Dünya Bankası’nın son Küresel Ekonomik Beklentiler Rapor, yüksek enflasyon ve faiz oranları, durgun yatırım ve Ukrayna’daki Rus savaşının yansımaları arasında olası bir durgunluk bulutlarının toplanmasıyla birlikte keskin bir gerileme uyarısında bulunuyor. Dünya Bankası’nın mevcut tahminlerine göre, küresel ekonominin 2023’te sadece yüzde 1,7 büyüyeceği tahmin ediliyor.
Raporun belirttiği gibi: “neredeyse herşey Dünyanın bazı bölgelerinde, kişi başına düşen gelir artışı, COVID-19’dan önceki on yılda olduğundan daha yavaş olacak.”
Burada, Kavşak Asya’da odak bölgemiz olan Orta Asya da karamsar tablodan kurtulmuş değil.
Avrupa ve Orta Asya (ECA) bölgesindeki büyümenin 2022’de yavaşlayarak yüzde 0,2’ye gerilediği tahmin ediliyor. Özellikle, Rusya ve Ukrayna hariç tutulduğunda, bu rakam bir önceki yıla göre neredeyse yarı yarıya azalarak yüzde 4,2 seviyesinde bulunuyor.
Rapor, çıktının “2023’te neredeyse sabit kalacağı” öngörüldüğünü belirtiyor.
Rapor şöyle devam ediyor: “Bu yıl bölgesel büyümede öngörülen zayıflığın çoğu Rusya’da daha fazla üretim düşüşünden kaynaklansa da, 2023 büyümesine ilişkin tahminler ECA ekonomilerinin yüzde 80’inden fazlası için düşürüldü.”
Orta Asya’da büyüme oranları, 2020’nin yıkıcı rakamlarından bu yana yeniden yükseldi, ancak Ukrayna’daki savaş ve bunun küresel ve bölgesel ekonomi üzerindeki ikincil etkileri, toparlanmayı yavaşlattı. Örneğin, dahil edilen dört Orta Asya ülkesinden (“yeterli kaliteye” ilişkin güvenilir veri eksikliği nedeniyle Türkmenistan hariç tutulmuştur), şu anda yalnızca Kazakistan’ın büyüme oranında yüzde 3,0’dan yıllık bir iyileşme göreceği tahmin edilmektedir. 2022 için tahmin edilen 2023 için öngörülen 3,5’e. Bununla birlikte, pandemi yılı yüzde 2,5’lik daralmanın ardından 2021’in yüzde 4,1’lik büyüme hızından hala bir yavaşlama var.
2022, Kırgızistan için bir tür toparlanmaya işaret ediyor, ülke 2020’deki yüzde 8,4’lük daralmadan 2021’de yüzde 3,6’lık bir büyüme oranına ve 2022’de tahmini 5,5’lik bir büyüme oranına yükseldi. yüzde 3.5
Büyüme hızının 2020’de yüzde 4,4’e düştüğünü ve 2021’de tekrar yüzde 9,2’ye yükseldiğini gören Tacikistan’ın, 2023’te yüzde 5,0’e daha fazla yavaşlama öngören tahminle birlikte, geçen yıl yüzde 7,0’lik büyüme kaydettiği tahmin ediliyor.
Özbekistan da 2020’de yavaşlamış olsa da yüzde 1,9’luk olumlu bir büyüme gördü. 2021’de bu oran yüzde 7,4’e çıktı, ancak 2022’nin tahminleri yüzde 5,7’ye kadar bir yavaşlama olduğunu gösteriyor. Mevcut tahmin, 2023’te yüzde 4,9’luk bir büyüme öngörüyor.
Dünya Bankası’nın analizinin belirttiği gibi, ECA bölgesinde daha önce öngörülen yavaşlama, “başlangıçta tahmin edilenden daha az belirgindi.”
Raporda, “Rusya’dan gelen sermaye ve göçmenlerdeki artış ve bazı ticari ve finansal akışların olası bir yeniden rotası, başta Güney Kafkasya olmak üzere birçok ekonomide iç talebin ve hizmet ihracatının artmasına yardımcı oldu” deniyor. Bunun Orta Asya, özellikle Kazakistan ve Özbekistan için de geçerli olduğunu iddia ediyorum.
Bununla birlikte, 2023 başlarken, özellikle enerji ve gıda olmak üzere artan emtia fiyatlarının yanı sıra 2022’de “1998’den bu yana herhangi bir yıldan daha keskin bir şekilde” yükselen enflasyon özellikle endişe verici.
Rapor, risklerin “aşağıya doğru çarpık kalmaya devam ettiğini” belirtiyor. “Ukrayna’da başlangıçta varsayılandan daha uzun süreli veya daha yoğun bir savaşın, insani maliyetleri bir yana, önemli ölçüde daha büyük ekonomik ve çevresel hasara ve uluslararası ticaret ve yatırımın parçalanması için daha büyük potansiyele neden olabileceği” şaşırtıcı değil.
Pandemi sonrası Orta Asya ekonomileri yeniden büyümeye dönerken, Ukrayna’daki savaş bölgeye ağır bir gölge düşürdü. Bazı beklenmedik olumlu yönler olsa da, örneğin tahmin edilenden daha güçlü havale büyümesi 2022’de uzun vadeli görünüm kasvetli olmaya devam ediyor. Küresel ekonomik koşullar, somut yerel zorluklarla (enerji kıtlığı, yükselen kiralar ve gıda fiyatları, bunun sonucunda kamuda hayal kırıklığı) birleştiğinde ideal bir görünümden çok uzak.