Emre ERGÜL
Amerika’da 1 Ekim’de başlayacak yeni mali yıla çok az süre kaldı ve Kongre’den hâlâ federal hükümete finansman sağlayacak bütçe tasarısı üzerinde bir anlaşma sağlandığına dair haber çıkmadı.
Çok uluslu ABD yatırım bankası Goldman Sachs’ın başekonomisti Jan Hatzius’a göre de Kongre üyeleri bütçe yasasında “muhtemelen bir uzlaşmaya varamayacak” ve “ABD hükümeti son 10 yılda dördüncü kez kısmi kapanmaya gidecek.” Hatzius hafta içinde yayınladığı notta, “Bu yıl bir hükümetin kapanması birkaç aydır olası görünüyordu. Şimdi de bu ihtimalin yüzde 90’a yükseldiğini düşünüyoruz” dedi.
“Daha uzun bir kapatma olabilir”
“Kongre’nin finansmanı 30 Eylül’den sonraya kadar uzatmak için son dakika anlaşmasına varma şansı hâlâ mevcut olsa da, çok az ilerleme kaydedildi ve çok az zaman kaldı” diyen Hatzius, “Hükümet 1 Ekim’de kapanırsa, siyasi konumlar daha da sağlamlaştığı için hızlı bir yeniden açılma pek mümkün görünmüyor” diye uyardı. Hatzius kapatmanın muhtemelen iki ila üç hafta süreceğinin altını çizdi.
Hatzius, ekonomiyi yavaşlatmanın ötesinde, hükümetin kapatılmasının Federal Rezerv’in para politikasını belirlemek için kullanacağı önemli verilerin açıklanmasını geciktirebileceği konusunda uyardı. Kıdemli ekonomist Aichi Amemiya liderliğindeki bir ekip de Hatzius’un görüşüne destek çıktı ve hükümetin kapatılmasının 1 ila 2 hafta sürmesini beklediklerini; ancak “daha uzun bir kapatmanın mümkün olduğunu” söyledi.
Seyahat ekonomisine günlük zararı 140 milyon dolar
Amerikan kanunlarına göre Kongre, 1 Ekim’de başlayıp 30 Eylül’de sona eren mali yıl için kalıcı bütçeyi onaylayamazsa geçici bütçelerle aranın kapatılması gerekiyor. Geçici bütçenin de onaylanamadığı dönemlerde harcama yetkisini kaybeden federal kurumlar, geçici olarak faaliyetlerini durduruyor.
Bu durum, mali yıl başlamadan hükümete fon sağlayacak bir yasanın geçirilmemesi halinde federal hükümetin operasyonlarının çoğunun durması anlamına geliyor. Söz konusu durum tam anlamıyla bir ekonomik kriz oluşturmasa da ABD’de yaşamın federal hükümetle etkileşimde olduğu birçok bölümünde aksama yaşanması riski taşıyor.
Bu süreçte hayati olmayan kamu çalışanları zorunlu izne çıkarılırken; ABD ordusu, Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA), Federal Soruşturma Bürosu (FBI) ve Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) gibi istihbarat kurumları, kamu hastanelerinde çalışan doktor ve hemşireler, havaalanları ve hapishanelerdeki güvenlik görevlileri gibi kamu çalışanları görevlerine devam ediyor. ABD Seyahat Birliği’ne göre, federal hükümetin kapatılmasının ABD’nin seyahat ekonomisine günlük 140 milyon dolara mal olacağı tahmin ediliyor.