MOSKOVA
Başkentte… Şehrin göbeğinde… Açık alanda bir sergi… Açılış törenindeyiz.
TASS Haber Ajansı’nın objektifinden Rusya ile Türkiye Arasındaki İşbirliği.
Sergideki fotoğraflardan birkaçı:
Tören üniforması giymiş, liderleri karşılayan, atlı iki görevli… Birinin elinde Türk bayrağı… Diğerinde Rus bayrağı.
Recep Tayyip Erdoğan ile Vladimir Putin, bir törendeler… Yanlarında ulusal giysili çocuklar, gençler… Bu tablonun önünde fotoğraf çektirdik.
Siyah beyaz bir fotoğraf… Rahşan-Bülent Ecevit çifti, Rusya’da.
Arka arkaya iki fotoğraf… Biri siyah beyaz… Turgut Özal, Moskova’da… Diğeri renkli… Sporcularımız, ellerinde bayraklar… Rusya’da yapılan bir şampiyonanın açılışındalar.
Fotoğraf çok… Açılış görkemli… Binlerce ziyaretçi.
Rus Parlamentosu‘ndan ve Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey katılım var.
Akşam… Sergi açılışı Rus TV’lerinde.
Sergi… İki ülke arasında yükselen işbirliğinin göstergesi.
***
SEVİNDİK
Rusya-Ukrayna Savaşı… Batı’nın yaptırımları… Moda devleri Rusya’dan çekilmişler… Gucci… Chanel… Zara… Hermes… Adidas… Levi’s… Ve diğerleri.
Boşluğu Türkiye dolduruyor.
145 milyon dolarlık bir pazardan söz ediyoruz.
Küresel Gazeteciler Konseyi Başkanı Mehmet Ali Dim ile birlikte pahalı alışveriş bölgelerini/mekânları dolaştık.
Arbat Caddesi… TSUM, GÜM mağazalar bölgesi… Ohanıy Ryad… Europoyskiy.
Tekstil ürünleri… Kadın/ erkek… Ya Türkiye’den gitmiş… Ya da Rusya’da üretmişiz.
Züccaciye sektörümüz de Rusya’ya girmiş… Çatal… Kaşık… Paslanmaz ev eşyası.
Şanlıurfa’dan bir termos firmamız… Üretimi çok tutuluyor.
Kahramanmaraş… Depreme rağmen mutfak eşyaları üretiyor… Kaliteli… Rus’un öncelikli tercihi.
***
VE… ÜZÜLDÜK
Ürün bizim ürünümüz… Yüzde 100 yerli… Fakat…
Çoğunun üzerinde… Yabancı isimli etiketler var… İngilizce… İtalyanca… İspanyolca.
Hiç kendi markamız yok mu? Türk malı olduğunu belirten bir yazı/işaret yok mu? Var ama çok az.
Giyim kuşam, ayakkabıdan vazgeçtik… Bizim, Ayvalık zeytinyağı bile Moskova’da, yabancı marka adıyla satılıyor.
***
PAŞABAHÇE
Rusya’da fabrikası var… Kaliteli üretim… Alıcısı çok.
Marka… Kendi markamız… Paşabahçe.
Gurur duyduk.
Tebrikler, alkışlar Paşabahçe’mize.
***
TÜRK LOKUMU
Güllüsü de var, nanelisi de… Çeşit çeşit… Renk renk.
Rus… Türk lokumunu, Türkiye’de tatmış… Seviyor.
Türk işadamı… Akıllı… Lokumu Rusya’da üretiyor.
***
DERİN TARİH
Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkiler ne zaman ısındıysa… Batı ve özellikle ABD, rahatsız oldu.
Adnan Menderes, Sovyetler Birliği’ni ziyaret etmek istedi.
Resmi ziyaretin altyapısı hazırlandı… Tarih bile belirlendi… Açıklandı.
Ama… Ziyarete üç ay kala… Darbe… 27 Mayıs 1960… Ve Yassıada… Zulüm… İdam.
Süleyman Demirel, pek çok bakanını da yanına alarak Sovyetler Birliği’ni ziyaret etti… Günlerce kaldı.
Çok… Ama çok önemli anlaşmalara imza attı… Dev tesisler için.
Aliağa Rafinerisi… İskenderun Demir Çelik Fabrikası… Seydişehir Alüminyum Tesisleri… Ve daha pek çok yatırım.
Vay sen misin Sovyetler ile yakınlaşan?
Hoş geldin 12 Mart 1971 Muhtırası… Demirel alaşağı.
Unutmadan… Efsanevi Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil, “Muhtıranın arkasında ABD var… CIA var” dememiş miydi?
Ve… Gelelim günümüze…
Başbakan Erdoğan… Cumhurbaşkanı Erdoğan… Rusya’yı en çok ziyaret eden Türk lider.
Erdoğan-Putin, iki dost… Birbirine güvenen iki devlet adamı… Sık sık telefonlaşıyorlar.
Ama… Fakat… Lakin… Batı… Amerika, yine rahatsız… Hem de çok.
Anarşi… Terör… PKK’ya destek… 15 Temmuz darbe girişimi… Arka planda kim/kimler var? Bildiniz… Darbenin, muhtıranın, darbe girişiminin senaryolarını yazanlar.
***
YUNUS EMRE ENSTİTÜSÜ
Rossiyskaya Gazetesi‘ne gittik… Türkçe konuşan muhabirler var.
TASS Ajansı’nı ziyaret ettik… Türkçe konuşanlarla tanıştık.
Mihmandarlarımız zaten öyle… Ruslarla konuşmamıza yardımcı oluyorlar.
Sahi… Türkçe’yi nerede öğreniyorlar?
Bazıları… Moskova’daki Yunus Emre Türk Kültür Merkezi‘nde.
Bazıları da… Moskova Üniversitesi’nde… Ama üniversite eğitimi yetmiyor… Mezun olan Yunus Emre‘ye geliyor… Ve Türkçe’sini geliştiriyor.
Enstitümüz övgüyü hak ediyor… Ve desteği de.
***
ALAŞEHİR-MOSKOVA HATTI
Barış Manço ne diyordu? “Domates, biber, patlıcan.”
Moskova’da… Marketlerde… Bizim domatesi, biberi, patlıcanı görünce… Barış Manço aklımıza geldi. Rahmet diliyorum.
Kabak, limon, salatalık… Onlar da bizden.
Mandalina… Nar… Ve ille de üzüm… Çekirdeksiz.
Manisa… Alaşehir… Uçak Kardeşler… Başkanları Ali Uçak… Türkiye’nin rekortmen sebze ve meyve ihracatçısı.
Sebze, meyve… Alaşehir’de TIR’a yükleniyor… 19 ton… Nakliye ücreti 6 bin dolar.
TIR bir hafta sonra Moskova’da… Gümrük 6 bin dolar.
Fiyatlar mı dediniz? Domatesin kilosu 100 lira… Diğerlerini düşünün artık.
***
HER YERDEYİZ
Moskova’da, Türk sermayeli kuruluşları görünce… Merak ettik… Rusya’nın başka yerlerinde de var mı?
Var… Listesini bile verdiler.
Rostov… Krasnodar… Soçi… Astrahan… St Petersburg… Yüzlerce Türk şirketi.
Tekstil… Turizm… Gıda… Beyaz eşya… Oto yan sanayii… Müteahhitlik… Konfeksiyon… İnşaat malzemesi… Aklınıza ne gelirse.
***
DO SVİDANYA
Ruslar bizimle Türkçe konuşunca… Bizi Türkçe, “Hoş geldiniz” diye karşılayıp “Güle güle” diye uğurlayınca…
Biz de onlara Rusça, “Hoşça kalın” dedik:
“Do svidanya.”
Öğrenmenin yaşı yok… Birkaç kelime… Birkaç deyim… Başladık işte.