KOAH, akciğere hava taşıyan bronşlarda kalıcı darlık yapan bir hastalık. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Ali Vefa Öztürk, KOAH hastalığıyla ilgili alınması gereken önlemlerden yenilikçi tedavilere kadar tüm detayları tek tek anlattı. Uzm. Dr. Öztürk, “En önemli belirtisi de nefes darlığıdır. Bu nefes darlığı, astım ve diğer akciğer hastalıklarının çoğunun aksine kalıcıdır. Bazı zamanlarda şiddetlenebilir. Nefes darlığının yanı sıra en sık belirtileri; öksürük, balgam, hırıltılı solunum, çabuk yorulma, göğüste ağrı şikâyetleridir. Dudak ve parmak uçlarında morarma, hızlı nefes alıp verme, dudaklarını büzerek nefes alma gibi belirtiler de görülebilir. Bunun yanında KOAH hastaları çok sık akciğer enfeksiyonuna yakalanmaktadırlar. Nefes darlığında artış, balgam kıvamının renginin koyulaşması, öksürüklerin artması, ateş, bilinç bulanıklığı, oksijenin yani parmaktan ölçülen oksijen seviyesinin düşmesi gibi belirtiler bu hastaların enfekte olduğunu gösterir” dedi. İnsan hayatını etkileyen en büyük KOAH şikâyetinin ilerleyici olması olduğunu belirten Uzm. Dr. Öztürk, “Hastalar tedavi edilmez ve KOAH hastalığına sebep olan etmenlerden uzaklaştırılmazsa şikâyetleri sürekli ilerler ve başka sorunlara da sebep olurlar. Bu diğer sorunlar; solunum yetmezliği, akciğer dokusunda kalınlaşma ve yara oluşması olarak bilinen akciğer fibrozisi, akciğer damarını ve kalbi etkileyen yüksek tansiyon ve sağ kalp yetmezliğidir. Bu sorunlar geri dönüşümsüzdür” dedi.
SİGARA DUMANI KOAH SEBEBİ
Uzm. Dr. Öztürk, “KOAH, solunum sistemine zarar verici bazı maddelerin solunması ile olur. Genetik olarak yatkın birinin soluduğu havada 10-15 yıl gibi uzun sürede kirleticiler varsa KOAH oluşur. Bu kirleticilerin başında sigara ve diğer tütün ürünleri gelir. Sadece kişinin kendi içtiği sigaralar değil, uzun süreli bulundukları ortamlarda sigara dumanını solumaları da insanları KOAH hastası yapabilir” dedi.
SOLUNUM FONKSİYONU TESTİ ÖNEMLİ
UZM. Dr. Öztürk, KOAH hastalığının tanısını koyabilmek için yapılabilecekleri şöyle sıraladı:
İlk aşamada hastanın şikâyet ve geçmiş sorgulaması yapılır. Kişinin sigara kullanımı ve diğer çevre koşulları, işi veya hobileri gibi alışkanlıkları öğrenilir.
Göğüs hastalıkları uzmanı tarafından muayene yapılırken, hastanın bronşları dinlenir. Bu, bazen tanı koymada tek başına yeterli olabilen bir yöntemdir.
KOAH tanısında altın standart olan solunum fonksiyonu testi yapılır.
Hastanın kan oksijeni ve karbondioksiti, arter kan gazı satürasyon aleti ile ölçülür.
Akciğer grafisi ve akciğer tomografisi yapılır.
TEDAVİ İLE ÖNLENEBİLİR
‘KOAH tedavisi zor bir hastalık olmakla birlikte tamamen önlenebilir bir hastalıktır” diyen Uzm. Dr. Öztürk, şunları söyledi: “Öncelikli hedef her zaman insanların KOAH olmasının önüne geçmektir. Sigara bıraktırma ile bile KOAH hasta oranı yüzde 75 azalabilir. KOAH tedavisinde birinci basamak, kişilerin hastalığını ilerleten dış etmenlerden hastayı uzaklaştırmaktır. Sigarayı bıraktırmak, iş yerinde ve yaşadığı yerlerdeki hava kirleticilerinden hastayı korumaktır. Korunmanın ötesinde ilaç tedavileri ve yan tedaviler mevcuttur. İlaçlar dışında KOAH tedavisinde akciğerdeki fazla balgamı atmak, akciğer kapasitesini genişletmek ve akciğerin çalışmasına yardımcı olan kasları kuvvetlendirmek için fizik tedavi hareketleri ve solunum egzersiz cihazı olan triflow veya flutter tarzı cihazlar da kullanılmalıdır.”
YENİLİKÇİ TEDAVİLER
UZM. Dr. Öztürk, yenilikçi tedavilerle ilgili şunları söyledi: “Kronik bronşitte oluşan bronşlardaki darlıkları genişletmek ve aşırı balgam üretimini azaltmak için balon tedavisi ve bronkoskopik yöntemler vardır. Bu yöntemlerle hastaların daralmış olan hava yolları ve bozulmuş olan dokusu eski haline getirilmeye çalışılır. İleri KOAH hastalarında solunum yetmezliği gelişirse evde oksijen tedavileri gerekebilir. Bunlar da oksijen konsantratörü denilen dışarıdaki havayı alıp içindeki oksijeni ayırıp hastaya veren cihazlarla yapılır. Tedavilere cevap vermeyen ve karbondioksiti yükselmiş hastalarda vücut kesilmeden veya delinmeden yapılan mekanik cihaz yöntemleri kullanılabilir. Bu cihaza örnek olarak BİPAP cihazı verilebilir. Maske ile hastaya solunum sağlar. Bu tedaviler büyük ölçüde hastaların yoğun bakıma girme ihtimallerini düşürür.”