| Büyüme ve enflasyon, 2021’in başlarından bu yana birçok ülkede beklenmedik bir şekilde devlet borcunun GSYİH’ya oranının düşmesine yardımcı oldu. Ancak, devlet borcunun yapısı hâlâ yüksek ve kırılgan ve büyüme ile enflasyonun sihrinin uzun sürmesi pek olası değil. Borçları kalıcı bir şekilde azaltmak için, büyümeyi hızlandıran reformlara ve bazı ülkelerde borçların hafifletilmesine ihtiyaç vardır. |
2020 küresel durgunluğu sırasında, devlet borcu son 50 yılın en büyük sıçramasına işaret ederek onlarca yılın en yüksek seviyelerine yükseldi. 2021’in başlarından bu yana, Dünya Bankası’nın son güncellemesi olarak, bu hükümet borç artışının bir kısmı çözüldü. Ülkeler Arası Mali Alan Veritabanı öneriyor. Borçtaki düşüş, kısmen, son iki yıldaki güçlü büyümenin ve yüksek enflasyonun etkisini yansıtıyor.
2021-22’de daha güçlü büyüme ve daha yüksek enflasyon
2021, 2020’deki faaliyet çöküşünden sonra rekor düzeyde güçlü bir küresel büyüme artışı getirdi. 2021’de küresel ve gelişmiş ekonomi büyümesi sırasıyla yüzde 5,9 ve yüzde 5,3 ile 25 yılın en yüksek seviyelerine ulaştı. 2022 yılında ise yaygın ve hızlı para politikası sıkılaştırması ve Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’yı işgalinin emtia piyasaları üzerindeki etkisi küresel ekonomi üzerinde ağır bir yük oluşturmuştur. Küresel büyüme 2022’de 3 yüzde puanı ile keskin bir şekilde yavaşlayarak yüzde 2,9’a geriledi.
Gelişmekte olan piyasa ve kalkınma ekonomilerinde (EMDE’ler) toparlanma biraz gecikti, ancak EMDE’lerde bile 2021’de yüzde 6,7’lik büyüme, 2000-2019 ortalamasının neredeyse yarısı üzerindeydi. Gelişmiş ekonomilerde olduğu gibi, gelişmekte olan ülkelerdeki büyüme de 2022’de keskin bir şekilde yavaşladı, ancak gelişmekte olan ülkelerin üçte birinden fazlasında hala 2000-19 ortalamasının üzerindeydi. Başlıca istisnalar, COVID ile ilgili önlemlerin büyümeyi engellediği Çin ve savaşın faaliyetleri ciddi şekilde kesintiye uğrattığı Rusya ve Ukrayna idi.
Mayıs 2020’deki pandemik dip noktasından bu yana, küresel enflasyon keskin bir şekilde yükseldi. Aralık 2021 itibariyle, küresel enflasyon Mayıs 2020’deki yüzde 1,2’den yüzde 5,6’ya yükseldi ve Ekim 2022’de 27 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 9,6’ya ulaştı. O zamandan beri bir miktar hafifledi (Aralık 2022’de yüzde 9,1’e), ancak Enflasyon artık gelişmiş ekonomileri ve gelişmekte olan ülkeleri hedefleyen tüm enflasyonda hedefin üzerinde seyrediyor.
Sürpriz, sürpriz: Borç azalıyor
Devlet borcu, gelişmiş ekonomilerin yüzde 70’inden fazlası ve Gelişmekte Olan Ülkelerin yüzde 60’ı dahil olmak üzere, ülkelerin yaklaşık yüzde 65’inde 2020 ile 2022 arasında azaldı. Bir bütün olarak gelişmiş ekonomilerde devlet borcu, 2020’de GSYİH’nın yüzde 125’i ile beş on yılın en yüksek seviyesinden yüzde 112’ye geriledi. Gelişmekte Olan Ülkeler arasında, Gelişmekte Olan Ülkelerin çoğunda borçtaki düşüşler, bazı büyük Gelişmekte Olan Ülkelerdeki büyük artışlarla dengelendi. Sonuç olarak, bir bütün olarak gelişmekte olan ülkeler arasında devlet borcu, 2022’de GSYİH’nın yüzde 64’ü ile genel olarak sabit kaldı.
Güçlü büyüme ve yüksek enflasyon, 2020’den bu yana borcun GSYH’ye oranının düşürülmesinde kilit rol oynadı. Hızlı büyüme ve yüksek enflasyon, vergiye tabi nominal gelirleri iyileştirdi. Belirli bir nominal devlet borç stoğu için, daha hızlı büyüyen ve daha yüksek enflasyonlu bir ekonominin hükümeti bu nedenle yükümlülükleri yerine getirmek için gereken gelirleri artırmak için daha iyi bir konumdadır: Daha büyük bir “borç taşıma kapasitesine” sahiptir. Bu, büyüme ve enflasyon yüksek olduğunda düşen hükümet borcunun GSYİH’ya oranında yakalanır.
Basit bir muhasebe ayrıştırması, büyüme ve enflasyonun borç üzerindeki bu etkisini göstermektedir. Bu ayrıştırmada, her ülke için iki karşı-olgusal borç-GSYİH oranı hesaplanır: nominal 2010-19 üzerinden GSYİH büyümesi ve 2010-19 ortalamasını varsayarak ikinci bir artış gerçek GSYİH büyümesi. Bu karşı olgular, borcun GSYİH’ya oranının gerçek yolu ile karşılaştırılır. Gerçek borcun GSYİH’ya oranı ile ikinci karşı olgusal oran arasındaki fark (ortalama 2010-19 gerçek GSYİH büyümesi) ortalamanın üzerinde büyümeye bağlanıyor; enflasyona karşı iki karşı olgusal oran arasındaki fark.
Bu alıştırma, 2021’de ortalamanın üzerinde büyümenin GSYİH’nın en az yüzde 3 puanını gelişmiş ekonomi borcundan azalttığını gösteriyor (Şekil 1A). Çin, Rusya ve Ukrayna dışındaki gelişmekte olan ülkelerde, GSYİH’nın borcunu en az yüzde 1 puan azalttı (Şekil 1B). Enflasyonun yeni yeni hızlanmaya başladığı o yılda, ortalamanın üzerinde seyreden enflasyon, borcun GSYH’ye oranını gelişmiş ekonomilerde yüzde 1’in biraz üzerinde, gelişmekte olan ülkelerde yüzde 1 civarında düşürdü.
Şekil 1. Devlet borcunun azaltılmasına katkılar
| A. Gelişmiş ekonomiler | B. Çin, Rusya ve Ukrayna hariç EMDE’ler |
 |
Kaynak: Köse, Kurlat, Ohnsorge ve Sugawara (2022).
Not: Büyümenin katkısı, reel GSYİH büyümesinin ülkeye özgü 2010-19 ortalaması olduğu varsayılarak devlet borcunun GSYİH’ya oranındaki değişiklik ile devlet borcunun GSYİH’ya oranındaki fiili değişiklik arasındaki fark olarak tanımlanır. . Enflasyonun katkısı, nominal GSYİH büyümesinin ülkeye özgü 2010-19 ortalamasında büyüdüğü varsayımıyla devlet borcunun GSYİH’ya oranındaki değişiklik ile gerçek varsayılarak devlet borcunun GSYİH’ya oranındaki değişiklik arasındaki fark olarak tanımlanır. GSYİH büyümesi, ülkeye özgü 2010-19 ortalaması olmuştur. “Diğer”, mali konsolidasyon ve değerleme değişiklikleri gibi faktörleri içerir. ABD GSYİH dolar ağırlıklı ortalamalar.
Ancak 2022’de enflasyon yükselirken ve büyüme dururken, ortalamanın üzerindeki enflasyon, gelişmiş ekonomilerde devlet borcunu en az yüzde 4 ve gelişmekte olan ülkelerde yüzde 1 puanın üzerinde azalttı. Buna karşılık, gelişmiş ekonomilerde ve gelişmekte olan ülkelerde ortalamanın üzerinde büyümenin etkisi önemsizdi.
2020’den 2022’ye kadar olan iki yıllık dönemde enflasyon, bu nedenle, gelişmiş ekonomiler için borcun GSYİH’ya oranını GSYİH’nın yaklaşık yüzde 6’sı kadar düşürürken, ekonomik büyüme etkinin yaklaşık yarısını oluşturdu. Çin, Rusya ve Ukrayna dışındaki Gelişmekte Olan Ülkeler için, ortalamanın üzerinde enflasyon ve büyüme, borcun GSYİH’ya oranlarını yüzde 4’ten fazla düşürdü – enflasyon nedeniyle GSYİH’nın neredeyse yüzde 3’ü ve büyüme nedeniyle GSYİH’nın yüzde 1’inden fazlası .
Bu alıştırma, devlet borcunun nominal stokunun senaryolar arasında değişmediğini varsayar. Bununla birlikte, uygulamada, daha yüksek büyüme ve enflasyon aynı zamanda gelirlerin artmasına ve mali açıkların daralmasına yardımcı olarak hükümetin borçlanma ihtiyacını azalttı. Bu nedenle, burada belirtilen tahminler alt sınırlar olarak kabul edilebilir.
Henüz kutlama
Büyüme ve enflasyon, son iki yılda borcun GSYİH’ya oranının iyileşmesine yardımcı olurken, borçla ilgili önemli zorluklar devam etmektedir.
Şekil 2. Devlet borcundaki artış ve borç sıkıntısı
| A. 2022’de borç-GSYİH oranı 2019’a göre daha yüksek olan ülkeler | B. Yüksek borç sıkıntısı içindeki veya yüksek borç sıkıntısına yakın EMDE’ler |
 |
 |
kaynaklar: Köse, Kurlat, Ohnsorge ve Sugawara (2022).
Not: A. Sarı çizgi yüzde 50’yi gösterir. B. Borç sıkıntısı, ortalama uzun vadeli dış ülke borç notunda 6’dan az bir puan olarak tanımlanır.
- Hala yüksek borç. Devlet borcu, COVID-19 salgını sırasında benzeri görülmemiş mali teşvikin ardından ülkelerin yaklaşık dörtte üçünde 2019 seviyesinin üzerinde kalmaya devam ediyor (Şekil 2A). 2023’te, yavaşlayan büyüme ve sıkılaşan finansal koşullar, gelişmekte olan ülkelerde borç sıkıntısı riskini artırıyor. borç servisi daha maliyetli hale geliyor. Aslında, derecelendirme kuruluşları şimdiden 23 EMDE’yi 2022’de bir noktada borç sıkıntısı içinde veya buna yakın olarak derecelendirdi; bu, yirmi yılı aşkın bir süredir en fazla sayıda ülke (Şekil 2B). Dünyanın en fakir ülkeleri arasında, düşük gelirli gelişmekte olan ekonomilerin yarısından fazlası zaten borç sıkıntısı içinde veya yüksek risk altında.
- Hala riskli borç. Devlet borcunun bileşimi 2020’den bu yana önemli ölçüde iyileşmedi. Ortalama EMDE’de, döviz cinsinden borç, 2022’de hala devlet borcunun yaklaşık yüzde 50’sini oluşturuyor (Şekil 3A); yerleşik olmayanların elindeki borç, devlet borcunun yaklaşık yüzde 45’ini oluşturuyordu (Şekil 3B). Bu, EMDE’leri paranın değer kaybetmesi veya uluslararası yatırımcı güveninin kaybı nedeniyle artan borç ödeme maliyeti riskine maruz bırakıyor.
Şekil 3. EMDE devlet borcunun bileşimi
| A. Dövize dayalı borç payı | B. Yerleşik olmayanların sahip olduğu borçların payı |
 |
 |
Kaynak: Köse, Kurlat, Ohnsorge ve Sugawara (2022).
Not: Mavi çubuklar ağırlıksız ortalamaları ve sarı bıyıklar çeyrekler arası aralıkları gösterir. A. 31 EMDE için veriler. B. 43 EMDE için veriler.
- Ufukta zayıf büyüme. Konsensüs tahminleri, küresel büyümenin 2022’de yüzde 2,9’dan 2023’te yüzde 1,6’ya düşeceğini öngörüyor. Daha uzun vadeli eğilimler de işaret ediyor 2020’lerde daha zayıf büyümeye 2010’lara göre. Açıkçası, hükümetler borç seviyelerini düşürmek için tek başına büyümeye güvenemeyecekler.
- Daha yüksek borçlanma maliyetleri. Manşet enflasyonun düşmesi bekleniyor düşen enerji fiyatları ve yavaşlayan büyümenin bir sonucu olarak. Bununla birlikte, manşet enflasyon düşse bile, büyük merkez bankaları muhtemelen çekirdek enflasyonda sürekli bir düşüş görene kadar faiz oranlarını yüksek tutacaktır. Bu, borcun yüksek olduğu ülkelerde borcun çevrilmesinde veya ödenmesinde zorluklar yaratabilir. Bunun yerine enflasyon yüksek kalsaydı, amortisman baskıları ve güvenli bir uçuş muhtemelen yukarı doğru giderdi. bazı gelişmekte olan ülkelerde devlet borcu üzerindeki baskı.
Borcu azaltmak: Ne yapılması gerekiyor?
Borç seviyelerini hızlı bir şekilde azaltacak sihirli bir değnek yok, ancak yerel politika yapıcılar ve uluslararası toplum birkaç destekleyici önlem alabilir.
- Güçlü ve sürdürülebilir büyüme sağlamak için politika reformları. Enflasyon baskılarına neden olmadan büyümeyi kalıcı bir şekilde artıran arz yönlü reformlar, borcun sürdürülebilir şekilde düşürülmesine yardımcı olabilir. Bunlar arasında, büyük mali maliyetlere katlanmadan özel yatırımı teşvik eden iş ortamları ve yönetişim reformları, daha iyi harcama verimliliği ve kamu harcamalarından elde edilen büyüme temettülerini artırmak için yurt içi gelir seferberliği yer alıyor.
- Düşük ve istikrarlı enflasyonu korumaya yönelik politikalar. Enflasyon, yüksek borçla başa çıkmak için kalıcı bir çözüm olamaz çünkü ekonomik birimler, yüksek enflasyon enflasyon beklentilerine sızdığında davranışlarını ayarlar. Yüksek enflasyonun kalıcı olduğunu düşündüklerinde faiz oranı beklentilerini, ücret taleplerini ve fiyatlama stratejilerini buna göre ayarlarlar. Gerçek enflasyon düşse bile, Daha yüksek enflasyon beklentileri, kısa vadeli borçların çevrilmesini veya mali açıkların finansmanı için ek borçlanmayı maliyetli hale getirecektir.. Daha zayıf büyüme ve sürekli yüksek enflasyon oranları, borç-GSYİH oranlarını yükselen bir yörüngeye oturtmak.
- Bazı durumlarda borç indirimi. Uluslararası toplumun da çabalarını desteklemesi gerekiyor. düşük gelirli gelişmekte olan ekonomilerde borç sıkıntısını azaltmak ve borç krizi riskini azaltmak. Borçların erken bir aşamada yeniden yapılandırılması, bazen daha artan çabalara eşlik eden ve hem borç alanlar hem de borç verenler için daha olumlu sonuçlara yol açabilen uzun ve maliyetli ayarlama sürecinden kaçınmaya yardımcı olabilir.