklamada, “Karar, mahalli işletme koşullarının dikkatli bir halde değerlendirilmesinin peşinden geldi” dedi. “Internasyonal ağımız ve bölgedeki müşterilerimizin tecim ve ana para akışlarını destekleme stratejimizin eleştiri bir parçası ve uzun solukta bu şekilde olmaya devam edecek.”
“Operasyonel karmaşıklığın artması” kesinlikle ordunun iktidarı ele geçirip seçilmiş Ulusal Demokrasi Birliği (NLD) hükümetini devirmesinden bu yana geçen ortalama iki yıl içinde Myanmar’daki durumun iyi mi geliştiğini açıklamanın bir yoludur. Darbe anında direnişe yol açtı ve ülkedeki mevcut iç çatışmaları ülke çapında bir yangına dönüştürdü.
Bu, Myanmar ekonomisini nüzul etti, kyat’ın kıymetini düşürdü, kayıt dışı ekonomiyi şişirdi ve ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasında keskin bir daralmaya niçin oldu. Fitch Solutions’ın bu hafta yayınladığı son görünüm, ülkenin ekonomik gelişme oranının bu yıl yüzde 0,5’ten gelecek yıl yüzde 2,5’e çıkacağını, sadece “bu, üretimi gene de iç savaştan önceki düzeyin yüzde 15 altında bırakacağını” öngörüyordu.
Bu sebeplerden ve cunta ya da onun yardımcılarıyla iş ilişkisi içinde kalmanın getirmiş olduğu ciddi halkla ilişkiler güçlüklerinden dolayı, bir takım internasyonal şirket çıkış yolunu tuttu. En mühimleri içinde petrol devleri TotalEnergies ve Chevron Corp ile Norveçli telekom sağlayıcı Telenor yer aldı.
2014 senesinde ANZ, gelişi Myanmar’ın eski general Thein Sein liderliğindeki yarı sivil hükümet altında dünyaya açılmasını simgeleyen birçok yabancı şirketten kabul edilen Myanmar Merkez Bankası’ndan bankacılık lisansı alan ilk internasyonal bankalardan biri oldu.
Bankanın şaşırtıcı bir halde Myanmar’dan çekilme sonucu, mahalli savunuculuk grubu Justice for Myanmar’ın (JFM) bankanın askeriyeye ilişkin Myanmar Economic Corporation’ın (MEC) bir yan kuruluşu olan Innwa Bank ile yapmış olduğu anlaşmaları ifşa etmesinden ortalama üç hafta sonrasında geldi. ABD, Avrupa Birliği ve Birleşik Krallık tarafınca yaptırım uygulanan ve askeri cuntaya satın alan ödemelerini kolaylaştırdığını söyleyen “Myanmar askeri kartelinin kilit finans kurumu”. ANZ’nin, Avustralya hükümetinin askeri idareye yaptırım uygulamayı reddetmesi sebebiyle bunu yapabildiğini söylemiş oldu.
Ek olarak Mali Fiil Vazife Gücü’nün (FATF) geçen ay Myanmar’ı kara para aklama ve terörizmin finansmanı kara listesine Şimal Kore ve İran’ın yanı sıra ekleme kararını takip ediyor. FATF, bu hareketle ilk kez Myanmar bankalarını ve finansal kuruluşları internasyonal finans sisteminin ana akımının dışına etkili bir halde yerleştirdi ve ANZ dahil olmak suretiyle Myanmar vatandaşları yada şirketleri ile iş meydana getiren firmaları zahmetli raporlama gerekliliklerini yerine getirmeye zorladı.
Bu haftanın başlarında, JFM sözcüsü Yadanar Maung, grubun ANZ’nin kararını memnuniyetle karşıladığını sadece bankayı, çıkışının ülkenin askeri yönetici kastına yarar sağlamamasını sağlamaya çağırdı. Yadanar Maung, “Bu, mensubu üstündeki etkiyi hafifletmeyi ve düzeltmeyi ve tüm fonları ülkelerine geri göndermelerini sağlamayı içermelidir, böylece terörist askeri cuntaya beklenmedik bir talih bırakmazlar” dedi.
ANZ’nin Myanmar’daki operasyonları nispeten mütevazı olsa da geri çekilmesi, FATF listesinin ülke üstünde haiz olabileceği ekonomik etkilerin kim bilir ilk göstergesidir. ABC’nin bu hafta bildirdiği benzer biçimde, “karar, önümüzdeki senenin başlarında ülkede hiçbir mühim Batılı bankanın kalmayacağı anlamına geliyor.”