Zayıf ışıkta veya gece saatlerinde görmeyi zorlaştıran ilerleyici bir göz hastalığı olan, halk arasında da tavuk karası ya da gece körlüğü olarak tanımlanan Retinitis Pigmentosa (RP) hastalığının genetik geçişli bir hastalık olduğuna dikkat çeken Dünyagöz Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Fevzi Akkan, bu hastalığın tedavisinde gelinen son noktayı anlattı.
Kök hücre tedavilerinin göz hastalıklarında çığır açan etkilerini de paylaşan Op. Dr. Fevzi Akkan, “Nadir olarak görülen RP hastalığı, görüş alanını daraltarak hızlı bir şekilde görme kaybına sebep oluyor. Bu hastalığın tam anlamıyla tedavisi bulunmamakla birlikte hastanın görme seviyesini korumak ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için kök hücre uygulaması gibi bilimsel klinik deneme uygulamaları yapılıyor” diye konuştu.
HER YAŞTA ORTAYA ÇIKABİLİR
Genellikle akraba evliliği ve genetik kalıtım sebebiyle oluşabilen RP hastalığının kalıtım olmadan da meydana gelebileceğini belirten Op. Dr. Fevzi Akkan, “Nadir görülmesinin yanı sıra her yaşta ortaya çıkabilir” dedi.
RP hastalığının tedavisinde kullanılan kök hücre yönteminin klinik deneme uygulaması sonrasında bazı hastaların görme seviyelerinde iyileşme yarattığının altını çizen Op. Dr. Fevzi Akkan, tedavideki şu detaylara dikkat çekti: “Kök hücre tedavisinde her hasta uygulamaya olumlu yanıt vermiyor. Tanı ne kadar erken konulursa, hücre kaybı artmadan, canlı hücrelerin ölümü mümkün olduğunca yavaşlatılabilir. Hatta durdurulabilir ve uyku modundaki hücreler uyandırılabilir.”
HASTALIĞIN TÜRÜNE GÖRE İLERLEME HIZI
Göze gelen ışığı elektrik enerjisine dönüştürerek retinaya ileten hücrelerin genlerinde oluşan bozulmasıyla başlayan Retinitis Pigmentosa (RP) hastalığının birçok farklı türü olabildiğini söyleyen Op. Dr. Fevzi Akkan, bunları şöyle sıraladı: “Hastalığın türüne göre ilerleme hızı da farklılık gösterebilir. Yaş ilerledikçe hücre ölüm hızı artar ve görme seviyesi de buna bağlı olarak her geçen gün azalır. Hastalığın ilk evrelerinde geceleri görmekte zorlanan hastalar daha sonra akşam saatlerinde de görme güçlüğü çekmeye başlar. İlerleyen evrelerde ise hastalar gündüz vaktinde de görmekte zorlanır. Bu da önce karanlık ortamda oluşan görüntüleri işleyerek, görme merkezine ileten ‘rod hücreleri’nin bozulması; ilerleyen süreçte de aydınlık ortamda oluşan görüntüleri işleyerek görme merkezine ileten ‘kon hücreleri’nin bozulmaya başlaması sebebiyle meydana gelir. Hastalığın bazı türleri ise önce gündüz görme azlığı ile başlayabilir. Bu hücreler tamamen işlevini kaybetmeden önce hala canlı bir haldedirler. Ancak görme sürecine katılmazlar. Hastalığın ilerlemesi, görüntünün çevreden merkeze doğru daralmasıyla gerçekleşir.”
SAĞLIK BAKANLIĞI İZNİYLE YAPILIYOR
Kök hücre tedavisinin göz hastalıklarında da kullanıldığının altını çizen Op. Dr. Fevzi Akkan, “Doğuştan gelen, kalıtsal retina hastalıkları, Retinitis Pigmentosa (tavuk karası – gece körlüğü) ve sarı nokta hastalığının bazı türlerinin tedavisinde kök hücre yöntemi kullanılmaktadır. Kök hücre uygulamasının göz hastalıklarının tedavisinde kullanılması ile ilgili çalışmalar Sağlık Bakanlığı’nın bu konudaki mevzuatına bağlı olarak sürmektedir. Görmesini tamamen kaybetmemiş, uyku modunda canlı hücreleri olan hastalar hedeflenmektedir” diye konuştu.
KÖK HÜCRE TEDAVİSİ NEDİR?
Kök hücre tedavisi hakkında bilgiler de paylaşan Op. Dr. Fevzi Akkan, “Vücudumuzun en küçük yapı taşına hücre denir. Hastalıkların birçoğunun temelinde hücre yapısının geri dönüşümsüz olarak bozulması yatmaktadır. Kök hücre ise vücudumuzda birçok farklı dokuda (örneğin; kemik iliği, diş pulpası, plasenta ve amniyon sıvısı, göbek kordonu gibi) bulunmaktadır. Kök hücreler kendi kendini çoğalma yeteneklerinin yanı sıra her dokudaki farklı hücrelere de dönüşebilme yeteneğine sahip hücrelerdir” dedi.
6 AY İLA 2 YILDA BİR UYGULANIYOR
Uygun hastaya kök hücre tedavisinin nasıl yapıldığını ise Op. Dr. Fevzi Akkan, şöyle açıkladı: “Kök hücre tedavisinde 6 ay ile 2 yıl arasında growth (büyüme) faktör salgılama yeteneği olan hücreler göz içine veya çevresine enjekte edilir. 6 ay veya 2 yılda bir bu işlem tekrar edilir. Bu uygulamanın standart bir tedavi olması için çalışmalar devam etmektedir. Kök hücre yöntemi ile RP hastalığının tedavi edilmesindeki birincil amaç, kök hücrelerin salgıladığı birtakım büyüme faktörü ve diğer ajanlar sayesinde, hastalığın gidişatını yavaşlatmak veya durdurmak olarak öngörülmektedir. İkincil amaç ise hastaların var olan görme keskinliğini korumak ve daha düşük orandaki hasta popülasyonunda görme keskinliğinin kazanımı amaçlanmaktadır.”