Antalya’da geçtiğimiz 12 Nisan Cuma günü saat 15.20’de 1 kişinin öldüğü, 17 kişinin yaralandığı ve 174 kişinin havada mahsur kaldığı teleferik faciasında 52 sayfalık bilirkişi raporu tamamlandı. Savcılığa gönderilen bilirkişi raporuna göre 04.Mart 2024’te periyodik bakım yapıldığı belirtilmesine rağmen kazanın gerçekleştiği 5 nolu direkteki cıvataların hiçbirinin sıkı olmadığı tespitine yer verildi. Makine bilirkişi teknik raporlarındaki tespitlerinde; “Tünektepe istikametine doğru olan 6 nolu sağlam direkte tork metre ile yapılan cıvataların sıkılıklarında ölçümlerde cıvataların sıkı bir vaziyette olduğu, Ancak 5 nolu direk (kazaya konu direk) cıvatalarının sıkılık ölçümlemesinde gevşemiş cıvataların olduğu tespit edilmiştir, ayrıca kılavuzu kitapçığında makaraların yılda bir kez değiştirilmesi gerektiği belirtilmektedir şeklinde yazdığı, Tesis Bakım Onarım Sözleşmesi Kapsam Bileşenleri başlıklı tabloda ise ‘Toplam makara lastiklerinin gerekli olanların değişimleri yapılacaktır denilmiştir.’ demektedir. Teleferik periyodik muayene tarihi 04.Mart .2024 “Yıllık denetimde; cıvata denetim, cıvataların bağlantıları tork anahtarı ile test edilir denildiği,” ancak olay yerinde 5 nolu direkte yapılan tork ve görsel kontrollerde makine bilirkişi tarafından yapılan tespitlerde cıvataların hiç birinin sıkı olmadığı, fotoğraflar ile olay yerinde 5 numaralı direk kontra somunu olmadığı makine bilirkişi tespitler kısmında yer almaktadır. Elde edilen tespitler neticesinde 5 nolu teleferik direğinde günlük, haftalık, aylık kontrollerin yapıldığına dair kanaat oluşturacak hiçbir somut bulguya ulaşılamamıştır” görüşüne yer verildi.
‘MARA DEFORME OLDU’
Makine Mühendisi Hakkı Çoşkun, Makine Mühendisi İsmail Denizlioğlu ve İş Güvenliği Bilirkişi Oktay Büyükkurt tarafından ayrıntılı olarak hazırlanan raporun 23’üncü sayfasında şu görüşlere yer verildi: “12 Nisan 2024 saat 17.20 sıralarında 5 nolu teleferik direğinin flanş bağlantılarını sağlayan cıvatalar neden kopmuştur kaza sonucunda 28 numaralı kabinde bulunanlardan bir vatandaşımız vefat etmiştir bunun sebebinin araştırılması gerekmiştir. Kaza günü gece incelemelerimizde bir adet makaranın metal metale sürtmesinden kaynaklı halatın makara üzerinden talaş kaldırmış olduğu halatın makaranın önce lastiğini patlattığı çalışmaya devam ederken makara ile halat arasında sürtünme sonucu bir adet makaranın deforme olduğu tespit edilmiştir. Direklerdeki makara sayılarının toplamı; 1.direkte:20 adet,2.direkte:20 adet,3.direkte:20 adet,4.direkte:24 adet,5.direkte:20 adet,6.direkte:20 adet, 7.direkte:24, 8.direkte:24 adet, 9.direkte:24 adet olup toplam makara sayısı = 196 adettir. Kazanın meydana geldiği 5 nolu direkte Tünektepe istasyonuna gidiş yönünde 10 adet, dönüş yönünde ise 10 adet olmak üzere toplam 20 adet makara mevcuttur. Olayın meydana geldiği gün savcılık ile birlikte olay yerinde inceleme ve fotoğraflama işlemleri yapıldıktan sonra el konulan dosyalar tarafımızca incelenmiştir. Olaydan sonra tekrar gündüz olayın olduğu direkte ve tünektepe istikametine doğru diğer direkte incelemelerde bulunulmuştur. Tünektepe istikametine doğru olan 6 nolu sağlam direkte gözle görülür cıvata ve somunlarının yeni ve bakımlı, tork metre ile yapılan cıvataların sıkılıklarında ölçümlerde cıvataların sıkı bir vaziyette olduğu, Ancak 5 numaralı direkteki kopan flanş bağlantı bölümünde tüm civatalar koptuğundan torklu sıkılma kontrolü yapılamamıştır. Ancak yıkılan direğin bir alt katındaki flanşlarda bulunan cıvatalar için kontrol yapıldığında hiçbirisinin sıkı olmadığı hatta bazılarının elle bile sıkılıp gevşetildiği anlaşılmıştır. Fotoğraflarda görüldüğü gibi bağlantı kontra somun olmadığı da tespit edilerek fotoğraflanmıştır. 5. ve 6. Direklerde yapılan tork kontrolleri, olay yeri inceleme tarafından ölçüm esnasında fotoğraflanmıştır”
‘156 KALEM MAL ALINSAYDI BU ÜZÜCÜ KAZA YAŞANMAZDI’
Bilirkişi raporunda Anadolu Teleferik A.Ş., Mega TOWER A.Ş. ve Mega Tronik Makine A.Ş. isimli 3 ayrı şirketin sahibi Serdar Tezcan’ın verdiği ifadeye dikkat çekti. Serdar Tezcan vermiş olduğu şüpheli İfade tutanağında; “Anadolu Teleferik A.Ş., Mega TOWER A.Ş. ve Mega Tronik Makine A.Ş. isimli 3 ayrı şirket vardır. Ayrıca adıma tescilli Serdar Tezcan isimli mühendislik hizmetleri veren iş yeri olmak üzere toplamda 4 ayrı işyerim vardır. Bu işyerlerinde toplamda 25 personel çalışmaktadır. Yapılacak iş işlemler ve değişim yapılacak parçalar ile ilgili onay için gönderimi 156 kalemden oluşan teklif, farklı tarihlerde Anet A.Ş. ile aramızda geçen Mail görüşmelerini ve Anet A.Ş. tarafından bizim gönderdiğimiz 156 kalem liste içinden onay verdikleri 19 kaleme ait listeyi tahkikat aşamasında dosya kapsamında değerlendirilmesi için kendi isteğim ile görevlilere teslim ettim şeklinde ifadesinin olduğu, Ayrıca; Bizim 156 kalem olarak sunduğumuz teklifteki hususlar onaylanmış olsaydı, belki de bu üzücü kaza meydana gelmeyecekti şeklinde ifadede bulunmuştur.” denildi.
‘ÇELİŞKİYE SEBEB OLMAKTADIR’
Bilirkişi raporunun 22’inci sayfalarında kullanma kılavuzu kitapçığında makaraların yılda bir kez değiştirilmesi gerektiği belirtildiğine dikkat çekti. Bilirkişi hem 2023 hem de 2024 yılı hak ediş evrakları incelendiğinde makaraların kitapçıkta yılda bir kez yazdığı halde yıllık hizmet alımı sözleşmesi içinde bulunan ”Tesis Bakım Onarım Sözleşmesi Kapsam Bileşenleri”başlıklı tabloda ise toplam makara lastiklerinin “Gerekli olanların değişmeleri yapılacaktır ” denildiğini dikkat çekti. “Bu hususta teknik kitapçık ile hizmet sözleşme kapsam bileşenleri başlıklı tabloda gerekli olanlar şeklinde ki belirlemeler çelişkiye sebep olmaktadır.” görüşüne yer verdi. Raporun 23’üncü sayfasında ise “Kaç numaralı makaranın değişiminin yapıldığını ispatlar tutanak, metraj, ataşman belgelerinin mevcut olmadığı tespitleri yapılmıştır, Yüklenici ile idare arasında düzenlenen hak kediş belgeleri içinde makaraların değiştiği ve sayıları mevcuttur. Ancak hangi direkte ve hangi yönde hangi numaralı makara değişmiştir bu hususlar hakkediş belgelerinde mevcut değildir.” denildi.
“Düzenlenen hak ediş belgeleri içinde değişen makaralar mevcut olduğu halde ayrı bir kalem olarak makara lastiklerinin tornalanması şeklinde bir gider kaleminin mevcut olduğu tespit edilmiştir. Teknik kitapçıkta makaraların yılda bir kez değiştirilmesi emredilirken hak edişler içinde hem makara değişimleri hem de makara lastikleri tornalama işlemi görülmüş çelişkili bir husus tespit edilmiştir. 2023 yılı hakkedişlerin incelenmesinde 1’den 9 nolu direklerde bulunan Toplam 192 adet makara lastiklerinin tornalama işleminin yapıldığı, ancak teknik kitapçıkta makara lastiklerinin bir yılda değiştirilmesi yazdığı, tornalamanın yazmadığı, 2023 yılı hak edişlerin incelenmesinde her hak ediş içinde 42 adet makara lastiğinin değiştirilmiş olduğu bu şekilde değiştirilen lastik toplam adedinin 42×7=294 adet olduğu tespitleri yapılmıştır. Değiştirilen makaraların hangi direkte kaç numaralı makara olduğu bilgisi bulunmamaktadır” denildi.
‘MAKARA PARÇALANINCA SİTEM DURDU’
Raporda kazanın meydana geldiği 5 nolu dikekteki makaralar parçalanınca sistemin durduğu kaydedildi. “12 Nisan saat 17.20 sıralarında 5 nolu teleferik direğinin orta kısmındaki flanş bağlantılarını sağlayan cıvatalarından koptuğu, direğin devrildiği sebebinin ise 5 nolu direk üzerindeki, 10 adet dönüş yönünde, 10 adet gidiş yönünde bulunan makaralar üzerinde hareket eden halat mevcut olup, 2’li makara takımının yağla ilgili bir sebeple sıkışması neticesinde makaranın bir adedinin yukarıya doğru yükselirken diğer makaraların aşağıya doğru alçalması sonucu tüm yükün bir makaraya gelmesi (iniş yönünde 10 lu makara takımından 7 numaralı makara) nedenli halatın makaranın önce lastiğinin parçalandığı, 5 dakika kadar süre içinde de tüm yük üzerinde olan bir adet makara ile halatın birbirine sürtünmesi sonucu daha çok sert malzemeden teşekkül olan halatın biraz daha az sertliğe sahip makara üzerinden talaş kaldırması sonucu makara parçalanınca sistem duruyor. Ancak devamla ana merkezden sistemin çalıştırılması sonucu ani çekme kuvvetine dayanamayan 5 nolu direğin orta noktasındaki 36 adet cıvatanın sünerek incelmesi uzaması neticesinde üzücü bir kazanın gerçekleşmiş olduğu görüş ve kanaatindeyim.”
‘ÇALIŞANLARIN USTALIK BELGESİ YOK’
Risk analizinde de tespit edilen hususlar içinde de yer alan, iş yerine ait tahliye ve yangın tatbikatı yapıldığına dair evraka rastlanmadığı ortaya çıktı. Mega Tower çalışanlarından, personelin MYK veya ustalık belgesine rastlanmadığına da dikta çekilen bilirkişi raporunda, “Suphi Kaplan meslek kodu: 3113.05 elektrik teknikeri yazılsa da, dosya içerisinde ilkokul diploması yer almakta, ustalık veya MYK (Mesleki yeterlik belgesi) dosyada bulunmamaktadır. Suphi Kaplan’ın Cinayet Büro Amirliğinde vermiş olduğu Şüpheli tutanağında da ‘Benim bu işle alakalı eğitimim yoktur. Çalışmaya başladıktan sonra tecrübe kazanarak öğrendiğim’ demiştir. Ayrıca; -Kazım Kılıç 3115.42 Makine makina onarım yazmaktadır. lise mezunudur. Ancak evraklar içinde ustalık veya MYK. belgesi dosyasında mevcut değildir. Orhan Karaoğlan meslek kodu: 3115.42 makine bakım onarım yazsa da, açık öğretim lise mezunu olup, ustalık veya MYK. Belgesi dosyada mevcut değildir. İşletmeye ait acil durum tatbikatı yapıldığına dair evraklar bulunmamaktadır. İşyerlerinde acil durumlar hakkında yönetmelik alt ve üst istasyonlarda bulunan yangın söndürme cihazlarının periyodik muayene tarihleri geçmiştir. Binaların yangından korunması hakkında istasyonlarda acil çıkış kapısı oluşturulmamıştır, ışıklı acil çıkış yön levhası bulunmamaktadır” dendi.