İSKİ ve İETT’nin de borçlarıyla birlikte toplam borcun 180 milyar 32 milyon TL’ye ulaştığı aktarıldı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Nisan ayı üçüncü oturumda 2023 Yılı Meclis Denetim Raporu açıklandı.
Önceki dönem Hukuk Komisyonu Başkanı ve Denetim Komisyonu Başkanı Muhammet Kaynar tarafından açıklanan raporda, İBB’nin 2023 yılında 105 milyar 633 milyon TL geliri olduğuna, 122 milyar 441 bir milyon TL de gideri olduğuna değindi. Kaynar, komisyon tarafından talep edilmesine rağmen 2023 yılı bütçe gelir tertiplerine ilişkin yevmiye kayıtları ve gider tertiplerine ilişkin yevmiye kayıtlarının komisyona verilmediğini aktardığı konuşmasında, “Ek bütçe düzenlemesi kapsamında konser, dinleti, yemek, kokteyl organizasyon ihaleleri, araç ihaleleri temsil ve tören giderleri gibi harcamaların yer aldığı ödenek olan 03 mal ve hizmet alımları gider tertibi bu ek bütçeyle yüzde 69 oranında arttırıldığı halde metro yatırımları, gayrimenkul alımları, kamulaştırma ve benzeri yatırım harcamalarına ilişkin ödenek olan 06 sermaye giderleri tertibi ise yüzde 11.21 oranında azaltıldığı görülmüştür. İlk başta yatırım bütçesi yüksek gibi gösterilmiş ama yıl içerisinde yapılan revize bütçeyle bütçedeki genel kalemler arttırıldığı halde yüzde 9 oranında bütçe arttırıldığı halde maalesef yatırım kalemleri düşürülmüş ve bunun yanında bizim israf kalemi olarak telaffuz edebileceğimiz konser, dinleti, organizasyon hizmetleriyle ilgili kalemlerde artış yapılmıştır” dedi.
TOPLAM BORÇ 180 MİLYAR 32 MİLYON TL
Büyükşehir belediyesinin 2023 yılı bilanço borç durumu, öz kaynak durumuyla ilgili bilgi veren Kaynar şunları kaydetti: Komisyonumuzca defalarca talep edilmesine rağmen yine 2023 yılı bilanço tertiplerine ilişkin yevmiye kayıtları maalesef komisyonumuza verilememiştir. Bu ne anlama geliyor arkadaşlar, 2023 yılında proje bazlı borçlanmaların amacına uygun kullanılıp Kullanılmadığı, kısa ve uzun vadeli iç ve dış kredilerin miktarları borçlanma maliyetleri ve hangi harcamaların finansmanında bu borçlanmaların kullanıldığı hangi firmaya, ne zaman, ne kadar hak ediş ödemesi yapıldığına ilişkin hususları kapsayan kapsamlı bir inceleme yapılamamıştır. Çünkü bilanço tertiplerine ilişkin yevmiye kayıtları maalesef komisyonumuza verilmemiştir. 2023 yılı bilançosu genel bilançosu incelendiğinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 31.12.2023 tarihli belediyenin toplam borcunun bir önceki yıla göre 68 milyar 761 milyon 758 bin 380,28 TL artarak 150 milyar 837 milyon 180 bin 391 TL olarak gerçekleştiği görülmüştür.
Böylece İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 31.12.2018 tarihi itibariyle 26 milyar 700 milyon 454 bin 224 TL olan borcu 31.12.2019 tarihinde 30 milyar 858 milyona, 31.12. 2020 tarihinde 43 milyar 402 milyona, 31.12.2021 tarihinde 57 milyar 602 milyona, 31.12. 2022 tarihi itibariyle 82 milyar 75 milyona, 31.12.2023 tarihi itibariyle de 150 milyar 837 milyon TL’ye yükselmiştir. Yani borç miktarı maalesef aritmetik olarak artıyor. Her yıl mevcut yarısı kadar ilave borç geliyor. Bu miktara İSKİ’nin 16 milyar 799 milyon 443 üç bin TL, İETT’nin de 12 milyar 394 milyon 885 bin TL olan borcu eklendiğinde İBB, İSKİ ve İETT’nin toplam borcu 180 milyar 32 milyon TL’ye çıkmaktadır. Bunun içerisinde 31 adet şirketin borcu hariçtir. Bunların durumu daha vahim. İçlerinde bir tane kar eden şirket yok. Hepsi zararda ve hepsi de öz sermayelerini bile tüketmiş durumdalar.”
DİĞER BELEDİYELERİN MODASINA İBB DE UYSUN
CHP’ye geçen belediyelerde alçakların dahil edilmediği ve sadece borçların belediyenin dışına pankartla asıldığı bir moda olduğunu ve bu modaya İBB Başkanının da uymasını istediğini aktaran Kaynar, “2019 yılında bu belediyeyi devraldığı tarihteki borç durumunu ve bugün itibariyle yeni döneme başladığı tarih itibariyle borç durumunu lütfen şu belediyenin önüne assın. Diğer belediyelerin uyguladığı bu modaya kendisinin de uyumaya davet ediyorum. Bakalım bu tablo neyi gösterecek? 26 milyar 760 milyon TL’den 180 milyar TL’ye çıkmış bir borç durumu söz konusu. Tabii bu 3 ayda daha ne kadar arttı onu bilmiyoruz. Malum seçimde harcamalar da ciddi miktarda oldu. Bu üç ayda ne kadar arttı bilmiyoruz” diye konuştu.
DÖVİZ CİNSİNDEN DE İBB BATIŞTA
Belediyenin özkaynak duruma da değinen Kaynar,”2018 İBB’nin toplam kaynaklarının yüzde 27’sini borçlar oluştururken 2023 sonu itibariyle bu oran yüzde 54’e yükselmiştir. Yani bugün belediyenin toplam öz kaynaklarının yüzde elli dördünü borçlar oluşturuyor. Euro bazında hesaplama yapıldığında ise İBB’nin öz kaynakları 2018 yılında 11.9 Milyar Euro 2023 sonu itibariyle 3.9 milyar Euro’ya gerilemiştir. 2023 yılı sonunda 2018 yılı sonuna göre İBB’nin borç stoku Euro bazında da artmıştır. Bunun hesabı da komisyon raporunda, Euro bazında yer almaktadır” ifadelerini kullandı.