Uluslararası Solunum Dernekleri Forumu (FIRS) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından akciğer sağlığı konusunda farkındalık yaratmak amacıyla ilan edilen 25 Eylül Dünya Akciğer Günü özellikle ‘Büyük beşli’ denilen hastalıklara dikkat çekilmesi açısından önem taşıyor. TÜSAD Akciğer Kanseri Çalışma Grubu Başkanı Doç. Dr. Pınar Akın Kabalak, bu beş akciğer hastalığının tüm dünyada ürkütücü sayıda ölüm ve sakatlığın baş sebebi olduğunu hatırlatarak, “Erken teşhis ve tedaviyle akciğer hastalıklarının daha ortaya çıkmadan önlenmesi çok önemli” dedi.
RAKAMLAR ÜRKÜTÜCÜ
Doç. Dr. Kabalak, ‘Büyük 5’li’ olarak adlandırılan hastalıkların sonuçlarını şöyle aktardı:
Akciğer kanseri, kanser ilişkili ölümlerde ilk sırada yer alıyor. Akciğer kanseri erkeklerde prostat kanserine göre, kadınlarda ise meme kanserine göre 3 kat daha ölümcül. 2023 yılı sonuna kadar 238 bin 340 kişinin daha akciğer kanseri tanısı alacağı tahmin ediliyor. Bu hastalardan da yaklaşık 12 bin 70 kişinin akciğer kanseri nedeniyle hayatını kaybedeceği öngörülüyor.
KOAH nedeniyle yıllık yaklaşık 3,2 milyon insan hayatını kaybediyor. Astım, 262 milyon kişi ile en yaygın bulaşıcı olmayan hastalık. Özellikle Kovid 19 pandemisi ile sıklığı giderek artan tüberküloz ise yeniden ciddi bir toplum sağlığı problemi olmaya maalesef başladı.
EKONOMİK YÜKÜ DE AĞIR
BU ciddi beş akciğer hastalığının ekonomik yükünde de ciddi artışlar yaşandığına dikkat çeken Doç. Dr. Kabalak, şunları söyledi: “Örneğin zatürre (pnömoni) tedavisinin yıllık maliyeti 71–167 milyar dolar olarak hesaplanmış. Amerika’da astım için yıllık 18 milyar dolar bütçe ayrılıyor.”dedi.
BAŞ SORUMLU TÜTÜN, HAVA KİRLİLİĞİ VE İKLİM
“HAVA kirliliği, tütün ürünleri ve iklim değişikliğine bağlı olarak solunum sağlığının korunması giderek zorlaştı” diyen Doç. Dr. Kabalak, şunları söyledi: “Tütün ve tütün ürünlerine maruziyet çok önemli ama önlenebilir bir etmen. Mentollü sigara veya elektronik sigara çeşitleri ile gençlerde tütün ürünü kullanımı daha az zararlı ve masum gibi gösterilmeye çalışılsa da yarattıkları etkiler en az klasik sigara kadar zararlı. Tütün ve tütün ürünleri kullanımı akciğer kanserinin ilk sıradaki nedeni. Mesleki maruziyet de ikinci sırada yer alıyor. Radon gazı, iç ve dış ortam hava kirliliği, arsenik, asbest, dizel egzoz dumanı gibi maddelere maruz kalmak riski artırıyor. Gitgide artan şehirleşme, orman arazilerinin azalması ile günlük yaşantıda bu risklere farkında olmadan daha da fazla maruz kalıyoruz. Küresel iklim değişikliğinin bir sonucu olarak ortaya çıkan devasa yangınlar nedeniyle havada partiküler madde oranı artıyor ve solunan hava kalitesi düşüyor.”