Güneş’te devasa bir delik: Hafta sonu kutup ışıkları görülebilir

HABER MERKEZİ

Oluşturulma Tarihi: Ekim 11, 2025 14:25

Güneş’in atmosferinde oluşan büyük bir koronal delik, şu anda Dünya’ya dönük durumda. Bu bölgeden fırlayan yüksek hızlı Güneş rüzgârı, hafta sonu gezegenimize ulaşarak jeomanyetik fırtınalar ve kutup ışıkları (aurora) oluşturabilir.

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’ne (NOAA) bağlı Uzay Hava Tahmin Merkezi ile Birleşik Krallık Meteoroloji Ofisi’ne göre, hızlı Güneş rüzgârı akımı 12 Ekim Pazar sabahı Türkiye saatiyle 02.00-20.00 arasında Dünya’ya ulaşacak.

Jeomanyetik etkinliğin 11 Ekim Cumartesi gecesi artmaya başlaması, en yüksek seviyeye ise 12 Ekim Pazar günü ulaşması bekleniyor.

NOAA’nın tahminine göre bu süreçte küçük ölçekli (G1 sınıfı) bir jeomanyetik fırtına yaşanabilir. Bu düzeydeki bir fırtına, Kuzey Amerika’da Michigan ve Maine eyaletleri kadar güneyde aurora görülmesine olanak tanıyor. Ancak sonbahar ekinoksunun hemen ardından gelen bu dönem, Dünya’nın manyetik ekseninin Güneş rüzgârıyla daha etkili bir şekilde hizalanması sayesinde aurora olasılığını artırıyor.

GÜNEŞ’TE “KELEBEK” ŞEKİLLİ DELİK GERİ DÖNDÜ

Bilim insanlarına göre, bu koronal delik daha önce de gözlemlenmişti. Güneş yaklaşık 27 günde bir kendi etrafında döndüğü için, bu tür delikler ayda bir kez yeniden Dünya’ya dönük hale gelebiliyor.

Geçen ay “kelebek” ya da “kuş” biçiminde görülen aynı delik, bu sefer biraz farklı bir görünüm sergilese de hâlâ aktif. Bu bölgelerde Güneş’in manyetik alanı açık hale geliyor ve parçacıklar uzaya daha serbest biçimde kaçabiliyor.

Bu parçacıklar Dünya’ya ulaştığında gezegenimizin manyetosferiyle etkileşime giriyor ve kutuplara doğru yöneliyor. Yüksek atmosferde oksijen ve azot atomlarıyla çarpışan enerjik parçacıklar, ışık saçarak aurora olarak bildiğimiz o büyüleyici ışık perdelerini oluşturuyor.

AURORA SEZONU BAŞLIYOR

Uzmanlar, ekinoks dönemlerinde Güneş rüzgârlarının Dünya’nın manyetik alanıyla daha güçlü bir bağlantı kurabildiğini belirtiyor. Bu olaya Russell–McPherron etkisi deniyor ve özellikle sonbaharda kutup ışıklarının daha sık görülmesinin temel nedenlerinden biri olarak biliniyor.

NOAA’nın son tahminine göre Kp endeksi 5 seviyesine ulaşabilir. Bu, küçük ölçekli jeomanyetik fırtına anlamına geliyor. Kp endeksi 0 ile 9 arasında değişiyor; sayı büyüdükçe, auroraların kutuplardan daha uzak bölgelerde de görülebilme ihtimali artıyor.