Onlar varken ne Koç’un ne de Sabancı’nın adı biliniyordu: Türkiye’nin en zengin ailesi böyle iflas etti

Cumhuriyet’in ilk yıllarında Türkiye’nin en zengin ailesi olarak anılan İparlar’ın öyküsü, 1886’da Mudanya’da doğan Mehmet Hayri Bey ile başlar. Topçu Harp Okulu ve Darülfünun mezunu olan Hayri İpar, Kurtuluş Savaşı’nda İsmet İnönü’nün komutasında görev yaptıktan sonra ordudan ayrılarak ticarete atıldı.

Alpullu Şeker Fabrikası’nın kurucularından biri olan İpar, kısa sürede “şeker kralı” olarak tanındı. Ailesiyle birlikte İstanbul’un en gözde semtlerinde köşkler, apartmanlar satın aldı. Teşvikiye’deki Park Apartmanı, Galatasaray’daki Mısır Apartmanı ve Bebek sırtlarındaki 80 dönümlük İpar Korusu, dönemin zenginlik sembolleriydi.

Hollywood Günleri: Şöhret ve Skandallar

Hayri İpar’ın oğlu Ali İpar, ailenin kaderini değiştiren isim oldu. Amerika’ya taşınan aile, Beverly Hills’te lüks bir malikane aldı ve Hollywood’un ünlü isimleriyle yakın ilişkiler kurdu. Ali İpar, dünyaca ünlü aktris Virginia Bruce ile tanışarak evlendi.
Ancak bu evlilik, İstanbul’a dönüşle birlikte sarsıldı. Virginia Bruce Türkiye’ye uyum sağlayamadı ve Ali İpar askere alınınca ülkeyi terk ederek eşinden boşandı. 1950’li yıllarda aile ardı ardına trajedilerle sarsıldı; en küçük kardeş Mehmet İpar intihar etti.

Darbeyle Gelen Çöküş

Ali İpar, 1950’lerde babasından devraldığı işleri büyüterek dönemin Başbakanı Adnan Menderes’le yakın ilişkiler kurdu. Armatörlük sektörüne giren İpar, devlet desteğiyle gemiler satın aldı. Ancak 27 Mayıs 1960 darbesiyle birlikte her şey değişti.
Yasal olmayan döviz işlemleri gerekçesiyle tutuklandı, tüm mal varlığına el konuldu. Eşi Virginia Bruce, ABD Başkan Yardımcısı Nixon ve Senatör Kennedy’den yardım istemesine rağmen sonuç değişmedi. İpar Transport’a el konuldu, gemiler Haliç’te çürümeye terk edildi.

Bir Hanedanın Sonu

Hayri İpar’ın ölümüyle başlayan çöküş, 1970’lerde aile içi trajedilerle sürdü. Ailenin kızları Muazzez ve Şaziye peş peşe hayatlarına son verdi. Çiftehavuzlar’daki köşk, banker Kastelli olarak bilinen Cevher Özden’e satıldı.
Aile fertleri arasındaki davalar, akıl sağlığı raporları ve miras kavgaları yıllarca sürdü. Sonunda tüm servet eridi.
Ailenin son ferdi Ali İpar, Brezilya’ya yerleşerek 2015 yılında 94 yaşında hayatını kaybetti. Böylece bir zamanlar Türkiye’nin en zengin ailesi olan İparlar, tarihe yalnızca görkemli bir düşüşün hikâyesi olarak geçti.