Anadolu Ajansnn (AA) “Global letiim Orta” olduu ve Belek Turizm Blgesi’ndeki NEST Kongre Merkezi’nde dzenlenen Antalya Diplomasi Forumu 2024’te, moderatrln TRT World Sunucusu Andrea Sanke’nin stlendii, Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan’n ei Emine Erdoan’n himayesindeki “Kadn, Bar ve Gvenlik zerine Yksek Dzeyli Oturum” balkl panele, aktivist Tevekkl Karman, Birlemi Milletler Kalknma Program (UNDP) Bakan Yardmcs ve Trkiye’den Sorumlu Blge Mdr Ivana Zivkovic, Afrika Birlii Komisyonu Bakan’nn Kadn, Bar ve Gvenlik zel Temsilcisi Bineta Diop, Bulgaristan Cumhurbakan Rumen Radev’in ei Desislava Radeva ve Srbistan Cumhurbakan Aleksandar Vucic’in ei Tamara Vucic katld.
Aktivist Karman, kadnlarn tarih boyunca sava ve atmalarn ykc etkilerinden en fazla etkilenen kesim olduunu belirterek, “Savalar tecrbe eden kadnlar, ayn zamanda atmalar patlak verdiinde zorluklar karsnda liderlik sergilemilerdir. Hayal bile edilemeyecek zorluklara, yerinden edilmeye, sevdiklerini kaybetmeye, cinsel iddete ve temel hizmetlerin kmesine katlanmlardr.” ifadesini kulland.
Kadnlarn, yoksulluktan, salk hizmetlerine ve eitime eriim eksikliinden de orantsz ekilde etkilendiini vurgulayan Karman, “Kadnlar, ayn zamanda barn isimsiz kahramanlardr. Dnyann drt bir yanndaki toplumlarda kadnlar, ‘bar inaclar’ olarak ortaya kmtr. Onlarn fikirleri, deneyimleri ve bak alar atmalara srdrlebilir zmler retilmesinde vazgeilmezdir.” deerlendirmesinde bulundu.
Karman, kadnlarn karar alma srelerinde temsil edilmesi gerektiine dikkati ekerek, “Kadnlarn, kamusal hayata katlm sadece bir eitlik meselesi deil, bir zorunluluk meselesidir.” dedi.
Baskc ynetim sisteminin kresel bar ve gvenlik iin byk bir risk ve tehdit oluturduuna iaret eden Karman, “Kadnlar baskc ynetimle, diktatrlkle ve otoriter rejimlerle mcadele ettiinde onlar desteklemeliyiz. Bu, bar ve gvenlii desteklediimiz anlamna gelir.” diye konutu.
Karman, srail’in Gazze’ye saldrlarna deinerek, unlar syledi:
“srail igali, Filistinlilere kar devam eden soykrm sava, insanln bozulmasnn zc bir rnei. (srail’in) ldrme ve yok etme mekanizmas, Gazze’deki sivillerin hayatlarn almaya devam ediyor. Evleri ykan, hastanelere, niversitelere ve ambulanslara saldran ve milyonlarca insan yerinden eden bu soykrmn tm dnya tarafndan grlmesi iin ortak hareket etmemiz gerekiyor. srail igali, ABD ynetimindeki destekileri ve dier Batl mttefiklerince lme, ala ve yerinden edilmeye maruz braklan insanlar iin soykrmdr.”
– “ETL SALAMAZSAK NE BARI NE DE KALKINMA SRDRLEBLR OLUR”
UNDP Bakan Yardmcs ve Trkiye’den Sorumlu Blge Mdr Zivkovic, foruma katlmaktan onur duyduunu belirterek, kadn gvenlii gndeminin Birlemi Milletler (BM) Gvenlik Konseyinin 1325 sayl kararyla desteklendiini dile getirdi.
Kadnlarn ynetim alanndaki eksikliine dikkati eken Zivkovic, bu konuda daha fazla alma yaplmas gerektiine iaret etti.
Zivkovic, almalarnn, bilgi paylam ve ekonomik glendirme yoluyla kadnlar deiimin youn bir paras haline getirmeyi hedeflediine dikkati ekerek, szlerini yle srdrd:
“Yerinden edilmi, mlteci kadn ve kz ocuklarnn desteklenmesi Gazze, Ukrayna ve dier kriz ortamlarndaki almalarmzn merkezinde yer almaktadr. Kendilerini gerekletirme frsatlarn artrarak ve zellikle kz ocuklarn ve gen kadnlar kariyer yollarn planlayabilecek beceri ve frsatlarla donatarak sosyo-ekonomik dayankll ve sosyal uyumu tevik ediyor ve uzun vadeli bar ve istikrara katkda bulunuyoruz.
Eitlii salamazsak ne bar ne de kalknma srdrlebilir olur. Eer toplumumuzun yars hayallerini, haklarn ve katklarn gerekletirme konusunda geride braklyorsa, ‘Srdrlebilir Kalknma Hedefleri’ne ulaamayz veya kadn, bar ve gvenlik konusundaki taahhtlerimizi yerine getiremeyiz.”
– “GNEY AFRKALI KADINLARIN OYNADII ROL VE BUNA NCLK EDEN KADINLARI TANIMAMIZ GEREKYOR”
Afrika Birlii Komisyonu Bakan’nn Kadn, Bar ve Gvenlik zel Temsilcisi Bineta Diop, Cumhurbakan Erdoan’n ei Emine Erdoan’a “kadn, bar ve gvenlik” konularn, ADF’de her zaman gndeme getirdii iin teekkr etti.
Emine Erdoan’n liderlii sayesinde bu konuda daha nce de birok kez konutuklarn aktaran Diop, dnya genelinde yaanan zorluklarn stesinden gelmek iin kadnlarn sesinin duyulduu ve sayg grd etkili diplomasinin hi bu kadar kritik olmadn syledi.
Diop, “Burada unu da belirtmek isterim ki srail’i Uluslararas Ceza Mahkemesine tayanlardan biri olan Gney Afrikal kadnlarn oynad rol ve buna nclk eden kadnlar tanmamz gerekiyor. Bu odada bulunan Gney Afrika Cumhuriyeti Dileri Bakan Naledi Pandor, bunu yaptnz iin teekkr ederim.” ifadelerini kulland.
Diop’un cmleleri zerine Cumhurbakan Erdoan’n ei Emine Erdoan ve dier lider eleri dahil olmak zere tm salon, Bakan Pandor’u ayakta alklad.
Kresel zorluklarla mcadele etmek ve etkili diplomasi iin kadnlarn sesinin de duyulmasnn hi bu kadar nemli olmadna dikkati eken Diop, bar srelerinde de kadnlarn roln yanstmann nemini vurgulad.
Diop, kadnlarn nclk ettiinde fark oluturduuna iaret ederek, Afrika’da da birok politika ve program yrttklerini ve birok baar elde ettiklerini syledi.
Afrika Birlii lkelerinin yzde 61’inin Ulusal Eylem Plan’n benimsediini aktaran Diop, bunlarn uygulanmasna ve etkili olmasna ihtiya duyulduunu ifade etti.
– “KADINLAR SADECE KURBAN OLMAMALI”
Kadnlarn nasl korunabileceinden ve karar alma srecinin paras haline getirildiklerinden emin olunmas gerektiini belirten Diop, “Kadn arabulucular gibi mekanizmalar oluturuyoruz. Kadnlarn kriz zmnde bulunduundan emin olmalyz, sadece kurban olmamallar. Dediiniz gibi onlar dayankl ve katk salayabilirler.” ifadelerini kulland.
Birlemi Milletler Gvenlik Konseyi (BMGK) reformuna ilikin Diop, “nce o masann etrafna bir kadn dahil etmekle balayalm. Bylece Filistin’deki, dnyann farkl yerlerindeki ve benim ktamdaki zorluklara da dikkati ekebilirler.” dedi.
Diop, ilk olarak tm sektrlerde liderlik dzeylerinde diplomasi dahil kadnlarn saysn artrmalar gerektiini kaydederek, gen kadnlara destek olunmasnn ve kadn liderlerin artrlmas iin giriimlere yatrm yaplmas gerektiinin altn izdi.
Bar salayabilecek kiilere alan verilmesi ve bak asnn deimesi gerektiini ifade eden Diop, kadn hareketlerine yatrm yapmalar gerektiine iaret etti.
Diop, kadn, bar ve gvenlik zerine allp kadnlarn zel sektr dahil d politika, diplomasi, sosyal, ekonomik ve siyasi alanda rolnn artrlmasna dikkati ekti.
– KALICI BARITA KADININ NEM
Bulgaristan Cumhurbakan’nn ei Radeva, Emine Erdoan’a bu etkinlii dzenlemekteki giriimi ve liderlii iin teekkr ederek, “Kadn, Bar ve Gvenlik” konulu bu panelde bulunmaktan duyduu memnuniyeti dile getirdi.
Radeva, bu konunun dnyada iddetin ve krizlerin artt bir dnemde ok nemli olduunu belirterek, silahl krizlerin kadnlar ve kz ocuklar zerinde orantsz ekilde daha fazla negatif etkisinin olduunu ifade etti.
Kadnlar glendirmenin, bar ve gvenlik alanlarnda daha aktif rol oynamalarn salamann nemine dikkati eken Radeva, Emine Erdoan’n kadnlarn toplumdaki rol konusunda onu etkilediini syledi.
Radeva, kadnlarn gelecek nesillerin ahlaki terbiyesini ina ettiklerini belirterek, iddeti knayan, sorumlu ve barl vatanda olarak yetien ocuklarn, kalc bara ulamada en gl temeli salayacan vurgulad.
Uluslararas toplumun, kadnlarn bar inas ve korumas srecinde daha etkili olmas iin abalamas gerektiini belirten Radeva, “Anne olarak kadnlarn neminin anlalmas ve bar srelerine aktif dahil edilmelerinin desteklenmesi kilit neme sahip.” ifadesini kulland.
– KADINLAR KARAR ALMA SRECNDE OLMALI
Srbistan Cumhurbakan ei Vucic, 3. ADF kapsamnda dzenlenen bu nemli program iin Emine Erdoan’a saygsn ve hayranln dile getirerek, dnyay ya da bir parasn deitirmek istiyorlarsa bunu eski temellerle ve prensiplerle yapamayacaklarn syledi.
Vucic, ayn dnce tarznn ve yaklamn, ayn zmlere gtreceine iaret ederek, bundan memnun olamayacaklarn, bu konuya yeni bir enerjiyle yaklalmas ve eski yaklamdaki sorunlarn anlalmaya allmas gerektiini ifade etti.
Dnyay gzlemlemedeki paradigma deiiminin gerekli ve kanlmaz olduunu syleyen Vucic, kadnlarn da karar alma srecinde olmaya, bara katkda bulunmaya, dengeyi anlamaya ve ailelerini korumaya hakk olduunu belirtti.
Vucic, zmn birlik olduuna dikkati ekerek, “nk sadece ortak gler politikalar ekillendirebilir, kaynaklar mobilize edebilir, Srdrlebilir Kalknma Hedefleri’ne ulamak iin amalanan faaliyetleri tanmlayabilir, kadn, bar ve gvenlik gndemini tamamen uygulayabilir.” dedi.
Szlerini, Emine Erdoan’n 2018’de bir konumasna atfta bulunarak tamamlamak istediini kaydeden Vucic, “Toplumlarn yeniden inasnda, ortak deerlerin yceltilmesinde baroln kadnlara dtne inanyorum.” ifadesini kulland.