Sıcaklık ve iklim değişikliğine bağlı olarak artan hava sıcaklıkları, orman yangını sayısını artırdı. Yalnız Türkiye’de değil Kanada, ABD, Avustralya, İspanya, İtalya ve Yunanistan gibi farklı kıtalardaki birçok ülkede de yangınla mücadele ediliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü (OGM) genişleyen filosunun yanı sıra personeli ve gönüllülerin katkısıyla söndürme ve soğutma çalışmaları yürütüyor.
KAPASİTE ARTIRILDI
Türkiye bu alanda kullandığı ve her geçen gün kapasitesini artırdığı teknoloji ile dünyada ön plana çıkıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın güncel verilerine göre, 2023 yılı ağustos ayı itibarıyla arazöz sayısı bin 560’a, ilk müdahale aracı sayısı 2 bin 453’e, iş makinası sayısı 787’ye çıkarıldı. OGM 2023’te 69 yangın söndürme helikopteri, 22 yangın söndürme uçağı, 6 yönetim helikopteri ve 8 İHA ile mücadele ediyor.
‘OTAĞ’ KEŞİFTE
Ayrıca rezerv olarak Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı’na ait 25 helikopter, 2 uçak ve 2 İHA orman yangınlarında kullanılmak üzere hazır bekletiliyor. Envanterde olan 5 uçağın 4’ü yangın söndürme amaçlı kullanılıyor. Cumhurbaşkan Erdoğan tarafından ‘OTAĞ’ ismi verilen bir diğer uçak ise keşif uşağı olarak kullanılıyor. Yine 2 yangın söndürme helikopteri de bu yıl filoya katıldı. Yapımına ilk defa 2003’te başlanan yangın havuz ve gölet sayısı 4 bin 743’e ulaştı.
EN UZUN YANGIN 4 GÜN
Bu yıl şu ana kadar bin 479 orman yangını çıktı. Bu yangınlardan 8 bin 607 hektar alan etkilendi. Son olarak 22 Ağustos’ta Çanakkale Damyeri mevkisinde başlayıp rüzgârın etkisiyle 15 kilometrelik hatta yayılan ve 24 Ağustos’ta kontrol altına alınan yangında 4 bin 80 hektarlık alan zarar gördü. 2023 yazının en uzun yangını 4 gün süren Antalya’nın Kemer ilçesindeki yangın oldu. Bunun da alevlerin dağlık ve kayalık bölgede sürmesinden kaynaklı olduğu belirtildi. Kayıtlara göre Türkiye’deki orman yangını sayısı artarken yanan alanlar erken ve etkin müdahale ile azalma eğiliminde.
ÖNLEME – SÖNDÜRME – YENİDEN – ORMANLAŞTIRMA
Yeni Şafak’ın haberine göre, Tarım ve Orman Bakanlığı, orman yangınlarıyla mücadeleyi “önleme”, “söndürme” ve “yeniden ormanlaştırma” çalışmalarıyla yangınla üç koldan mücadele ediyor. Önleme amaçlı teknik çalışmalar kapsamında ise yangın önleme tesislerinin inşası gerçekleştiriliyor. Yerleşim yerleri veya tarım alanlarıyla ormanlar arasında yangına dayanıklı türlerle şeritler oluşturuluyor. Böylece yerleşim yerlerinden veya tarım arazilerinden çıkan yangınların ormanlara sıçraması engelleniyor. Orman yangınlarında başarıyı getiren en önemli faktör olarak, alevlerin erken görülmesi, ardından yangına hızlı ve etkin müdahale edilmesi olarak görülüyor. Türkiye, orman yangınlarıyla mücadelede, yangınların tespitine ve yönetimine yardımcı olmak için kameralar, İHA’lar ve yapay zeka destekli Karar Destek Sistemi kullanıyor. Ülke genelinde 776 yangın gözetleme kulesi bulunuyor. Gözetleme kulelerinin 184’ünde yapay zeka destekli yazılımlarla çalışan 368 kamera bulunuyor. Ormanların içinde bulunan 1583 ilk müdahale ekibiyle en kısa sürede müdahale ediliyor. Su atma süresini azaltmak amacıyla hava ve kara araçları için 4 bin 630 havuz ve gölet yapıldı. Orman köylerine 4 bin 162 su tankeri dağıtıldı.
İHA’LAR 439 YANGINI TESPİT ETTİ
Avrupa’da orman yangınlarıyla mücadelede İHA kullanan ilk ülke Türkiye. 2020 yılında kullanılmaya başlanan İHA’lar yangınların tespitinde ve koordinasyonunda büyük görev üstleniyor. Bu yıl çıkan yangınlarda 10 İHA ile çalışmalar sürdürülüyor. İHA’lar ile 2020’den bu yana 3 bin 55 yangın tespit edildi. 2023’te şu ana kadar çıkan orman ve arazi yangınlarının 439’u İHA’lar tarafından tespit edildi. 2000’lerde 40 dakika olan yangına müdahale süresi, yapılan teknolojik yatırımlar, araç, ekipman desteği ve kalifiye personelin etkisiyle 2023’te 10 dakikaya indi. Profesyonel ekiplerin yanı sıra gönüllü ekipler de yangınlarla mücadelede etkili. Bu yıl itibariyle orman yangın gönüllüsü sayısı 118 bine ulaştı.
YUNANİSTAN HÂLÂ ALEVLERLE BOĞUŞUYOR
Türkiye’deki bu etkin mücadeleye karşı Yunanistan, ABD ve Kanada günlerdir devam eden yangınların etkisi altına girmiş durumda. Yunanistan’da Evros, Doğu Attika, Viotia, Mora Yarımadası ve Rodos Adası’nda çeşitli noktalarda başlayan yangınlar kontrol altına alınamıyor. 10 gündür süren yangınlar nedeniyle onlarca yerleşim birimi tahliye edildi ve birçok konut yandı. Yunanistan’da bu yıl, son yangınların verdiği zararla birlikte 1 milyon 200 bin dönümün üzerinde alan kül oldu. Müdahalelerde yaşanan aksaklıklar üzerine eleştirilerde bulunan Yunan basını, Yunanistan’ı ‘rüzgarın insafına kalmış ülke’ olarak nitelendiriyor. Okyanus ötesinde de alevler kontrol altına alınamıyor.
OKYANUS ÖTESİ ALEV ALEV
Kanada’nın British Columbia eyaletinde başlayan orman yangınları günlerdir devam ediyor. Bölgede acil durum ilan edilirken, binlerce ev de tahliye edildi. British Columbia’da 383, Kuzeybatı Toprakları’nda 236, Yukon’da ise 142 yangın devam ediyor. Ülkede bu yıl çıkan 5 bin 798 orman yangınında 14 milyon hektarlık alan kül oldu. ABD’nin Hawaii eyaletindeki Maui Adası’nda 9 Ağustos’ta başlayan yangınlar da hala devam ediyor. Yangında, son verilere göre 115 kişi öldü.