tarafından Susan NASIL
Fransa Medya Ajansı
ORANIA, Güney Afrika (AFP) — Uzaktan bakıldığında Orania, Güney Afrika’nın kırsalındaki diğer küçük kasabalara benziyor.
Ancak içeri girince ziyaretçi bariz bir farklılıkla karşılaşır.
Burada herkes beyaz.
Zengin bölgelerdeki sıradan işlerin tipik olarak siyahlar tarafından yapıldığı bir ülkede, buradaki beyazlar süpermarket zeminlerini paspaslıyor, yaprak üfleyiciler kullanıyor ve ceviz çiftliklerinde fındık hasat ediyor.
Orania, ırk ayrımcılığına son verdiğini ilan eden bir ülkede sadece beyazların yaşadığı bir kasabadır.
Bu uyuşmazlığın tarihi, apartheid’in can çekiştiği 1991 yılına kadar uzanıyor.
17. yüzyıl Hollandalı sömürgecilerinin torunları olan Beyaz Afrikanerler, seyrek nüfuslu Karoo bölgesinde Orange Nehri kıyısında 8.000 hektar (19.000 akre) arazi satın aldı.
Apartheid sonrası anayasa kapsamında özerk bir statü kullanarak, şimdiye kadar sadece beyazları kabul eden özel bir kasaba yarattılar.
Bugün, Orania’nın nüfusu neredeyse 10 kat artarak 2.500’e ulaştı ve ekonomi patlama yaşıyor.
Eski Cape Dutch tarzı evler, alçak veya duvarsız, ancak bakımlı bahçelerle ayrılmış modern şehir evleriyle dolup taşar. Temiz sokaklarda çocuklar bisiklete biniyor ve yetişkinler özgürce koşuyor.
Küçük turuncu-beyaz-mavi bayraklar – apartheid altındaki Güney Afrika renkleri – inşaat sahalarında öğleden sonra rüzgarında dalgalanıyor.
– ‘Irkçı değil’ –
Irkçılık suçlamalarına duyarlı olan bölge sakinleri, apartheid dönemi nostaljisi değil, “sorumlulukla özgürlük” peşinde koşan bir topluluk olduklarında ısrar ediyorlar.
Bu, onlara göre, suçtan, elektrik kesintilerinden, işlevsiz yerel yönetimden ve bugün Güney Afrika’yı rahatsız eden diğer sorunlardan uzak, kendi işlerini yöneten bir topluluk anlamına geliyor.
Öncü bir sakin olan 52 yaşındaki Wynand Boshoff, “İnsanlar Orania’yı görüyor ve belki de siyah işçi olmadığını görüyorlar… ve ilk fikirleri ‘vay be bu adamlar ırkçı olmalı’, durum tam olarak böyle değil” dedi.
Güney Afrika’nın başka yerlerindeki zengin banliyölerde, el işi neredeyse yalnızca siyahlar tarafından yapılır.
Ancak Orania, sömürge ve apartheid dönemi emek uygulamalarından koptuğunu söylüyor.
Sözcü Joost Strydom, “Bahçecilikten evlerimizi temizlemeye, kendi tuvaletlerimizden inşaata kadar her şeyi kendimiz yapıyoruz” dedi.
Orania, dedi, “ucuz siyah işgücü sisteminden” kaçınan tek topluluk.
– Özerklik –
Güney Afrika anayasasına göre Orania, kendi kaderini tayin etme hakkına sahiptir ve merkezi hükümetten özerk olarak çalışır.
Rand’a birebir sabitlenmiş kendi para birimi olan ora’ya sahiptir.
Kasaba ayrıca, büyük ölçüde kömürle çalışan ve derin bir enerji krizinin içinde olan bir ülkede güneş enerjisi yoluyla enerji bağımsızlığı arıyor.
Muhtemel sakinler incelenir ve sabıka kaydı olmamalıdır.
Güneydoğudaki KwaZulu-Natal eyaletinde doğan 28 yaşındaki Strydom, “Bu bir evliliğe girmek gibi” dedi.
Muhtemel sakinler, kasabanın hedeflerine “değerleri paylaşmalı ve abone olmalı”, dedi ve Orania’nın “ırkçı” veya “apartheid’e umutsuz bir kavrayış” olmadığı konusunda ısrar etti.
Boshoff, beyaz olmayan Afrikalıların başvurmasını engelleyen hiçbir şey olmadığını söyledi – sadece hiç kimse yapmadı.
“Kimseyi bulamadık” dedi.
– Boom –
Strydom, Orania’nın nüfusunun son yıllarda her yıl yüzde 17’ye kadar büyüdüğünü ve 2021’de yeni iş yaratımlarının dörtte bir oranında arttığını söyledi.
“Birdenbire diğer topluluklar ‘sizden nasıl öğrenebiliriz?’ diyorlar” dedi.
AFP gazetecileri yakın zamanda Orania’dayken, Xhosa ve Tswana etnik gruplarından bazı geleneksel kraliyet elçileri “diplomatik” bir ziyaret için şehirdeydi.
Komşu Free State eyaletindeki Tswana etnik grubunun bir parçası olan Barolong Boo Seleka’nın 40 yaşındaki şefi Gaboilelwe Moroka, “Gitmem benim için önemliydi… Doğru ya da yanlış, oralarda bir yerlerde bir başarı hikayesi var” dedi. .
“Bu şeylerin aşırı politize olması talihsizlik” dedi.
Apartheid rejiminin mimarı Hendrik Verwoerd’in torunu Boshoff, Afrikanerlerin Orania’yı evleri diyebilecekleri bir yere ihtiyaçları olduğu için yarattıklarını savundu.
Ulusal parlamentoda sağcı bir milletvekili olan Boshoff, “Her Afrika kabilesi veya klanı referans noktası olarak kullandıkları kendine ait bir yere sahiptir” dedi.
Orania, bir Hollanda Reform kilisesinde Pazar sabahı vaaz verdikten sonra “Güney Afrika manzarasının bir parçası haline geldi” dedi.
– Afrikaner dünyası –
Belediye yönetimi uzmanı Sandile Swana, Orania gibi özel kasabaların olağandışı olmadığını söyledi.
Swana, “Bunlardan daha fazlasını göreceksin,” dedi.
“Orania ile tek farkları kendi etnik kökenlerini ve kültürlerini seçmiş olmaları” ön koşul olarak.
Sadece Afrikanerlere özel başka bir kasaba olan Kleinfontein, “Gökkuşağı Ulusu”nun başkenti Pretoria’nın yaklaşık 30 kilometre (18 mil) dışında yer almaktadır.
Güney Afrika’nın ilk siyah cumhurbaşkanı Nelson Mandela, derinden bölünmüş ülkeyi uzlaştırmak için durmaksızın çabaladı.
1995’te Orania’yı ziyaret etti ve Verwoerd’in dul eşiyle çay içti. İçtikleri beyaz bir çay seti, Betsie Verwoerd’in son yıllarını geçirdiği mütevazı bir beyaz evde özenle düzenlenmiş hatıralar arasında.
Aralık ayında Pretoria’dan Orania’ya taşınan 58 yaşındaki eski bir hükümet çalışanı olan Ranci Pizer, kilisenin dışında, sokaklarda komşularıyla daha fazla sosyal etkileşimden hoşlandığını söyledi.
“Kendi kültürümde kendimi ifade edebileceğim bir topluluk” dedi.
Bir tepeye kısa bir sürüş, apartheid’in düşüşünden sonra Afrikaner tarihiyle artık hiçbir şey yapmak istemeyen insanlar tarafından bağışlanan bir heykel koleksiyonudur.
Joost, “Afrikalıların tarihi neredeyse suç sayılıyor” dedi.
© Agence Fransa-Basın