TBMM Bakan Numan Kurtulmu, Asya Parlamenter Asamblesi (APA) 14. Genel Kurulu’na katlmak zere gittii Azerbaycan’dan dnnde uakta gazetecilerin sorularn yantlad.
Bak’de gerekletirilen APA Genel Kurulu kapsamnda yrtt temaslar ve Trkiye’nin Asya lkeleriyle ilikilerine ynelik soru zerine Kurtulmu, Trkiye’nin geen dnem APA Dnem Bakanl’n deruhte ettiini, uzun yllar bakanln Trkiye’de kaldn hatrlatt. TBMM olarak APA Dnem Bakanl’n Azerbaycan Milli Meclisi Bakanlna ve Meclis Bakan Sahiba Gafarova’ya devrettiklerini ifade eden Kurtulmu, “Onun iin bu tren bizim iin de anlamlyd. Asya, byyen, gelien bir blge. Diyebiliriz ki canlanm olan yeni bir medeniyet havzas. ok farkl kltrlerin olduu, ok nemli gelime istidadnda olan ekonomilerin olduu, ok byk frsatlarn olduu bir kta. yle grnyor ki nmzdeki dnemde dnya dengeleri ierisinde Asya’nn ok ayrcalkl bir yeri olacak.” diye konutu.
Trkiye’nin Avrupa’nn en dousunda, Asya’nn en batsnda, jeostratejik olarak gei noktasnda bulunan, ayn zamanda kltrlerin gei noktasnda bir lke olduuna iaret eden Kurtulmu, bir taraftan Avrupa ve Bat ilikilerine ve blgesel ilikilere nem verirken Asya ilikilerini de ciddi ekilde ncelemesi, nemsemesi gerektiini vurgulad.
Avrupa rnesansndan ok nce Asya’da bilimin, teknolojinin, kltrn, sanatn, estetiin zirvede olduu byk medeniyetler kurulduuna dikkat eken Kurtulmu, bugn de Asya’nn, yeni dnya dengeleri bakmndan byk bir frsat penceresi atn syledi. Kurtulmu, u deerlendirmelerde bulundu:
“Bundan hem Trkiye olarak istifade etmek lazm hem de yeni dnya dengelerinde Asya’y bir bar ve istikrar blgesi haline getirecek abalarn iinde olmamz gerekiyor. Uluslararas sistemde denge ortadan kalkt zaman atmalar ve gerilimler balyor. u anda maalesef dnya sistemi bir denge iinde deildir. Herhangi bir gcn dnyada egemen, tek bana etkin olmas sz konusu deildir. Blge blge farkl lkelerin, farkl g merkezlerinin dnya ekonomisi, dnya siyaseti zerinde etkisi var. Bu da ister istemez daha fazla gerilim, daha fazla atma ortaya karyor. Onun iin Asya’da gven ve istikrar nceleyecek almalarn yaplmas, bu anlamda Trkiye’nin barl perspektifleri hazrlamasnn hem Trkiye’nin gelecei hem iinde bulunduu blgede alternatiflerini oaltmas hem de Asya lkeleri arasnda karlkl ibirliini artrmas bakmndan nemli olduu kanaatindeyim.”
– “KAAN’I DA TAKP EDYORLAR”
Kurtulmu, “kili grmelerinizde lkeler arasndaki ticari ilikiler de gndeme geldi. Milli muharip uak KAAN’n ilk uuunu baaryla gerekletirmesi gibi Trkiye’nin savunma sanayii alanndaki atlmlar bu lkelerde nasl yank buluyor?” sorusu zerine TBMM Bakan seildikten sonra 50’ye yakn meclis bakanyla ikili grmeler yapma imkan bulduunu ifade etti. Kurtulmu, unlar kaydetti:
“stisnasz unu syleyebilirim ki muhatap olduumuz lkelerin meclis bakanlarnn hemen tamam ister Dou’dan ister Bat’dan olsun, Trkiye’nin son yllarda ortaya koyduu ykselii fevkalade ciddi ekilde takip ediyorlar. Trkiye’nin gl ve byk bir ekonomi haline gelmesini ilgiyle izliyorlar. zellikle bu erevede savunma sanayi alannda Trkiye’nin baarlarn da dikkatle takip ediyorlar. Hatta lkelerin bir ksm, savunma sanayii bata olmak zere zellikle yksek teknolojilerde Trkiye ile ibirliine hazr olduklarn ifade ediyorlar. Savunma sanayinin ilgi ekmesinin sebeplerinden biri, maalesef dnyann iinden gemekte olduu srete gven ve istikrarn her lke iin birinci ncelik haline gelmi olmasdr. Bu anlamda Trkiye’nin savunma sanayi rnleri, HA’lar, SHA’lar, akll mhimmatlar, birtakm deniz aralarmz; btn bunlarla birlikte Trkiye ile ibirlii yapma imkanlarn aryorlar. Bu da Trkiye iin nemli bir kapdr. KAAN’ da takip ediyorlar. Trkiye’nin milli muharip uan, Trkiye’nin uak motoru ve helikopter motoru retme kabiliyetlerini baz meclis bakanlarndan duyduk. Onlar da ilgiyle izliyorlar.”
Kurtulmu, “Cumhurbakan Erdoan, hakim ve savclarn kura treninde yapt konumada yargdaki sorunlara dikkat ekerken yeni anayasa vurgusu yapt ancak yeni anayasada bir uzla salanamazsa yargdaki sorunlar zmek iin anayasa deiiklii iin de bir uzla arayna girilebileceini syledi. Seim sonras uzla grmelerinden sonu alnmazsa yeni anayasa yerine mevcut anayasada deiiklik gndeme gelebilir mi?” sorusu zerine, “nmzdeki dnemde ismini ne koyduumuzdan ziyade ne yaptmz nemli olacak.” dedi.
Bazlarnn, “Bu Meclis yeni anayasa yapmaya muktedir deildir, nk kurucu meclis deildir” eklinde itirazlar dile getirdiini belirten Kurtulmu, yle devam etti:
“Bir kere kategorik olarak unu sylemek lazm. TBMM, A’dan Z’ye yeni bir anayasay yapma gcne, kuvvetine sahiptir. Tabii ki bu bir uzlayla olabilir. Hibir partinin tek bana bir anayasas olmaz. Milletin anayasas olur. Meclis’te yaplacak ister yeni anayasa, topyekun anayasal deiiklik olsun ister hayati maddelerde deiiklik olsun, yaplacak olan i bir aritmetik iidir. Parlamentodaki siyasal aritmetik meselesidir. Burada gnlmzden geen odur ki hemen ilk turda 400′ asn ve anayasa Meclis’te yaplsn. O olmazsa bunu referanduma gtrecek ounluk Meclis’te olusun. Ama olabilecek en yksek konsensusun kmas iin gayret sarf etmemiz lazm.”
Bunun olabilmesi iin takip edilecek usul ve yntemlerin, tartmalarn zemininin ok doru tespit edilmesi gerektiini ifade eden Kurtulmu, “TBMM Bakan olarak bunun zemininin mutlaka TBMM olmas gerektii kanaatindeyim. TBMM’de bu konu sonulandrlaca iin akademinin, hukuk evrelerinin, sivil toplumun, Trkiye’nin ok farkl kesimlerinin grlerinin alnmas gerekir. Bu teklifler gelir ve sonuta Meclis’te oluturulacak mekanizmalarla bunun tartlmas mmkn olur.” eklinde konutu.
Yeni anayasa yapmnda aslolann iyi niyetle, n yargsz, “Ben istemiyorum” diye batan reddetmeksizin btn siyasi partilerin bu diyalog zemini iinde yer almas olduunu dile getiren Kurtulmu, bunun olabilmesi iin btn gcyle, imkanlaryla gayret edeceini syledi.
– “BUGN MADDELER ZERNDE KONUSANIZ 64 MADDE BELK 84-94 MADDE OLUR”
28. Yasama Dnemi’nin, Cumhuriyet’in ikinci yzylnn, Trkiye Yzyl’nn ilk Meclisi olduunu ifade eden Kurtulmu, u deerlendirmelerde bulundu:
“12 Eyll anayasas bir darbe anayasas. Aslnda 1982 anayasas, 1961 anayasasnn yavrusu, yani onun devam. Bu sreklilik olduu iin bugn birtakm atmalar gryoruz. Yargdaki elikiler, atmalar ok nettir ki anayasann iindeki belki darbecilerin ‘gn gelir buradan bir atma alan kabilir’ diyerek planladklar birtakm tuzaklarla doludur. Trk siyaseti olarak, sivil siyaset olarak artk bunlar biliyoruz. Byk bir birikim var, byk bir tecrbe var. Gemi dnemlerde anayasa deiiklii ile ilgili 64 maddelik bir mutabakat var. Bugn maddeler zerinde konusanz belki bu 64 madde, partilerin ounluunun uzlaabilecei 84-94 madde olur. Burada aslolan, milletin ne ihtiyac var, Trkiye’deki demokratik sistemi nasl daha ileriye gtrebiliriz ve bunu siyasal bir tartmann arac haline getirmeksizin Trkiye’nin nn aacak bir hukuk metnini nasl hazrlarz… Bunu hazrlamak, iki kiinin bir odaya ekilip hazrlamas asla deildir. Toplumun btn kesimlerinin bu konuyla ilgili kanaatlerinin ortaya kmas. Ama sonuta karar verecek olan milletin vekilleri olduu iin parlamentoda bunun uygun zeminlerde tartlmas temin edildikten sonra yasalama srecinin balatlmasdr. Ben bu anlamda iyi niyetli mzakerelerin nn aabilirsek hem yeni anayasann kabileceine hem de eer yeni anayasa konusunda zorluklar ortaya karsa anayasada hayati ihtiyalarmz karlayacak admlarn atlabileceine inanyorum.”
– “BR FANTEZ DEL TRKYE N ZARURETTR”
zlenecek yntemin, iin en kolay ksm olduunu belirten Kurtulmu, unlar kaydetti:
“Yeter ki herkes fikrini sylesin, btn siyasi partiler ‘Biz bu mzakere srecinin iinde yer alacaz’ desin. Herhangi bir grup, herhangi bir evre, ‘Benim krmz izgim budur’ diyerek en batan krmz izgisini dayatmasn. Mesela parlamento iinde komisyonlar olabilir, gemi dnemlerde olduu gibi; karma komisyonlar kurulabilir, sivil toplumun grlerinin alnd, byk mzakere ortamlarnn ald, ehir ehir, blge blge insanlarn fikirlerinin alnd bir istiare zemini alabilir. Bunlar da ok ciddi bir abay gerektiriyor. Ama sonuta Trkiye’nin anayasa konusunda ok byk bir tecrbesi var. u anda zannediyorum btn siyasi partilerin elinde anayasa deiiklik teklifleri, almalar vardr. Bunlar bir araya getirerek, herkesin eteindeki talar dkmesiyle milletin hayrna olacak bir dzenleme yaplr. Bu bir sorumluluktur. ok net sylyorum, yeni anayasa ya da anayasada kkl deiiklik, bir fantezi, bir siyasi tartma deil, Trkiye iin bir zarurettir.”
“Siz yargdaki sorunlar acil zlmesi gereken konular olarak gryor musunuz?” sorusu zerine Kurtulmu, u anda birok atma alanlarnn anayasann iinde olduunu grdklerini syledi. Bunlarn sistematik problemleri ortaya karan eyler olduunu ve sistemsel sorunlar rettiini dile getiren Kurtulmu, yle konutu:
“153. maddeye bakarsanz bir baka yarg mercinin dedii hakl oluyor, 138. maddeye bakarsanz bir baka yksek yarg organnn karar hakl oluyor. zellikle yargyla ilgili alanda, yarg kurumlar arasnda bir elikinin, yarg kurumlar arasnda bir g mcadelesinin olmayaca bir sistemi ina etmemiz lazm. Bunlarn hepsinin stnde, Trkiye’de yrtme, yasama, yarg birbirinden bamszdr ama Trkiye’de anayasay yapma gcne dahi sahip olan kurum TBMM’dir. Anayasal olarak her eyin yerli yerine oturtulmas, ‘Senin szn szse benim szm daha kuvvetli sz’ yar iinde kimsenin olmamas lazm. Bu, hibir ekilde kimseye yarar salamaz. Anayasa erevesinde herkesin sorumluluklar, yetkileri bellidir. Burada flu alanlar varsa ki baz konularda flu alanlar var, bunlarn giderilmesi ve net bir ekilde herkesin grev ve sorumluluklar iinde hareket etmesinin temin edilmesi gerekir.”
– “ANAYASA’DA TUZAKLI ALANLAR VAR”
Gemite yaanan deneyimler olduunu anmsatan Kurtulmu, hkmetin ald bir karar Dantay’n iptal ettiini, kendisini yasann stne koyduunu grdklerini syledi. Siyasi parti kapatma davalarnda Anayasa Mahkemesinin kendisini siyasi partilerin ve milli iradenin stnde konumlandrdna ahit olduklarn, 367 garabetinde Yargtay Cumhuriyet Basavclnn hi olmayan bir usul ortaya kararak TBMM’de cumhurbakan setirmedii uygulamalar unutmadklarn belirten Kurtulmu, “Bunlar tesadfen olmu eyler deil. Bunlar, 1961 Anayasas’n, 1982 Anayasas’n yaptranlarn bilerek, belki planlayarak sistem iinde belli atma alanlar oluturmak iin serpitirdikleri tuzakl alanlardr. Trkiye’nin bunlar gemesi lazm.” dedi.
“Bak’deki APA Genel Kurulu’nda konumanzn nemli bir ksmn Gazze meselesine ayrdnz. kili grmelerde mevkidalarnzdan nasl tepkiler geliyor, dier lkeler bu meseleye nasl bakyor?” sorusu zerine Kurtulmu, “unu ok net gzlemledim. 7 Ekim’de sonra yaptmz birok uluslararas toplantda maalesef lkelerin bir ksm srail’e hak veriyorlard. zellikle Bat lkelerinin bir ksm srail’den daha fazla srailci olarak hareket ediyorlard. Zaman iinde bizim ilk gnden itibaren sylediimiz konularda ne kadar hakl olduumuz ortaya kt. srail’in btn uluslararas hukuku ayaklar altna alarak, insani en ufak bir zellii bile olmayan bylesine vahim, bylesine gaddar, bylesine soykrm boyutlarna varm olan katliamlar artk dnyann btn lkeleri tarafndan grlyor.” diye konutu.
srail’e destek olmak isteyen lkelerin bile artk szlerini eskisi kadar gl ekilde dile getiremediklerini vurgulayan Kurtulmu, “Ben ahsen Gney Afrika’nn Lahey Uluslararas Adalet Divan’na bavurusu ve orada ara kararn mspet ekilde aklanmasyla Filistin davas bakmndan yeni bir dnemin baladna inanyorum.” dedi.
– “TEHDTLER NETANYAHU’YU SONU BELL OLMAYAN BR YOLA SOKTU”
Gazze’de 5 ayda, yzde 75’i kadn ve ocuk olan 30 bini akn sivil kaybn ortaya ktn, Netanyahu ve etesinin yolda yryen koyunlara bile ate ederek ldrd gaddarca bir katliamn, hi kimsenin savunamayaca bir noktaya geldiini ifade eden Kurtulmu, u deerlendirmelerde bulundu:
“Hele hele Gazze’de Refah Snr Kaps’na snan, o blgeye snanlara kar, ‘Onlar da ldreceiz, onlar da canl brakmayacaz’ tehdidinin Netanyahu’yu sonu belli olmayan bir yola soktuu aikardr. Artk onun da geri dn yoktur. mit ederiz ki Uluslararas Adalet Divanndaki bu yarglamalardan sonra uluslararas sava sular mahkemesinde de Karadzic gibi, Ratko Mladic gibi Netanyahu ve sava sulusu st dzey yneticilerin hesap vermesi ve ceza almas mukadderdir. Burada bizim srail’e imdiye kadar destek veren lkelerden beklediimiz, artk bu destei vermemeleri. nk yklan Netanyahu ve rejiminin altnda kalacak olan sadece o rejim deildir, ona destek veren baz batl lkeler de olacaktr.”
– “MLYARLARCA KNN DAYANIMASI SADECE FLSTN N DEL NSANLIK N MT”
Bir de iin insani taraf olduunu ifade eden Kurtulmu, srail’in katliama kalktnn aka belli olduu 10 Ekim 2023’ten bu yana dnyann drt bir tarafnda srekli bir ekilde artan kitlelerin Filistin davasna destek verdiini, ak bir ekilde srail’in bu insanlk sularna ortak olmamak iin kendi lkelerinin meydanlarna kp gsteriler yaptn syledi. Dnyann birok yerinde srail’e destek verenlerin protesto edildiini hatta konuma yaptklar salonda bile insanlar tarafndan keye sktrldn, yaptklar bu ikiyzllklere kar insanlarn amar gibi cevaplar hazrladn grdklerini anlatan Kurtulmu, “Dini, rk, siyasi gr ne olursa olsun yreinde insanlktan bir nebze nasibi olan hemen hemen herkesin, milyarlarca insann, insanlk cephesinin tabii bir yesi olarak bir dayanma iine girdiini gryoruz. Bu sadece Filistin halknn kurtuluu iin bir mit deil ayn zamanda insanlk iin de bir mittir. Yeni bir dnyann kurulabilmesini ortaya koyan bir arzudur. Bunu takip etmek lazm.” ifadelerini kulland.
Yapt grmelerde zellikle temel noktay ifade ettiini aktaran Kurtulmu, bunlardan birincisinin, Netanyahu ve ekibinin uluslararas alanda yalnzlatrlmas olduunu syledi. Kurtulmu, Uluslararas Adalet Divanndaki yarglamann buna hizmet eden bir imkan olduunu dile getirdi. kincisinin, insanlk cephesi dedii sivil toplumun, vicdanl kalabalklarn daha byk ve uzun soluklu bir dayanma iinde olmasnn temin edilmesi olduunu kaydeden Kurtulmu, “ncs de ne yazk ki bu srecin bandan itibaren byk bir zafiyet, byk bir aresizlik, inisiyatifsizlik iinde olan slam lkelerinin artk uyanmas, ne oluyoruz diyerek silkelenmesi, birlik ve beraberlik iinde saflar sk tutmas gerektii. Filistin davasnda slam dnyasna yeni bir ruh, yeni bir ortak bilin kazandrlmas gerektiini dnyoruz. Bu alanda almalarmz younlatrarak nmzdeki dnemde bu mcadeleyi srdreceiz. Eninde sonunda kazanan Filistin halk olacaktr, mazlum milletler olacaktr.” diye konutu.
– “MISIR’LA KARILIKLI ZYARETLER OLABLR”
“Trkiye-Msr ilikilerinde atlan normalleme admlar kapsamnda Msrl muhataplarnzla bir araya gelmeniz sz konusu mu, karlkl ziyaretler planlanyor mu?” sorusuna Kurtulmu, “nmzdeki dnemde olabilir, gerekletiririz.” karln verdi.
slam lkelerinin birlik ve beraberlik iinde hareket etmesini salamak iin ilk bata yaplmas gereken eylerden birinin de siyasi farkllklar bir tarafa brakarak karlkl ilikilerin oaltlmasn temin etmek olduunu vurgulayan Kurtulmu, hafta nce Birleik Arap Emirlikleri ve Bahreyn ziyaretleri yaptn, bundan sonra hem Krfez lkelerine hem dier lkelere ziyaretler yapacan belirtti. Gelecek hafta Fildii Sahilleri’nde slam birlii Tekilatnn Meclis Bakanlar toplants olduunu kaydeden Kurtulmu, u ifadeleri kulland:
“Hem bu ok tarafl toplantlarda ortak konularn zerinde younlamak hem de Krfez lkeleri, Msr, Birleik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Bahreyn gibi lkelerle Trkiye arasndaki ilikileri her alanda en st seviyeye karmamz gerekir. Burada hkmetler arasnda almalar ok belirleyici ve yn verici bir perspektif oluturuyor ama parlamenter diplomasinin de imkanlarndan istifade etmemiz lazm. Parlamento bakanlar, parlamentolar aras dostluk gruplar, ihtisas gruplar zerinden de sadece Msr’la deil, btn blge lkeleriyle ok yakn temas artrmak mecburiyetindeyiz. Baka yolumuz yok. Yoksa blge lkeleri, bakalarnn siyasi hesaplarnn bir paras haline gelir. Bunu gemite yaadk. Mterek taraflarmzn btn blge lkeleri bakmndan anahtar iki kelimesi gven ve istikrardr. Blgenin istikrara ihtiyac var, her bakmdan bu lkelerin gvene, gvenlie ihtiyac var. Bunun yolu da karlkl temaslardan geiyor.”
– “ALIMA SAATLERNN BELL OLDUU BR TEMPOYA HTYA VAR”
Kurtulmu, itzk deiiklii almalarnn ne zaman balayaca ve acil deimesi gereken balklarn hangileri olduu sorusu zerine, “Nasl bir Meclis tz olsun diye zel olarak, grubu bulunan siyasi partilerin ynetimlerine ya da milletvekillerine verseniz, aa be yukar herkes benzer eyleri syler.” dedi.
ncelikle ok uzun saatler sren, byk tartmalara, sinir harplerine, ok gergin oturumlara vesile olan Meclis oturumlar meselesinden kurtulmak gerektiini ifade eden Kurtulmu, yle devam etti:
“Bunun iin komisyonlarn ok iyi altrlmas lazm. htisas komisyonlarnda hkmetle birlikte bu tartmalar yaplmal. Genel Kurula yasa teklifi geldii zaman komisyonlarda olduu gibi en bandan balayarak deil belki geneli zerinde bir grme alarak, belki bir iki ufak tefek deiiklik nergesi varsa onlarn Meclis’te konuulmasn temin ederek… Mesela Genel Kurul’un bir gn, gelen tekliflerin yasalamasyla ilgili tartmalara ayrlr, bir gn oylamalara ayrlabilir, bir gn gndem d konumalarla ilgili bir oturum olabilir ya da grubu bulunmayan partiler ve bamsz milletvekillerinin sz almasnn zemini salanabilir. Dolaysyla daha net, daha ak, alma saatlerinin belli olduu, her yasayla ya da Meclis Genel Kuruluna gelen her konuyla ilgili tartmalarn mkemmel bir ekilde ncesinden bitirildii bir alma temposuna ihtiya var. Ben bunun dzenlenebileceine inanyorum.”
– “SEMDEN SONRA TZK MESELESN GNDEME GETRECEZ”
Temel meselenin, herkesin sz hakknn korunmas hatta artrlmas olduunu belirten Kurtulmu, “Yani muhalefet-iktidar herkesin sz hakknn korunmas ama lzumsuz ve insan sabrn taracak tartma ortamlarndan uzaklalmas lazm. Yasama yapma kalitesinin artrlmas, bunun iin belki teklifler gelmeden nce Meclisin geni brokrat kadrosundan da destek alarak bu ilerin yaplmas mmkn. tzkte, anayasaya gre ok daha rahat bir uzla salanabileceini dnyorum. Seimlerden sonra sratle Meclis’te grubu bulunan partilerle konuarak bu itzk meselesini gndeme getireceiz.” dedi.
– “MLLETVEKLLER CAMDAN BR FANUSUN NDE YAADIINI UNUTMAMALI”
“Milletvekillerinin itibar ve saygnl her zaman tartlyor, bir konudaki dnceniz nedir?” sorusuna Kurtulmu, u karl verdi:
“Milletvekillerinin itibarn zedelemek iin kenarda durup ‘Elimize bir frsat gesin’ diye bekleyen baz evreler olduunu zntyle gryorum. Bunun yannda milletvekillerinin itibarnn korunmas ncelikli olarak milletvekillerinin grevidir. Her milletvekili arkadamz herhangi bir sz en aykr ekilde syleyebilir, bunda hibir problem yok. Ama milletvekilleri de zellikle siyasi tartma ortamlarn nezih bir ekilde tutmak, deruhte etmek ve srdrmek durumundadr. Azndan kan szler, karsndakine kar yaralayc szler, zaman zaman kabul edilemeyecek, hakaret ieren szler, bunlar da milletvekillerimizin dikkat etmesi gereken hususlardr. Sadece Meclis grmeleri erevesinde deil, milletvekillerimizin, ‘Biri Bizi Gzetliyor’ diye bir program vard ya, yle bir eyin iinde olduunu, effaf, camdan bir fanusun iinde yaadn unutmamalar lazm. Bu, milletvekillerimizin ok daha disiplinli bir ekilde davranmalarn salar.”
“Ailenizden bir kiinin Kafkas slam Ordusu’nda grev yapmas dolaysyla Azerbaycan’la duygusal anlamda zel bir banz var. Bu konuda bilgi verir misiniz?” sorusu zerine Kurtulmu, unlar syledi:
“Rahmetli dedem Numan Kurtulmu, ismini tamaktan byk eref duyduum, kendisini grmedim, ben domadan 7 sene evvel vefat etmi, alt cephede mcadele etmi bir kahraman, bir asker. 39 yanda, Sakarya Meydan Muharebesi’nde kala kemiinden ald bir kurun yarasyla ar yaralanyor. Hatta ld diye brakyorlar, arkadan gelen bir shhiye yaadn anlyor. ubuk asker hastanesinde tedavi gryor. Aya da o gnn artlarnda ameliyat imkanlar olmad iin 15 santim ksaym. Bulunduu cephelerden biri de Kafkas Cephesi. Nuri Paa komutasnda Kafkas Cephesi’nde nce Bak’ye geliyor ardndan da Zengezur’da bulunan ahaliyi tekilatlandrmak ve Ermeni etelere kar oradaki halk korumak iin mcadele ediyor. Zengezur’la ilgili dedemin byle bir hatras var. Onu da btn ehitlerimizi ve gazilerimizi de rahmetle anyoruz.”
– “ERMENSTAN’IN AZERBAYCAN’LA SULH NDE YAAMAKTAN BAKA ANSI YOK”
Azerbaycan-Ermenistan ilikileri ve ilikilerin normallemesi konusunda Ermenistan’n tutumuna ilikin grlerinin sorulmas zerine Kurtulmu, Ermenistan ve Azerbaycan arasndaki ilikilerin normallemesinin, Azerbaycan tarafnn da istedii bir ey olduunu kaydetti. Ermenistan-Azerbaycan arasndaki sorunun, Ermenistan’daki Ermeniler deil tam tersine bata Avrupa ve Amerika’daki Ermeni diasporas olmak zere o blgede bar istemeyen evreler olduunu belirten Kurtulmu, “30 yl akn bir sre Ermenilerin igal ettii Karaba blgesi 44 gn sren bir mcadeleyle geri alnd. Painyan’n syledii ‘Biz de artk bunu kabul edeceiz’ manasna gelen szler, ncelikle diasporadaki Ermenilerden ok byk bir tepki grd. Ermenistan’n bu blgede Azerbaycan’la sulh ve selamet iinde yaamasndan baka bir ans yok.” dedi.
Kafkasya’nn bir bar blgesi haline gelmesi iin Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan ve Azerbaycan Cumhurbakan Aliyev’in aldklar inisiyatifin, alt lkenin iinde bulunduu bir almay yrtmek olduuna iaret eden Kurtulmu, u deerlendirmelerde bulundu:
“nce Trkiye-Azerbaycan-Grcistan l mekanizma… Bunu daha sk bir ekilde altracaz. Geen hafta Grcistan Dileri Bakan Ankara’dayd. Israrla bizden talep ettikleri ey budur. Hem dileri bakanlar hem meclis bakanlar seviyesinde l mekanizmay daha da kuvvetlendirmek, devlet bakanlar dzeyinde bunu ileriye gtrmek, ardndan da Ermenistan, Rusya ve ran’n bu almaya dahil olmasyla altl bir mekanizma oluturmak. Biz bu blgedeki sorunlar blge lkeleri olarak zebilme kabiliyetine sahip olursak bu blgenin dardan gelecek baz gler tarafndan istikrarszlatrlmasnn da nne gemi oluruz.
Zengezur projesi baarl bir ekilde bitirilebilirse sadece Azerbaycan’ deil Ermenistan’ da ran’ da Trkiye’yi de Grcistan’ da Kafkaslar zerinden Orta Asya’ya balayacak ok hayati bir koridor olacaktr. Kazan-kazan prensibi erevesinde Ermenilere de byk faydas olacaktr. Bunlar anlatarak ve Ermenistan’ Ermeni diasporasnn glgesinden kurtararak yolumuza devam etmemiz lazm.”
– “MECLS’TEK YER DARLIINI AACAK BR N ALIMAYI YAPIYORUZ”
Kurtulmu, Meclis’te fiziki olarak yaanan yer sorununu gidermeye dnk yeni bir almann gndemde olup olmad sorusuna, “Bir kere muazzam bir yer darl var. Hem Meclis alan arkadalarmzn kullanacaklar mekan anlamnda hem siyasi partilerin ve komisyonlarn kullandklar mekan anlamnda ok ciddi bir darlk var. Bu darl aacak bir n almay yapyoruz. Belki bu almalar bittikten sonra ilave fiziki imkanlarn oluturulmas iin adm atlabilir.” yantn verdi.