Samanyolu’nun ötesinde hayatın kimyası bulundu

HABER MERKEZİ

Oluşturulma Tarihi: Ekim 28, 2025 10:50

Evrenin derinliklerinde, yaşamın yapıtaşlarını barındıran moleküller ilk kez galaksimizin sınırlarının ötesinde keşfedildi.

NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi ve Maryland Üniversitesi’nden astrofizikçi Dr. Marta Sewiło liderliğindeki ekip, Büyük Macellan Bulutu’nda yeni doğmakta olan bir yıldızın çevresindeki buz tabakalarında etanol, asetaldehit ve metil format gibi karmaşık organik moleküller (COM’lar) tespit etti. Bu bileşikler, Samanyolu dışında ilk kez buz hâlinde gözlemlendi.

Dahası, araştırma sırasında tespit edilen asetik asit (CH₃COOH) daha önce uzayda hiçbir yerde buz hâlinde görülmemişti. Bu da keşfi, evrendeki kimyasal çeşitliliği anlamak açısından bir dönüm noktası hâline getiriyor.

JWST’DEN GELEN KANITLAR

Araştırmacılar, James Webb Uzay Teleskobu’nun (JWST) orta kızılötesi gözünü, yaklaşık 160 bin ışık yılı uzaklıktaki ST6 adlı genç bir yıldıza çevirdi. Bu yıldız, ünlü Tarantula Bulutsusu yakınlarındaki N158 adlı yıldız doğumevinde bulunuyor.

JWST’nin topladığı ışık verileri, yıldızın çevresindeki toz tanelerinin üzerinde donmuş buzlarda hangi moleküllerin bulunduğunu ortaya çıkardı. Spektrum verileri, daha önce bilinen “organik molekül parmak izleri”yle karşılaştırılarak analiz edildi. Sonuçlar, metanol, asetaldehit, etanol, metil format ve asetik asitin açık izlerini ortaya koydu.

UZAYIN KİMYASAL DOĞUMEVLERİ

Bu keşif, karmaşık organik moleküllerin yalnızca Samanyolu gibi zengin metallere sahip galaksilerde değil, daha az metal içeren ve yoğun radyasyon altındaki ortamlarda da oluşabildiğini gösteriyor.

Araştırmacılara göre bu moleküller, uzayda toz tanelerinin yüzeyinde oluşan buz tabakalarında gerçekleşen “yüzey kimyası” reaksiyonları sonucu ortaya çıkıyor. Radyasyon yardımıyla atomlar hareket edip birleşiyor ve sonunda yaşamın öncüsü sayılan bu bileşikleri oluşturuyor.

“EVRENSEL BİR KİMYA”

Dr. Sewiło konuyla ilgili şöyle diyor: “Bu keşifle birlikte evrende karmaşık kimyanın nasıl ortaya çıktığına dair anlayışımızda büyük bir adım attık. Bu aynı zamanda yaşamın kökenine dair yeni araştırma olanakları da açıyor.”

Bilim insanları şimdi aynı tür kimyanın Büyük Macellan Bulutu’ndaki diğer genç yıldızlarda da görülüp görülmediğini araştırmayı planlıyor. Sewiło, “Şu anda bu tür moleküllerin buz hâlinde tespit edildiği yalnızca bir kaynak LMC’de, dört kaynak da Samanyolu’nda var. Daha geniş örnekler elde ederek iki galaksinin kimyasal farklarını daha net anlayabiliriz” diyor.

Bu bulgular, yaşamın temel kimyasının yalnızca Dünya’ya ya da Samanyolu’na özgü olmadığını; evrenin dört bir yanında, yıldız doğum bölgelerinin sessiz buzlarında da şekillenebildiğini gösteriyor.