YÖK’ten, diploma tanıma ve denklik işlemlerinin sürecine ve sayısal verilere ilişkin bilgiler paylaşıldı.
Buna göre, denklik ön başvuruları, e-Devlet veya YÖK’ün internet sitesinden çevrim içi gerçekleştiriliyor, ardından başvuru sahibi veya resmi vekaletnameye sahip vekili tarafından hazırlanan başvuru evrakı sistem üzerinden bire bir kontrol edilerek başvuru tamamlanıyor. Ön inceleme sürecinde diplomanın teyidi için Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla ilgili kurumlarla diploma teyit yazışması yapılıyor ve teyit bilgisinin gelmesi bekleniyor.
Öğrenim süresince yurt dışındaki kalış süreleri ise Emniyet Genel Müdürlüğünden temin edilen veriler esas alınarak hesaplanıyor, başvuru dosyası üzerinde münferiden usul ve esas yönünden inceleme yapılıyor. Bu aşamada üniversitelerden akademik görüş isteniyor, ayrıca Bilim Alanı Danışma Komisyonunca inceleme yapılıp bu görüşler doğrultusunda Tanıma ve Denklik Komisyonunca nihai karar oluşturuluyor.
Başvuru dosyası, Yükseköğretim Yürütme Kurulunca karara bağlanıyor ve kurul, denklik, ret veya Seviye ve Yeterlilik Belirleme Sistemi (SYBS) yönünde karar veriyor.
YÖK, 2020’de 11 bin 89, 2021’de 11 bin 535, 2022’de ise ağustos sonu itibarıyla 7 bin 13 denklik başvurusunu karara bağladı. 2022’de verilen kararlardan 3 bin 291’i “denklik”, 3 bin 214’ü “SYBS”, 368’i “ret”, 140’ı da “iade ve diğer” şeklinde sonuçlandı.
BAŞVURULARIN UYRUKLARA GÖRE DAĞILIMI
Denklik başvurularının uyruklara göre dağılımında, sayısal olarak en çok Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına denklik verildi. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı dışında en çok Azerbaycan, İran, Suriye uyruklular tanıma ve denklik başvurusunda bulundu. Düzenlenen denklik belgeleri en çok tıp doktorluğu, mimarlık, hukuk ve ilahiyat programlarında yoğunlaştı.
Ret kararı verilen başvuruların ülkelere göre dağılımına bakıldığında 2020’de Suriye, 2021’de Azerbaycan, 2022’de Makedonya ilk sırada yer aldı. Ret kararları, sayısal olarak hukuk ve mimarlık alanlarında yoğunlaştı.
RET VE İADE GEREKÇELERİ
Açıklamada, denklik taleplerinin ret gerekçeleri ise şöyle sıralandı: “Akademik derece olmadığı, örgün eğitim olmayıp açık öğretim olduğu, eğitim süresince yurt dışında kalış süresinin yetersizliği, eğitim düzeyinin yetersiz oluşu, uzaktan eğitim olması, teyit bilgisinin olumsuz oluşu, YÖK tarafından tanınmayan eğitim kurumu olması, yönetmelik gereği öğreniminin en az yüzde 70’ini tanınan bir kurumdan almaması, yurt dışı yükseköğretim kurumunun FETÖ ile irtibatlı veya iltisaklı olması, yatay geçiş şartlarını sağlamadan geçiş yapması.”