Teflon artık geri dönüştürülebilecek: Hem de diş macunu maddesine

HABER MERKEZİ

Oluşturulma Tarihi: Ekim 23, 2025 15:06

Yemeklerin tavaya yapışmasını önleyen Teflon, mutfakta hayatı kolaylaştırsa da doğada neredeyse yok edilemeyen bir madde olarak çevre kirliliğinin sembollerinden biri haline gelmişti. Şimdi Birleşik Krallık’tan gelen yeni bir araştırma, bu “ölümsüz” plastiği yalnızca biraz sodyum metali ve güçlü bir sallama hareketiyle zararsız bir maddeye dönüştürmeyi başardı.

Araştırmanın sonuçları 22 Ekim’de Journal of the American Chemical Society dergisinde yayımlandı ve bulgular yalnızca çevre dostu değil. Aynı zamanda diş macunu ve içme suyu katkı maddesi olarak yeniden kullanılabilecek kadar faydalı.

85 YILLIK TEFLON’UN DÖNÜŞÜMÜ

Teflon, kimyasal adıyla Politetrafloroetilen (PTFE), 1938’de DuPont tarafından geliştirilmişti. Yapışmaz tavalardan tıbbi kateterlere kadar pek çok alanda kullanılan bu polimer, aynı zamanda “sonsuz kimyasallar” olarak bilinen PFA’lar ailesinin bir üyesi. Bu maddeler, doğada binlerce yıl çözülmeden kalabiliyor ve yakıldıklarında toksik bileşikler açığa çıkararak ciddi çevre ve sağlık sorunlarına yol açıyor.

Bilim insanları yıllardır Teflon’u güvenli şekilde parçalamanın yollarını arıyordu. Daha önce kimyasal katkılar ve LED ışıkla bozundurma yöntemleri denenmişti; ancak Birmingham ve Newcastle Üniversiteleri’nden araştırmacıların geliştirdiği yeni teknik, çok daha basit, ucuz ve hızlı çıktı.

ISI YERİNE MEKANİK ENERJİ

Yeni yöntemin sırrı mekanokimya adı verilen bir yaklaşımda gizli. Bu teknik, kimyasal reaksiyonları yüksek ısı yerine mekanik enerjiyle -yani doğrudan fiziksel hareketle- başlatıyor.

Ekip, küçük sodyum metal parçacıkları ile Teflon atıklarını çelik bir kap içine koydu. Kap, dönen çelik toplarla malzemeyi ezerken, Teflon’un son derece güçlü karbon-flor bağları kırılıyor ve sodyumla oda sıcaklığında reaksiyona giriyor. Ortaya çıkan ürünler ise son derece zararsız: karbon ve sodyum florür.

Sodyum florür zaten diş macunlarında ve içme suyu florlamasında kullanılan güvenli bir bileşik.

“Yöntemimiz basit, hızlı ve ucuz malzemelerle yapılabiliyor,” diyor araştırmanın ortak yazarı Dr. Erli Lu. Bir diğer araştırmacı Dr. Dominik Kubicki ise, “Gelişmiş nükleer manyetik rezonans teknikleriyle reaksiyon karışımını atomik düzeyde inceledik ve hiç yan ürün oluşmadığını kanıtladık,” diye ekliyor.

ATIKTAN DİŞ MACUNUNA: DÖNGÜSEL KİMYA ÇAĞI

Ortaya çıkan sodyum florür o kadar saf ki, ek bir arıtma işlemi gerektirmeden doğrudan kullanılabiliyor. Araştırmacılar bu yöntemin sadece Teflon için değil, diğer flor içeren atıkların da yeniden değerlendirilmesinde bir dönüm noktası olabileceğini düşünüyor.

“Amacımız, florlu bileşiklerin üretimini daha sürdürülebilir hale getirmek ve atıkları ekonomiye geri kazandırmak,” diyor Lu. Bilim dünyası bu başarıyı, kimya sanayisinde “flor döngüsü” olarak adlandırılabilecek yeni bir dönemin başlangıcı olarak görüyor.