Çünkü özellikle Rus doğalgazına alternatif arayan Batı ülkeleri ile enerji ve doğalgaz kaynaklarına sahip olanlar için hem güvenli hem de ticari anlamda avantajlı tek güzergâh Türkiye’den geçiyor. Ankara’daki üst düzey kaynaklar, bu tespitin gerisindeki nedenleri ve bundan sonra gelecek adımları anlattı.
AVRUPA AÇISINDAN TÜRKİYE’NİN ÖNEMİ
Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte Avrupa Rus enerji kaynaklarına bağımlılığını azaltma telaşına düştü. Hedef uzun vadede yenilenebilir enerji ağırlıklı bir üretim-tüketim dengesi kurmak ancak kısa vadede tek çözüm alternatif kaynaklar bulmak. Avrupa bugün Rusya, TANAP üzerinden Türkiye, Libya, Cezayir ve Norveç’ten gaz alıyor. Bu noktada Avrupa’ya gaz ulaştırmak için başka seçenekler olsa da Türkiye öne çıkıyor. Nedenler şöyle sıralanıyor:
-Coğrafi olarak Türkiye enerji kaynaklarına sahip ülkeler ile Avrupa kıtası arasındaki en avantajlı güzergâh üzerinde.
-Sadece güzergâh olarak değil Türkiye’nin gelişmiş altyapısı ve son dönemde devreye soktuğu LNG terminalleri de cazibesini artırıyor.
BÖLGENİN EN GELİŞMİŞ ALTYAPISI TÜRKİYE’DE
-Türkiye iletim, doğalgaz ve depolama açısından bölgenin en gelişmiş altyapısına sahip ülkesi konumunda.
-Depolardan da buna takviye yapabiliyor. Silivri ve Tuz Gölü ile birlikte depolama kapasitesinin 10 milyar metreküpe ulaşması bekleniyor.
-Türkiye’nin son dönemde kurduğu iki LNG terminali de alternatif yaratılması açısından çok işlevsel. İzmir’de EGEGAZ ve Marmara Ereğlisi terminalleri dünyanın herhangi bir ülkesinden spot ya da anlaşmalı alım yapılan sıvılaştırılmış doğalgazın yerine ulaştırılması için büyük bir avantaj. Ayrıca Saros, Hatay Dörtyol ve İzmir’de biri dünyanın en büyüğü olmak üzere üç adet yüzer LNG depolama ve gazlaştırma ünitesi bulunuyor.
SIRADA BAŞKA ÜLKELER DE VAR
Tüm bu avantajlar alternatif arayanlar için önemli. Son dönemde Türkiye, Bulgaristan, Macaristan ve son olarak Romanya ile gaz anlaşması imzaladı. Anlaşmalar bu ülkelerle de sınırlı kalmayacak. Yakın bir gelecekte Makedonya ve Bosna Hersek’in de aralarında bulunduğu ülkelerin Türkiye’nin kapısını çalabileceği belirtiliyor.
İSRAİL ALTERNATİF OLMAK İSTİYOR
Son dönemde İsrail ile Türkiye arasında başlayan normalleşme süreci ile yeniden gündeme gelen iki ülke arasındaki enerji işbirliği alternatif olmak isteyen İsrail açısından da önemli. Nedenleri şöyle anlatılıyor:
–İSRAİL bir süredir çıkardığı ancak ticari olarak aradığını bulamadığı doğalgazını Avrupa’ya ulaştırmak istiyor. Bunun için Mısır’la halihazırda süren bir anlaşması ve Yunanistan-Güney Kıbrıs Rum Kesimi ile bir anlaşma imzalama potansiyeli var.
-Ancak bunlar Türkiye güzergâhının sunduğu avantajlardan çok uzak. Doğu Akdeniz ve Ege Denizinin altından yapılacak bir boru hattı maliyet ve kapasite problemleri yanında yüksek sismik riskler de taşıyor.
-Türkiye’den satmak için ise BOTAŞ’ın kendi iletim altyapısı ya da TANAP üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması ise hem ticari olarak hem de yatırımın hayata geçme süresi açısından daha ekonomik ve kısa.
TÜRKİYE İÇİN NE DEMEK
Tüm bunlarla birlikte Türkiye’nin bir enerji ticaret merkezi olmak için atması gereken adımlar var. Piyasada bazı düzenlemeler yapılması gerekiyor. EPİAŞ bugün gaz ticareti yapabiliyor ancak bir enerji borsasına ve uluslararası kriterlerde mevzuata ihtiyaç var.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, son Rusya ziyaretinin ardından bu konuda somut adımların yolda olduğuna ilişkin önemli mesajlar verdi. Cumhurbaşkanı, “Londra’da, Hamburg’da belli işler için kurulmuş merkezler örneğinde olduğu gibi doğalgazla ilgili de bir merkez kurma planımız var. Rusya ile bu planımızı görüşeceğiz. Trakya’daki hatların ötesinde ülkemizi böyle bir merkez haline getirelim istiyoruz. Ataşehir’de Finans Merkezimizin bir bloğunda bu merkezi kurabiliriz.” dedi.
KARADENİZ GAZININ ETKİSİ
Sektör temsilcileri uluslararası gaz ticareti yapan şirketlerin şimdiden Türkiye’de ofis açmak için hazırlık yaptığını ve ilginin arttığını belirtiyor. Topraklarından binlerce kilometrelik boru hattı geçen Türkiye’nin Karadeniz’de bulduğu gaz ülke için yakın vadede oyunu değiştiren bir unsur olarak öne çıkıyor. Karadeniz’de bir süre sonra 20 milyar metreküp üzerinde gaz çıkarılması söz konusu olabilir. Bu yılda yaklaşık 50 milyar metreküp doğalgaz tüketen ve artık uluslararası alanda bir enerji oyuncusu olan Türkiye için çok kritik bir rakam.
Mevcut anlaşmaların devamı halinde yeni boru hatlarına ihtiyaç olmadan 2017 yılından itibaren üçüncü ülkelere gaz satmak Türkiye için daha kolay olacak. Tüm bu unsurlar göz önüne alındığında Türkiye enerji ticaret merkezi olma konusunda bölgenin en avantajlı ülkesi konumunda.