HABER MERKEZİ
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 23, 2025 17:59
Çin, güvenlik garantilerinin müzakere edildiği ve Ukrayna savaşının sona ermesinin hedeflendiği bu süreçte önemli bir hamle yaptı. Pekin yönetimi, Ukrayna’ya barış gücü göndermeye hazır olduğunu duyurdu. Ancak Pekin yönetimi, Avrupa’yı şaşırtan bu hamleyi gerçekleştirmek için kritik bir şart öne sürüyor.
Çin, NATO’nun 5. maddesine benzer güvenlik garantisinin verileceği duyurulan Ukrayna’ya barış gücü misyonu kapsamında asker göndermeye hazır olduğunu duyurdu.
Alman gazetesi Welt am Sonntag’da yer alan habere göre, Avrupa Birliği (AB) diplomatları, özel bilgi verdi ve Çin’in bu kararı ancak tel bir şartla gerçekleştireceğini belirtti. Pekin yönetiminin bu sürpriz duyurusu Avrupa’da farklı tepkilere yol açtı.
Diplomatlara göre Çin, yalnızca BM tarafından resmi olarak yetkilendirilmesi halinde barış gücü askerlerini Ukrayna’ya göndereceğini ifade etti. Ancak Brüksel’deki AB yetkilileri, Pekin’in bu önerisine temkinli yaklaştı.
Bazı diplomatlar, Çin gibi Asya ülkelerinin barış gücüne katılımının meşruiyeti artırabileceğini düşündü. Ancak birçok yetkili, Çin’in Ukrayna’da istihbarat toplamak istediğini ve Moskova’ya yakın tutum sergileyebileceğini savundu.
AB, BM YETKİSİNE ŞÜPHEYLE YAKLAŞIYOR
AB içinde birçok ülke, olası bir barış gücüne önceden BM yetkilendirmesi verilmesine sıcak bakmadı. İtalya ise bu konuda aylardır aktif diplomatik girişimlerde bulunuyor.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, Batı’nın güvenlik garantileri planlarının Rusya ve Çin’in katılımı olmadan yürütülemeyeceğini söyledi. Lavrov, “Batı, Rusya Federasyonu olmadan güvenlik garantileri hakkında ciddi bir tartışma yapmanın ütopik olduğunu çok iyi biliyor” ifadelerini kullandı.
Ayrıca Lavrov, ABD Başkanı Donald Trump’ın “Putin güvenlik garantilerine karşı değil” açıklamasına da tepki gösterdi. Lavrov, bu yorumu Salı günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmenin ardından değerlendirdi.
ZELENSKİ’DEN ÇİN’E RET
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymir Zelenski, Lavrov’un Çin’in sürece dahil edilmesine yönelik çağrılarını kabul etmedi. Zelenski, “Güvenlik garantilerine yalnızca bize gerçekten yardım etmeye hazır olan ülkelerden ihtiyaç duyuyoruz” dedi.
Pekin yönetiminin, savaşın başından bu yana Moskova’ya milyarlarca dolarlık petrol alımları ve hassas silah üretimi için elektronik bileşen tedarikiyle destek sağladı iddia edilmişti. Çin ve Rusya tarafından yapılan açıklamalarda, iki ülke arasındaki ilişkiler “sınırsız ortaklık” olarak tanımlandı.
GÜVENLİK GARANTİLERİ SADECE ASKERİ DEĞİL
Batılı ülkelerin Ukrayna’ya sağladığı güvenlik garantileri, yalnızca askeri destekle sınırlı kalmıyor. NATO Antlaşması’nın 5. maddesine benzer şekilde, bu garantiler çok daha geniş kapsamlı bir çerçeveyi içeriyor.
ABD ve Almanya’nın da içinde yer aldığı G7 ülkeleri, 2023 Temmuz ayında bu garantileri açıkladı. 2024’ün Temmuz ayının sonunda yayımlanan “AB ve Ukrayna Arasındaki Ortak Güvenlik Taahhütleri” de bu desteği pekiştirdi.
Söz konusu güvenlik garantileri; Ukrayna ordusunun eğitimi, silah tedariği, savunma sanayi altyapısının kurulması, istihbarat paylaşımı, ekonomik yaptırımlar ve Ukrayna’nın kademeli şekilde Avrupa Birliği’ne katılım sürecini kapsıyor.
AVRUPA ÜÇ KATMANLI SAVUNMA PLANI ÜZERİNDE DURUYOR
Avrupa ülkeleri, olası bir saldırıya karşı üç katmanlı bir savunma stratejisini gündeme aldı. Buna göre:
-
İlk savunma hattı Ukrayna tarafından oluşturulacak.
-
İkinci hat Avrupa ve gerekirse Avrupa dışı ülkelerden sağlanacak.
-
Üçüncü hatta ise ABD’nin hava desteği yer alacak.
AB diplomatları, olası bir ateşkeste gözetim amacıyla insansız hava araçlarının (İHA) kullanılabileceğini belirtti. Minsk Anlaşmaları’nın uygulanmasında olduğu gibi, ihlallerin yalnızca kaydedilip raporlanması da seçenekler arasında yer aldı. Ancak çatışma durumunda askerlerin müdahalesini içeren bir görev tanımı da gündeme getirildi.
ABD’NİN AVRUPA’DAN ASKER ÇEKME PLANI ENDİŞE YARATTI
Brüksel’deki NATO karargâhında, ABD’nin Avrupa’dan asker çekme ihtimali yakından izleniyor. ABD Savunma Bakanlığı Müsteşarı Elbridge A. Colby’nin bu planı ilk etapta Eylül ayının başında açıklaması bekleniyordu. Ancak son bilgilere göre, planların Eylül ortasında yapılacak olan Rusya-Belarus ortak “Zapad” tatbikatının ardından duyurulması öngörülüyor.
NATO kaynaklarına göre, Washington yönetimi Avrupa’daki 100.000 Amerikan askerinin 40.000 ila 70.000’ini geri çekmeyi değerlendiriyor. Bu askerlerin bir bölümü, ABD topraklarında sınır güvenliği veya şehir içi kamu düzeninin sağlanmasında görevlendirilecek.
Öte yandan, NATO’nun savunma planlamasında yeni bir güncellemeye gidileceği belirtildi. İttifakın siyasi yönlendirme belgesinin, 2027 yerine daha erken bir tarihte yenilenmesi gündemde. Bu kapsamda Alman ordusu Bundeswehr’e de yeni sorumluluklar verilebileceği ifade edildi.